Styczniowa rocznica Polskiej Kawalerii - Dziennik Polonijny na szlaku Wojska Polskiego

Pierwsza kampania

Pierwszą kampanię bitewną, szwoleżerowie odbyli w Hiszpanii. I tam zaznali sławy, choć walczyli przeciw Hiszpanom broniącym swej niepodległości. Po krwawo okupionych sukcesach, Napoleon stał niemal u wrót Madrytu, do którego wiodła droga przez wąwóz Somosierra. Próbowali sforsować go grenadierzy starej gwardii francuskiej i strzelcy konni. Wreszcie w pamiętnym dniu 30 listopada 1808 roku, rozkaz do szarży, otrzymał pełniący tego dnia służbę przy cesarzu, szwadron polskich szwoleżerów pod dowództwem Jana Kozietulskiego. Na rozkaz dowódcy szwadron liczący około 120 ludzi ruszył w kierunku wąwozu. Przeszli oni przez niego jak burza ponosząc straty, ale otworzyli tym samym drogę na Madryt.

To konnica polska polskie szwoleżery
Zdobywali słynny wąwóz Somosierry...

Książę Wódz

Urodzonym kawalerzystą, był także nasz bohater narodowy książę Józef Poniatowski. Cechowała go odwaga i doskonała znajomość sztuki kawaleryjskiej. Zginął on także u boku Napoleona, wracającego z przegranej bitwy pod Lipskiem zwanej „bitwą narodów”. Droga wojsk cesarskich z tej potyczki bitewnej wiodła przez rzekę Elsterę, w której to utopił się ranny książę Poniatowski.

Książę Józef Poniatowski
To kraju symbol niemy
Wracał on do polskiej ziemi, z ułanami swemi
Ale poległ on gdzie płyną wody na Elsterze
My Cię nigdy nie zapomnim, polski bohaterze…

Sukcesy bitewne Polaków

Polska jazda, wsławiła się również w walkach powstańczych 1830 roku, odnosząc sukcesy w wielu bitwach i potyczkach z regularnym wojskiem rosyjskim. W Wiośnie Ludów w 1848 roku, a także w bitwach toczonych na Węgrzech brały udział dwa polskie pułki ułanów. W czasie powstania styczniowego w 1863 roku, generał Edmund Taczanowski utworzył dwa pułki ułanów, które odnosiły znaczące zwycięstwa z regimentami rosyjskimi. Od tego momentu, kawalerzysta polski, był naszą dumą i obiektem westchnień dla wielu pań.

Ułani, ułani malowane dzieci, niejedna panienka za wami poleci
Niejedna mężatka i niejedna wdowa, za wami ułani polecieć gotowa…

Wielka Wojna

Wojna Rosji z Niemcami, zaczęła się w dniu 1 sierpnia 1914 roku, ale jeszcze wojska austriackie nie ruszyły do boju, kiedy dnia 2 sierpnia Kompania Kadrowa Józefa Piłsudskiego, jako zalążek Wojska Polskiego, przekroczyła kordon graniczny wrogich nam wojsk. Ten swoisty patrol ułański natarł na Jędrzejów, gdzie znajdował się rosyjski ośrodek mobilizacyjny. Naczelny Komitet Narodowy w roku 1915, sformował trzy brygady Legionów. Żołnierze I Brygady z 1 Pułkiem Ułanów generała Beliny, walczyli w Kongresówce, zaś II Brygada z 2 Pułkiem Ułanów biła się w Karpatach z wojskiem pruskim. W styczniu 1917 roku, Legion Puławski przekształcił się w Dywizję Strzelców Polskich, w jej skład wchodził I Pułk Ułanów Polskich. Pułk ten, wsławił się w lipcu 1917 roku brawurową i zwycięską szarżą pod Krechowcami i otrzymał nazwę ułanów „Krechowieckich". Miano to zachował do 1946 roku. Po upadku caratu, dowództwo nad Polskim Wojskiem konnym, objął generał Józef Dowbór-Muśnicki, który wkrótce utworzył w Rosji I Korpus Polskiego Wojska. W wielu przypadkach tworzone oddziały nawiązywały do kawalerii z XVIII wieku oraz Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego. Znaczenie polskiej kawalerii uwidoczniło się po raz ostatni w wojnie 1920 roku. Po niej definitywnie, skończyła się rola kawalerii jako siły zdolnej w bitwach przeważać szalę zwycięstwa.

