Polskie firmy a bariery w prowadzeniu społecznie odpowiedzialnego biznesu

Eksperci są zgodni - biznes ma narzędzia i środki finansowe, aby realnie wspomagać rozwiązywanie problemów społecznych. Potrzebuje jednak jasnych przepisów, stabilności gwarantującej powodzenie przedsięwzięcia i transparentności. Tak wynika z konsultacji przeprowadzonych przez Social Impact Alliance for Central & Eastern Europe, UN Global Compact Network Poland, Kantar Polska oraz kancelarię Dentons pomiędzy 26 maja a 23 sierpnia 2021 roku.

W badaniu wzięli udział przedstawiciele przedsiębiorstw, organizacji zrzeszających firmy rodzinne, fundacji korporacyjnych, świata akademickiego oraz krajowych i międzynarodowych organizacji wspierających zaangażowanie społeczne w kraju i regionie, które łącznie animują działalność tysięcy podmiotów prywatnych i społecznych. Celem wspólnych działań była identyfikacja barier oraz potencjalnych zachęt dla biznesu chcącego angażować się społecznie. Na bazie zgłoszonych postulatów zostały opracowane rekomendacje dotyczące skutecznego uregulowania najbardziej problematycznych kwestii w dziedzinie filantropii korporacyjnej.

Uczestnicy konsultacji społecznych:

• Abris Capital Partners
• Akademia Leona Koźmińskiego
• Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce
• Ashoka
• B Corp / BETTER.
• BASF Polska
• BCC dla Rodzinnych
• BNP Paribas Bank Polska
• Ceetrus Polska / Nhood Polska
• Centrum PISOP
• CMT Advisory
• CSR Consulting
• CSRinfo
• FAOO (Fundacja Akademia Organizacji Obywatelskich)
• FISE (Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych)
• Forum Darczyńców
• Forum Odpowiedzialnego Biznesu
• Fundacja Edukacji Sportowej
• ING Bank Śląski S.A.
• Inspired
• Instytut Biznesu Rodzinnego
• Netguru
• Sawczuk Agnieszka
• Stowarzyszenie Inicjatywa Firm Rodzinnych
• Stowarzyszenie Klon-Jawor / ngo.pl
• T-Mobile Polska
• Tech To The Rescue

- Coraz bardziej świadomi konsumenci, pracownicy i inwestorzy mają realny wpływ na działalność społeczną podejmowaną przez firmy. Potwierdzeniem mogą być dane, zgodnie z którymi aż 47% Polaków jest skłonnych zapłacić trochę więcej za produkty i usługi marek odpowiedzialnych społecznie. Niestety, choć firmy chcą prowadzić tego typu działania, napotykają one bariery, które skutecznie utrudniają im dostosowywanie strategii do wymagań współczesnego rynku - tłumaczy Anna Korzeniewska, założycielka Social Impact Alliance for Central & Eastern Europe.

Jakie postulaty prawno-podatkowe zgłaszają firmy?

Bariery regulacyjne i biurokratyczne uniemożliwiające efektywną realizację celów społecznych to obecnie jedna z największych bolączek polskiego biznesu. Jak wskazuje Konrad Siwiński z Kantar Polska:

- Nasz ekosystem jest oceniany jako przestarzały i wymagający dostosowania do dynamicznie rozwijającej się rzeczywistości społeczno-gospodarczej. Firmy jasno mówią, że potrzebne jest usprawnienie mechanizmów finansowania usług społecznych na stabilnych i elastycznych zasadach. Z kolei organizacje społeczne wskazują na konieczność zwiększenia swobody prowadzenia działalności gospodarczej, co umożliwiłoby efektywniejsze finansowanie ich celów.

Tymi obszarami, które zgodnie z opinią polskich firm wymagają poprawy, są przede wszystkim kwestie związane z VATem na usługi pro-bono oraz instytucją wolontariatu pracowniczego, która nie jest uregulowana w przepisach prawa. Część przedsiębiorców nie wie, czy angażowanie pracowników do działalności społecznej jest dozwolone czy nie. Brakuje informacji odnośnie dopuszczalnego sposobu udzielania czasu wolnego od pracy w celu podejmowania wolontariatu, zasad i obowiązku rekompensaty za poświęcony czas, możliwości odliczania przez pracodawców kosztów ponoszonych na organizację wolontariatu, oraz zakresu odpowiedzialności pracodawcy za pracownika świadczącego wolontariat.

