Jadwiga Dawidowa - Uniwersytet latający

Dawidowa, była prężną organizatorką tajnych wyższych kursów naukowych dla kobiet. Wspólnie z mężem redagowała ona tygodniki: Głos, Przegląd Społeczny i Społeczeństwo, w których pojawiały się śmiałe artykuły krytyczne, dotyczące wadliwego szkolnictwa żeńskiego.

Przyczyniła się też ona, do założenia Czytelni Dzieł Naukowych w Warszawie, która stała się początkiem Biblioteki Publicznej. Ze względu na swe postępowe i patriotyczne poglądy, utraciła pracę nauczycielki, gdyż nie pasowała ona naszym zaborcom, którzy uważali ją jako krzewicielkę niepotrzebnego zamętu.

Nie poprzestawała ona jednak, w szerzeniu oświaty dla młodych, do tej pory dyskryminowanych kobiet. Założyła ona tak zwany Uniwersytet Latający, który otrzymał taką nazwę ze względu na częstą zmianę jego miejsca stacjonarnego. Fakt założenia takowej uczelni, pogłębił restrykcje zaborców w stosunku do osoby Jadwigi Dawidowej. Prześladowana przez władze carskie, pozbawiona środków do życia, popełniła samobójstwo.

Dzięki pani Jadwidze, lekcje organizowane przez nią w domach prywatnych w Warszawie, były pewnego rodzaju konspiracyjnymi kursami samokształceniowymi dla kobiet, dla których edukacja na poziomie uniwersyteckim była zamknięta. Poziom wiedzy, zdobywany na tych kursach, był na poziomie szkoły wyższej, którą nazwano Uniwersytetem Latającym.

Studia na tajnym uniwersytecie, trwały od pięciu do sześciu lat i obejmowały cztery kierunki: nauki społeczne, nauki filologiczno-historyczne, pedagogikę i nauki matematyczno-przyrodnicze. W tygodniu słuchaczki uczestniczyły w 8-11 godzinach wykładów. Wśród wykładowców znajdowali się wybitni naukowcy, którzy gwarantowali wysoki poziom nauczania. Historię wykładali: Władysław Smoleński i Tadeusz Korzon, literaturę Bronisław Chlebowski, Ignacy Chrzanowski i Piotr Chmielewski, zaś filozofię Adam Mahrburg.

Jak podają stosowne obliczenia, w ciągu dwudziestu lat istnienia uniwersytetu, ukończyło go pięć tysięcy kobiet. Najsłynniejszą absolwentką Uniwersytetu Latającego była przyszła noblistka Maria Skłodowska Curie. W roku 1905, Uniwersytet Latający przekształcił się w jawnie działające Towarzystwo Kursów Naukowych.



EWA MICHAŁOWSKA WALKIEWICZ