ŻMIGRÓD - O tajemniczym glosie

Wraz ze śmiercią ostatniego Piasta oleśnickiego, Konrada Białego, w 1492 roku miasto wraz z warownią przeszło w posiadanie króla Władysława Jagiellończyka. Niedługo potem przekazał on miejscowe dobra pochodzącemu z Nadrenii Zygmuntowi Kurzbachowi. Rodzina niemieckiego feudała mieszkała w zamku do roku 1592, kiedy kupił go Urlyk von Schaffgotsch. W tym czasie budowla była dwukrotnie niszczona przez pożary, które nękały ją na przełomie XVI i XVII wieku. Odbudowana i silnie ufortyfikowana warownia żmigrodzka, przez dwa lata skutecznie opierała się atakującym ją wojskom szwedzkim. W 1642 roku, została ona jednak zdobyta i przez następne 8 lat służyła Szwedom za bazę wypadową na Śląsk. Od połowy XVII wieku, aż do roku 1945 posiadłość należała do rodu von Hatzfeld.

W latach 1655-57, ówczesny właściciel Żmigrodu Melchior von Hattzfeld przebudował średniowieczną warownię na okazały, barokowy pałac. Powstanie magnackiej rezydencji przyczyniło się też do usunięcia starszych budynków i obwarowań, z których zachowano jedynie wieżę. Zmodernizowany w XVIII wieku pałac w roku 1813 gościł cara Aleksandra I, króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III oraz posłów angielskiego i austriackiego, którzy debatowali tutaj nad planem ostatecznego unicestwienia potęgi Napoleona, co im się w końcu udało. Okazała rezydencja zniszczona została podczas działań wojennych w 1945 roku i nie odbudowana straszy do dziś swoją ruiną.

XX-wiecznej konserwacji doczekała się jedynie pochodząca ze starego zamku wieża. Średniowieczną warownię usytuowano w miejscu z natury obronnym, wśród bagien i rozlewisk rzeki Baryczy. Otoczona fosą warownia i znajdująca się opodal wieża i brama, tworzyły niegdyś od południa budowlę fortyfikacyjną. Istniejąca do dziś kamienno-ceglana wieża, zbudowana została w roku 1560 z inicjatywy Wilhelma von Kurzbacha. Była to czterokondygnacyjna, czworoboczna budowla z kręconą klatką schodową. W XIX wieku zlikwidowano pokrywający ją czterospadowy dach, a w jego miejsce dobudowano górne partie, ozdabiając je romantycznym pseudokrenelażem. Choć nie można tego podziwiać w czasach obecnych, to zawsze można sobie wyobrazić lata świetności tego budynku.


Ewa Michałowska Walkiewicz