Praktyczne wątpliwości wzbudza także kwestia opodatkowania VAT usług pro bono świadczonych przez przedsiębiorstwa na rzecz organizacji społecznych. Część firm nie świadczy tego typu usług lub świadczy je bez podpisywania umów współpracy ze względu na brak jasnych wytycznych w zakresie ich opodatkowania VAT. Wpływa to niekorzystnie na ilość i stabilność realizowania tego typu świadczeń.

Co rekomendują eksperci?

Eksperci tłumaczą, że istnieją pomocne rozwiązania prawne, jednak mało kto o nich wie. Dlatego konieczna jest ich promocja, szerzenie wiedzy o ich istnieniu oraz możliwościach ich prawidłowego i skutecznego zastosowania. Dodatkowo część regulacji wymaga dostosowania do obecnych, nowoczesnych realiów. Jak mówi Cezary Przygodzki, partner kierujący Zespołem Podatkowym w Kancelarii Dentons: - Część wątpliwości zgłoszonych przez biznes w trybie konsultacji jest już uregulowana w prawie. Niestety kwestie te nie są jednoznacznie interpretowane w praktyce i stąd niektóre z nich wymagają objaśnień czy interpretacji podatkowych w celu ujednolicenia praktyki ich stosowania. Część zaś wymaga zmian systemowych i wypracowania nowych, spójnych regulacji, bo obecne przepisy, często obowiązujące od wielu lat w niezmienionym kształcie, nie przystają już do obecnych realiów gospodarczych.

Postulaty w zakresie działań „miękkich”

Polscy przedsiębiorcy jasno wskazują, że na polskim rynku brakuje wyspecjalizowanej kadry oraz ekspertów z dziedziny społecznej odpowiedzialności biznesu. Nie ma dedykowanej przestrzeni, w której firmy mogłyby łatwo znaleźć aktualne i rzetelne informacje, kompleksowo przedstawiające najistotniejsze aspekty prowadzenia działalności społecznej biznesu. Brakuje też dobrej oferty NGOs dla biznesu. Co więcej, choć zaangażowanie społeczne polskich firm rośnie, brakuje stosowania miar jakościowych, oceniających realny wpływ prowadzonych działań na otoczenie. - To wszystko jest szczególnie dotkliwe dla tych przedsiębiorców, którzy dopiero rozpoczynają działalność społeczną lub którzy nie mają zaplecza prawno-podatkowego – dodaje prof. Maciej Stradomski z Instytutu Biznesu Rodzinnego.

Co rekomendują eksperci?

Konieczne jest stworzenie ogólnodostępnego, wirtualnego centrum wiedzy, zawierającego informacje prawno-podatkowe, standardy umów, mechanizmy i narzędzia oraz międzynarodowe inspiracje. Co więcej, musi powstać poradnik dla podmiotów rozpoczynających działalność społeczną, który będzie wyjaśniał wszystkie zagadnienia prawno-podatkowe.

Analiza opinii polskich przedsiębiorstw wykazała także, że potrzebne jest stworzenie standardów współpracy oraz platformy do dialogu i wymiany doświadczeń pomiędzy sektorem prywatnym i społecznym. Dotyczy to zarówno oferty, jak i mierzenia wpływu na otoczenie działań podejmowanych przez firmy. Tu istotną rolę mogą odegrać organizacje parasolowe, które rozumieją i potrafią pogodzić oczekiwania obu stron. Jak podsumowuje Kamil Wyszkowski, dyrektor wykonawczy UN Global Compact Network Poland: - Filantropia korporacyjna jest ważnym elementem realizacji wyznaczonych przez ONZ Celów Zrównoważonego Rozwoju, w tym celu 17. Firmy mogą realnie wspomóc wdrażanie Agendy 2030.

Pełen raport dostępny jest na stronie: https://ceeimpact.org/poland-corporate-philanthropy-in-cee-pl