Nasze ostatnie medyczne dyspozycje - Living Will i Health Care Proxy

Po jedenastu latach w stanie wegetatywnym, 11 lipca 2019 roku zmarł Vincent Lambert, w końcu odłączony od aparatury dostarczającej pokarm. O jego losy walczyła w sądach jego rodzina i spierała się cała Francja. My również możemy z jego historii wyciągnąć wnioski dla siebie.

Spór o losy Vincenta Lamberta

W 2008 roku, 31-letni wtedy Vincent Lambert doznał wypadku na motorze i od tej pory pozostawał sparaliżowany i w stanie minimalnej świadomości. Utrzymywał się przy życiu dzięki sondzie, która wprowadza do organizmu pożywienie.

Lekarze nie dawali mu szans na odzyskanie przytomności, a w rodzinie nie było zgody na ten temat. Żona i rodzeństwo Lamberta uważali, że należy pozwolić mu odejść z godnością, ale rodzice chcieli podtrzymywania go przy życiu. Sprawą zajął się sąd. Francuska Rada Stanu - odpowiednik polskiego Naczelnego Sądu Administracyjnego - przychyliła się do opinii lekarzy, więc ekipa medyczna rozpoczęła procedurę odłączania aparatury. Rodzicom udało się jednak uzyskać nakaz sądu apelacyjnego w Paryżu, by ją ponownie podłączyć. Wówczas państwo złożyło wniosek do sądu kasacyjnego i wygrało. Wtedy rodzice, Viviana i Pierre Lambert, w opublikowanym liście otwartym, zaakceptowali decyzję o przerwaniu czynności podtrzymujących ich syna przy życiu. Vincent Lambert zmarł po dziewięciu dniach agonii.

Jak uniknąć losu Vincenta

Przypadek Lamberta podzielił nie tylko jego rodzinę, ale i francuskie społeczeństwie w debacie nad eutanazją i prawem do zaprzestania uporczywych terapii wobec śmiertelnie chorych pacjentów. Jego historia pozwala nam wszystkim pomyśleć, jak takiej sytuacji uniknąć.

Pisząc swoją ostatnią książkę pt. „Planowanie spadkowe, jak uporządkować swoje sprawy w Stanach i w Polsce”, śledziłam batalię o losy Vincenta Lamberta, a data jego śmierci, dziwnym trafem, zbiegła się datą jej ukończenia. W książce tej poświęciłam dużo miejsca sporządzeniu ostatnich dyspozycji, których Vincentowi zabrakło.

Twoje prawo wyboru

W Stanach Zjednoczonych federalne i stanowe przepisy dają wszystkim mieszkańcom prawo wyboru co do opieki pod koniec życia, a do tego zobowiązują placówki ochrony zdrowia, by czynnie to umożliwiały swoim pacjentom. Od 1 grudnia 1991 roku Patient Self-Determination Act wymaga, by szpitale, domy opieki, domy starców, placówki HMO i inne instytucje ochrony zdrowia udzielały przyjmowanym pacjentom informacji na temat ostatnich dyspozycji. Ustawa ta nie dotyczy indywidualnych lekarzy ani prywatnych klinik.

Ustawa Patient Self-Determination Act nie tylko chroni pacjentów przed przed uporczywą, kosztowną terapią, mającą na celu przedłużanie biologicznej egzystencji, a nie powrót do zdrowia. Minimalizuje też koszty ochrony zdrowia przez zapobieganie niepotrzebnym, kosztownym terapiom, z które płaci Medicare, firmy ubezpieczeniowe i rodziny pacjentów.

Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych orzekł w 1990 roku, że każda osoba ma gwarantowane przez konstytucję prawo do kontrolowania swej opieki medycznej i że personel szpitala musi respektować “jasne i przekonujące dowody” wyrażające życzenia pacjenta, nawet jeżeli te życzenia są sprzeczne z wolą członków rodziny. Od tej pory prawo wszystkich stanów daje możliwość każdej osobie spisania prostego dokumentu, w który daje owe “jasne i przekonujące dowody” jej życzeń co do opieki medycznej przedłużającej życie.

