Edward Marceli Poniński - powstaniec listopadowy

Powstaniec listopadowy
Edward Poniński, pieczętujący się herbem Łodzia, urodził się 3 października 1810 roku w Węgierkach.  Był on właścicielem ziemskim, działaczem politycznym i społecznym, a przede wszystkim uczestnikiem powstania listopadowego.

Pochodzenie i rodzina
Edward był synem, Stanisława i Anny z domu Sierakowskiej. Uczęszczał on do Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. Wychowywany był w duchu patriotycznym i prospołecznym. W grudniu 1830 roku, Edward opuścił szkołę i przedostał się do Królestwa Polskiego, aby wziąć udział w powstaniu listopadowym. Służbę pełnił w Pułku Jazdy Poznańskiej, walcząc m.in. w bitwach pod Grochowem, Iganiami i Ostrołęką. Po awansie na oficera, został wiernym adiutantem generała Józefa Kamińskiego. Za udział w powstańczych walkach, otrzymał krzyż Virtuti Militari.

Powstanie ciągle trwa...
We wrześniu 1831 roku, dostał się do niewoli rosyjskiej w Sandomierskiem, ale w drodze wymiany jeńców został szybko uwolniony. Po przekroczeniu granicy austriackiej, Edward Poniński został początkowo internowany w Ołomuńcu, a później w Brnie i Tropawie. Dzięki staraniom ojca powrócił do Wrześni, ale szybko został osadzony przez pruskie władze w twierdzy świdnickiej. Tam też byl skazany na odbycie trzyletniej przymusowej służby w wojsku wroga.

Późniejsze lata
Po odbyciu służby osiadł we Wrześni, gdzie uczestniczył w życiu ziemiaństwa. Reprezentował on kierunek konserwatywny i legalistyczny. Dobra wrzesińskie przejął w 1847 roku, po śmierci ojca i w tym samym czasie posłował na zjednoczony sejm pruski. W roku 1848, w powiecie wrzesińskim stanął na czele Komitetu Narodowego, organizując tam siły zbrojne i powstrzymując je przed antyniemieckimi wystąpieniami. Nie brał udziału w walce zbrojnej, ale został osadzony w Cytadeli Poznańskiej. W roku 1849, został deputowanym do sejmu pruskiego (tzw. wiosennego) z okręgu wrzesińskiego i średzkiego. W następnych latach zajmował się on jedynie pracą w gospodarstwie. W 1863 roku, w okresie zrywu styczniowego aktywnie uczestniczył w organizowaniu oddziałów powstańczych oraz przerzucaniu ich do Królestwa Polskiego. Zmarł we Wrześni i tam został pochowany.

Od roku 1838 był żonaty z Eustachią z Grabskich, z którą miał córki Marię i Zofię oraz syna Stanisława Jana Eustachego.

Ewa Michałowska-Walkiewicz
Dziennik Polonijny
Polska