Skuteczna współpraca polsko-czeska w programie POLSKA 3.0

W trakcie spotkania, rozmówcy podkreślili konieczność polepszenia dostępności do polskich portów dla partnerów z Czech. Zaznaczano także potrzebę wsparcia transportu sprzyjającego środowisku, w którym przoduje żegluga śródlądowa. Nie pozostawiono także wątpliwości iż kluczowe znaczenie dla rozwoju polsko-czeskiej współpracy ma przywrócenie żeglowności na Odrze.

Szef resortu poinformował także, że Polska podjęła już działania w celu przystąpienia do Konwencji AGN oraz wykazuje swoje zainteresowanie realizacją projektu Dunaj-Odra-Łaba. Podkreślono w tym kontekście istotność intensywniej i niosącej korzyść dla obu stron współpracy polsko-czeskiej.

Omawiane podczas dyskusji tematy będą rozwijane podczas kolejnych spotkań bilateralnych na poziomie międzyrządowym.

Modernizacja śródlądowych dróg wodnych to jedna z najlepszych decyzji politycznych od lat.

Po dziesięcioleciach, gdy żegluga śródlądowa była marginalizowana, następuje intensywne przyspieszenie, które w efekcie przyniesie także olbrzymie przyspieszenie rozwoju sąsiadujących gospodarek. Włączenie Odry w europejski system dróg wodnych, jakim jest bez wątpienia projekt drogi wodnej Dunaj – Odra, a szerzej - połączenia Morza Bałtyckiego i Północnego z Morzem Czarnym i basenem Morza Śródziemnego, jest największym projektem żeglugowym w Europie Środkowej.

Jednakże jeszcze przed rokiem, dialog ten absolutnie nie istniał, choć obie strony – zarówno polska jak i czeska, dostrzegały olbrzymią, zgodną z postępem gospodarczym, potrzebę przywrócenia żeglugi śródlądowej i budowy korzystnych dla handlu międzynarodowego, ekologii, bezpieczeństwa i turystyki rozwiązań.

Pomimo iż żegluga śródlądowa stanowi ważny element systemu transportowego Europy, a według najnowszych planów UE, do 2030 roku, obecna europejska mozaika dróg, linii kolejowych, portów lotniczych i kanałów, przekształci się w jednolitą europejską sieć transportową TEN-T, w Polsce żegluga śródlądowa zamierała. W ogólnym podsumowaniu tylko około 5% dróg wodnych spełnia warunki drogi międzynarodowej (drogi wodne w IV klasie i wyższej), co pozwala na opłacalny transport. Mimo dobrze rozwiniętej sieci rzecznej, udział przewozów ładunków żeglugą śródlądową w całości transportu lądowego jest od lat niezauważalny. Podczas gdy niemieckie barki przewożą rocznie do 240 mln ton towarów. Francuzi i Belgowie także dostrzegają wysoce opłacalną przyszłość żeglugi śródlądowej, realizując kanałowe połączenie Sekwany ze Skaldą, wspierane w wysokości minimum 80% funduszami unijnymi (niektóre samorządy lokalne uzyskały dodatkowo jeszcze 10%).

Dialog o żegludze śródlądowej w Polsce otworzył program Polska 3.0, zakładający m.in. systemowe rozwiązania na rzecz polskiego zrównoważonego transportu rzecznego i ścisłą współpracę polsko-czeską dla realizacji połączenia Dunaj-Odra-Łaba.

Zespoły programu Polska 3.0, na licznych konferencjach i forach apelowali o potrzebę przystąpienia do konwencji AGN przez Polskę, i modernizacji żeglugi śródlądowej z przyczyn nie tylko związanych z transportem, ale również z uwagi na bezpieczeństwo przeciwpowodziowe, gospodarowanie wodą i turystykę, wówczas gdy nie było to w planach rządowych i nie istniało Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej.