Rodzaje ostatnich dyspozycji

Istnieją dwa rodzaje dokumentów do wydania dyrektyw odnośnie opieki lekarskiej:

• testament za życia - Living Will - gdzie spisujesz swoje preferencje.
• stałe pełnomocnictwo dotyczące opieki zdrowotnej - Durable Power of Attorney for Health Care, niekiedy zwane Health Care Proxy.

Niektóre stany- Kentucky, Minnesota, Oklahoma, Oregon, South Carolina, Virginia i Wyoming łączą te dwa dokumenty w jeden, pod nagłówkiem Advanced Health Care Directives.

Stosowany jest też formularz zwany potocznie Do-Not-Rescucitate Form - proste oświadczenie dla lekarza i służb ratowniczych, czy chcemy czy nie być sztucznie podtrzymywani przy życiu. Formularze takie sporządza i podpisuje lekarz w uzasadnionych przypadkach albo przed poważną operacją.

Do ostatnich dyspozycji należy też pełnomocnictwo do prowadzenia spraw finansowych, w którym upoważniamy kogoś bliskiego do prowadzenia naszych finansów, gdy my nie będziemy w stanie.

Living Will

Living Will można przetłumaczyć jako testament za życia. Jest to twoja pisemna, potwierdzona przez świadka lub świadków, deklaracja określająca twoją wolę odnośnie tego czy być, i w jaki sposób, sztucznie podtrzymywanym przy życiu, gdy twoja kondycja zdrowotna zostanie określona jako terminalna. Dokument ten jest zwany w niektórych stanach jako Directive (albo Declaration) to Physicians, Medical Orders for Life -Sustaining Treatment (MOLST w Nowym Jorku).

Najkrócej mówiąc, w Living Will możesz oświadczyć: “Jeżeli pozostanę przy życiu tylko dzięki maszynie, to chcę, by została wyłączona”. Living Will służy również jako poradnik dla tych, którzy w twoim imieniu będą musieli podejmować trudne decyzje: twojej rodzinie czy wyznaczonemu pełnomocnikowi. Gdyby Vincent Lambert spisał swoje preferencje na papierze, rodzina i lekarze musieliby je honorować.

Medyczne pełnomocnictwo

Choć Living Will jest z pewnością potrzebny każdemu, dokument ten nie umożliwia podejmowania decyzji, które mogą pomóc w leczeniu ciebie, a nawet przedłużyć ci życie. Zazwyczaj lekarze pytają o opinię najbliższą rodzinę, ale co robić, gdy nie ma wśród niej zgody, tak jak w przypadku Vincenta Lamberta? Warto więc przygotować pełnomocnictwo do opieki zdrowotnej, które w zależności od stanu, nazywa się Durable Power of Attorney for Health Care, Health Care Proxy, albo Appointment of Health Care Representative.

W medycznym pełnomocnictwie upoważniasz bliską osobę do podejmowania w twoim imieniu decyzji związanych z opieką zdrowotną jak i z zakończeniem twego życia. W dokumencie tym możesz wyrazić konkretne życzenia.

Skąd wziąć formularz do medycznych dyspozycji

Formularze medycznych dyspozycji możesz dostać za darmo w wielu placówkach: w lokalnym Centrum Seniora (Senior Centers), w szpitalu, u lekarza, w lokalnej organizacji Legal Aid czy Catholic Charities.

Formularze możesz też pobrać z internetowych witryn swego stanowego departamentu zdrowia, Bar Association czy AARP. Znajdziesz je też w książce „Planowanie spadkowe”.

Elżbieta Baumgartner
Autorka książek o profilu finansowym i konsumenckim, dostępnych
w polonijnych księgarniach i bezpośrednio od wydawcy: tel: 718-224-3492.
Księgarnia Poradnika "Sukces" >>>