Ksawery Franciszek Bojanowski - bohater powstania listopadowego

Pochodzenie

Urodził się jako syn Bogusława Michała Bojanowskiego i Magdaleny z Kęszyckich Bojanowskiej. Miał on troje młodszego rodzeństwa, w tym siostrę Konstancję literatkę i sawantkę, znaną z romansu z Adamem Mickiewiczem. W dniu 21 lipca 1824 roku Ksawery Bojanowski ożenił się z Kordulą Sczaniecką i osiadł z nią w majątku Konarzewo. Był zaangażowany w konspiracyjną działalność niepodległościową, m.in. jako członek Towarzystwa Patriotycznego.

Wielki patriota

W raportach urzędowych przedkładanych naczelnemu prezesowi Wielkiego Księstwa Poznańskiego Edwardowi Flotwellowi, Bojanowski opisywany był jako zdecydowany przeciwnik reżimu pruskiego. W 1829 roku, uczęszczał on w Berlinie na wykłady Hegla, gdzie poznał m.in. Adama Mickiewicza. Jak nie trudno się domyśleć, brał udział w Powstaniu Listopadowym, podczas którego służył w Pułku Jazdy Poznańskiej, między innymi przywoził on z Królestwa Polskiego instrukcje dla spiskowców wielkopolskich. Na początku powstania, dopomógł generałowi Umińskiemu w jego słynnej, brawurowej ucieczce z z Twierdzy Głogów. W kwietniu 1831 roku groził mu sąd wojenny za próbę pojedynkowania się.

Upadek zrywu listopadowego

Po upadku powstania powrócił do Konarzewa. Jeszcze w listopadzie i grudniu 1831 roku, gościł tam Adama Mickiewicza. Na pamiątkę tego wydarzenia w roku 1963, otwarto w Konarzewie Izbę Adama Mickiewicza. W 1838 roku, Bojanowscy sprzedali majątek konarzewski. Małżeństwo to miało dwanaścioro dzieci. Zachowały się opisy zabaw Adama Mickiewicza z 5-letnią córką Bojanowskiego, Bogusią, którą poeta...brał na barana i galopował dookoła stołu... Ksawery Bojanowski zmarł 24 sierpnia 1866 roku w Pluskowęsach koło Chełmży.

W kronice rodowej został opisany jako wzorowy gospodarz i organizator, zapalony myśliwy.