Program Polska 3.0 postulował także o niesięganie po pożyczki z Banku Światowego na III klasę żeglowności (regionalną), podczas gdy Unia Europejska dofinansowuje rozwój korytarzy transportowych pożyczkami bezzwrotnymi wysokości do 85% kosztów budowy (przy IV klasie międzynarodowej i wyższej), co jest nieporównywalnie bardziej opłacalne i pozwala nam na handel międzynarodowy.

Oddolny, apolityczny, klastrowy projekt, zakładający współpracę Grupy Wyszehradzkiej, i krajów sąsiadujących z Polską, dla realizacji projektów, związanych z żeglugą śródlądową, prezentowany był na największych konferencjach i forach w kraju i za granicą.

Silna współpraca polsko-czeska w Programie Polska 3.0 otwiera nowe możliwości rozwoju i budowania konkurencyjności obu Państw. Stwarza warunki. aby region Europy Środkowej rozwijał się i był ważny na arenie międzynarodowej. Poprzez program Polska 3.0, którego zasięg jest znacznie dalszy, aniżeli same granice naszego kraju, Polska wraz z innymi krajami Grupy Wyszechradzkiej ma możliwość realizacji ważnych projektów gospodarczych, infrastrukturalnych i transportowych. Program prezentuje portfolio projektów, służących rozwojowi Polski i krajów ościennych, które samodzielnie mają mniejsze szanse na realizację kluczowych dla rozwoju kraju projektów.

Głównym założeniem projektu jest przywrócenie żeglowności polskich rzek, począwszy od rzeki Odry, budowa połączenia Dunaj – Odra – Łaba, wpisującego się w Środkowoeuropejski Korytarz Transportowy CETC–ROUTE 65, budowa Ponadnarodowego Centrum Logistycznego Gorzyczki – Věřňovice (jedyna w Europie lokalizacja, gdzie będą łączyć się drogi m.in autostrady A1, kolei szerokiego toru z Dalekiego Wschodu, drogi rzecznej (portu rzecznego) i dogodnego połączenia poprzez autostradę z największym portem lotniczym Cargo Pyrzowice-Katowice z prawie blisko 500 ha terenem inwestycyjnym w SSE.), oraz restrukturyzacja górnictwa na Śląsku.

Powstał i wypracowany został poprzez wspólnotę interesów. kluczowych specjalistów gospodarki wodnej w kraju i przedstawicieli nadodrzańskich portów, szereg firm, które upatrują olbrzymiej szansy biznesowej w żeglownej Odrze, podmioty gospodarcze zrzeszone w klastrach, społeczność nadodrzańską, dla której ważną rolę odgrywa bezpieczeństwo powodziowe i nowe miejsca pracy, jak również samorządy, szereg gmin, specjalistów ds. ekologii, transportu i logistyki, projektantów oraz Radę Kapitanów, od lat zabiegającą o przywrócenie znaczenia polskich rzek, jako szlaków towarowych. Program na każdym etapie konsultowany jest ze specjalistami i ekspertami ds. funduszy europejskich, dzięki czemu wpisuje się w najważniejsze strategie europejskiego finansowania, a olbrzymi potencjał ludzki, który skupia, wspólnie wypracowuje najlepsze dla polskiej gospodarki rozwiązania.

Potencjał gospodarczy przedsięwzięcia jest niewątpliwie olbrzymi, nie tylko dla mieszkańców regionów położonych nad rzekami, ale dla całego Państwa. Już samo otwarcie nowych szlaków transportu międzynarodowego, które niesie za sobą także podwyższenie standardów bezpieczeństwa przeciwpowodziowego i znaczący na skalę kraju rozwój turystyki, zaowocuje wzrostem gospodarczym w wymiarze lokalnym, regionalnym i krajowym. Aktywizacja Odrzańskiej Drogi Wodnej pozwoli na silną dynamizację procesów rozwojowych w kraju i stworzenie dziesiątek tysięcy nowych miejsc pracy.

Angelika Jarosławska
Koordynator Projektu
Polska 3.0