Henryk Krajewski - polityk i prawnik

W Warszawie
Ukończył on 2-letnie pogimnazjalne kursy prawnicze w Warszawie, a następnie prawo na uniwersytecie w Moskwie, ze stopniem kandydata nauk prawnych. Po powrocie do Warszawy odbył on aplikację przy Trybunale Cywilnym, co umożliwiło mu w dniu 15 marca 1848 roku zdać egzamin urzędniczy. Został on zatem zatrudniony jako adiunkt sekcji prawnej w Wydziale Skarbowym Rządu Gubernialnego Warszawskiego.

Działalność spiskowa
Od 1846 roku, aktywnie uczestniczył w działalności spisków demokratycznych. Był on jednym z liderów spiskowców wśród inteligencji urzędniczej. W dniu 17 lutego 1850 roku, został aresztowany przez władze rosyjskie i osadzony w Cytadeli Warszawskiej. Po długim śledztwie przeszedł załamanie nerwowe w marcu roku 1851, tak że wydał on kilku innych działaczy. Dwukrotnie podejmował w więzieniu próby samobójcze. W 1854 roku został skazany na 8 lat syberyjskiej katorgi i zesłano go do Deurii koło Nerczyńska.

Z Anną Lewicką
Na Syberii poślubił Annę Lewicką (wdowę po Edwardzie Domaszewskim). W roku 1856 na mocy amnestii, ogłoszonej w związku z koronacją Aleksandra II został przeniesiony do kategorii osiedleńców i mógł podjąć pracę prawnika w Kiachcie na Syberii. Opracował m.in. statut miejscowego banku i szkoły zakładowej. W roku 1860 powrócił do Warszawy, został radcą prawnym w kancelarii ordynacji Zamoyskich, a także w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim. W roku 1861 był sekretarzem Delegacji Miejskiej, powołanej w celu wymuszenia na gubernatorze Gorczakowie wyjaśnienia sprawy zabicia 5 osób podczas demonstracji na Placu Zamkowym w dniu 27 lutego t.r. W październiku 1861 został aresztowany i na trzy miesiące zesłany do Tambowa. Od roku 1862 do 16 marca 1863, Krajewski był sekretarzem Rady Miejskiej Warszawy. W kwietniu roku 1863, jako przedstawiciel stronnictwa białych, przystąpił do powstania styczniowego. W rządzie Romualda Traugutta, kierował Wydziałem Spraw Zagranicznych. Był autorem odezwy do ludów i rządów Europy, nawołującej do zerwania stosunków politycznych z Rosją.

Rok 1864
Aresztowany po upadku powstania w roku 1864, ponownie więziony był w Cytadeli Warszawskiej, a w lipcu 1865 roku został zesłany do Kiereńska. Spędził tam cztery lata, powrócił do Warszawy w roku 1869. Powrócił też do pracy w kancelarii ordynacji Zamoyskich, a już 16 maja 1870 roku został mianowany adwokatem w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie, prowadził wiele znanych spraw cywilnych i karnych. Bronił m.in. Tadeusza Rechniewskiego, a także Stanisława Hiszpańskiego, oskarżonego o zamordowanie lekarza Kurcjusza. Aktywnie działał w środowisku adwokatów warszawskich, cieszył się dużym autorytetem, został powołany na prezesa Kasy Pomocy Adwokatów Przysięgłych.

Ewa Michałowska-Walkiewicz
Dziennik Polonijny
Polska