Tradycje kawaleryjskie

Wiele z tradycji kawaleryjskiej, zachowało się nie tylko w pułkach jazdy okresu międzywojennego, lecz także przeszło do oddziałów kawaleryjskich współczesnego Wojska Polskiego. Zadania jakie wytyczono ułanom, były takie same, jakie stawiano szwoleżerom i strzelcom konnym, w dawnych czasach. Przeznaczano ich najczęściej, do typowej walki kawaleryjskiej z szarżą włącznie oraz do rozpoznania, a także do ubezpieczania skrzydeł wojska pieszego i do osłony odwrotu wojsk walczących na pierwszej linii ognia. Szwadron karabinów maszynowych, służył do wsparcia i przygotowania szarży oraz do współdziałania w walce pieszej. Kładziono nacisk przede wszystkim na walkę pieszą, traktując konie jako szybki środek przerzutu z miejsca na miejsce. Problem przystosowania kawalerii do nowoczesnej wojny, polegał przede wszystkim na odpowiednim uzbrojeniu i wyposażeniu kawalerii do obrony przeciwlotniczej i przeciwpancernej, a także na założeniu, że dużo akcji będzie prowadzonych w szyku pieszym i szyku konnym. W okresie bezpośrednio poprzedzającym wybuch wojny 1939 roku, istniało 11 dywizjonów artylerii konnej, z których każdy wchodził w skład jednej z 11 Polskiej Brygad Kawalerii. Dywizjony artylerii konnej były jednostkami samodzielnymi. Od 1921 roku nie łączono ich nigdy w pułki, były one zwykle 3 lub 4 bateryjne w zależności od liczby pułków w brygadzie. Jednym z najznakomitszych pułków polskiej kawalerii, był 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich im. pułkownika Jana Kozietulskiego.

Tam w Suwałkach na Podlasiu
Służył ułan, imię Stasiu
A był dobrym on żołnierzem
Co w niewolę ruskich bierze…

3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich

Został on utworzony w lipcu 1920 roku, jako 201 Ochotniczy Pułk Szwoleżerów. Jego żołnierze, brali udział w wojnie polsko-bolszewickiej, w której głównym dowódcą był Józef Piłsudski. Wymaszerował on na front w dniu 2 sierpnia 1920 roku i prowadził walki osłonowe od linii Bugu, aż do przedmieścia Warszawy. Do pierwszej szarży doszło pod Żurominkiem i od tej chwili pułk przeszedł do działań pościgowych, wrogiej nam Armii Siemiona Budionnego. Wsławił się on także w zagonie wojsk Michała Tuchaczewskiego, idących na Korosteń.

Jeśliś stanął w naszym kółku
Musisz wypić zdrowie pułku
Puchar wina w górę wznieś
Na 3 pułku cześć…

3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich wychowaniem swoich żołnierzy, nawiązywał do tradycji 3 Pułku Lekkokonnego Polskiego Gwardii Cesarza Napoleona I. Warto wiedzieć, iż wspomniany pułk stacjonował w Suwałkach, w tych samych koszarach, które niegdyś zajmował 2 Pawłogradzki Pułk Ułanów. Na szczególną uwagę zasługują barwy pułkowe, a jest to proporczyk srebrny z ciemnożółtą żyłką pośrodku, czapki okrągłe, posiadające otok żółty lub czerwony. W kampanii wrześniowej znajdował się wspomniany pułk ułanów, w składzie suwalskiego Batalionu Konnego. Dwa szwadrony pułku dokonały w dniu 3 września 1939 roku, zbrojnego napadu na teren Prus Wschodnich. Pułk ten, przebił się do Puszczy Białowieskiej, następnie w składzie Oddziału Polesie, dowodzonym przez generała Franciszka Kleeberga, walczył pod Wolą Gułowską i pod Kockiem, jako ostatnim miejscem walk kampanii wrześniowej. Został on odznaczony za szczególne zasługi dla ojczyzny, Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. W listopadzie 1942 roku, doszło do odtworzenia Pułku w ramach IV Inspektoratu Suwalskiego AK. Pułk ten, prowadził działania dywersyjno - rozpoznawcze w Obwodzie Augustowskim. Zakończył on swoje istnienie, składając broń wojskom Armii Czerwonej w lipcu 1944 roku w okolicach Augustowa.

Redakcja Dziennika Polonijnego, odwiedzała niektóre pomniki historyczne upamiętniające ofiarność Polskiego Wojska podczas działań wojennych w lasach świętokrzyskich i mazowieckich.