Nowelizacja ustawy o Karcie Polaka
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Polaków i Polonii na całym świecie, w dniu 25 czerwca br. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy o Karcie Polaka.
Ustawa weszła w życie 14 lipca br. Od tego dnia Karta Polaka może być przyznana każdej osobie nieposiadającej polskiego obywatelstwa lub zezwolenia na pobyt stały na terytorium RP, która zadeklaruje przynależność do Narodu Polskiego i spełni poniżej wymienione warunki. Celem wprowadzonej zmiany jest udzielenie wsparcia wszystkim Rodakom zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich polskiej tożsamości, związków z językiem i kulturą polską. Karta Polaka ułatwia także osobom przyjeżdżającym do Polski osiedlenie się na stałe, a następnie uzyskanie polskiego obywatelstwa.
Aby otrzymać Kartę Polaka należy w obecności Konsula Rzeczypospolitej Polskiej złożyć pisemną deklarację przynależności do Narodu Polskiego, wykazać się przynajmniej podstawową znajomością języka polskiego oraz znajomością i kultywowaniem polskich tradycji i zwyczajów. Ponadto, osoba ubiegająca się o Kartę Polaka powinna wykazać, że jest narodowości polskiej, lub co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było polskiej narodowości albo przedłożyć zaświadczenie uprawnionej organizacji polskiej lub polonijnej potwierdzające aktywne zaangażowanie wnioskodawcy w działalność na rzecz języka i kultury polskiej lub polskiej mniejszości narodowej przez okres co najmniej ostatnich trzech lat.
Karta Polaka może być przyznana osobie, która deklaruje przynależność do Narodu Polskiego i spełni łącznie następujące warunki:
- Wykaże swój związek z polskością przez przynajmniej podstawową znajomość języka polskiego, który uważa za język ojczysty oraz znajomość i kultywowanie polskich tradycji i zwyczajów. Jest to jedno z podstawowych kryteriów przyznania Karty Polaka. Oceny znajomości języka polskiego oraz znajomości i kultywowania polskich tradycji i zwyczajów dokonuje konsul w trakcie rozmowy z wnioskodawcą;
- W obecności konsula Rzeczypospolitej Polskiej lub upoważnionego pracownika organizacji, o której mowa w art.15 ust.1, złoży pisemną deklarację przynależności do Narodu Polskiego;
- Wykaże, że co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej lub posiadało obywatelstwo polskie, albo przedstawi zaświadczenie organizacji polskiej lub polonijnej, działającej na terenie jednego z państw, o których mowa w ust.2, potwierdzające aktywne zaangażowanie w działalność na rzecz języka i kultury polskiej lub polskiej mniejszości narodowej przez okres co najmniej ostatnich trzech lat.
Nowelizacja ustawy o Karcie Polaka z dnia, która weszła w życie w dniu 14 lipca 2019 r. przewiduje rozszerzenie zakresu podmiotowego stosowania ustawy. W konsekwencji, zmiany wprowadzą możliwość ubiegania się i otrzymania Karty Polaka przez obywateli wszystkich krajów świata posiadających polskie pochodzenie. Zniesione zostanie ograniczenie stosowania ustawy do osób posiadających obywatelstwo Republiki Armenii, Republiki Azerbejdżańskiej, Republiki Białoruś, Republiki Estońskiej, Gruzji, Republiki Kazachstanu, Republiki Kirgiskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej, Republiki Tadżykistanu, Turkmenistanu, Ukrainy lub Republiki Uzbekistanu albo posiadających w jednym z tych państw status bezpaństwowca.
Aby wnioskować o Kartę Polaka należy wypełnić Wniosek o przyznanie Karty Polaka oraz zapisać się na spotkanie z konsulem, po uprzednim zapisaniu się na wizytę w systemie rejestracji internetowej „E-konsulat" pod adresem: www.e-konsulat.gov.pl
Czynności wykonywane przez konsula w związku ze złożeniem przez wnioskodawcę wniosku i wydanie decyzji o przyznaniu Karty Polaka są wolne od opłat konsularnych.
Karta Polaka może być przyznana wyłącznie osobie nie posiadającej obywatelstwa polskiego albo zezwolenia na osiedlenia się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Karta Polaka nie jest dokumentem stwierdzającym tożsamość!
Karta Polaka jest dokumentem potwierdzającym przynależność do Narodu Polskiego.
Posiadacz Karty Polaka:
- Po złożeniu odpowiedniego podania może ubiegać się o zwolnienie z opłaty za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku o wydanie wizy pobytowej krajowej lub o refundację tej opłaty. Wiza taka nie będzie uprawniała do wjazdu na terytorium innych państw niż Polska. Skutkiem złamania tej reguły będzie zakaz wjazdu.
Posiadacz Karty Polaka ma prawo do:
- Zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę;
- Podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy;
- Podejmowania i odbywania studiów doktoranckich oraz innych form kształcenia, a także uczestnictwa w badaniach naukowych i pracach rozwojowych;
- Korzystania z form kształcenia na zasadach określonych w ustawie z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz.U. 2016 r., poz.1943 z późn. zm.);
- Korzystania w Polsce w stanach nagłych z bezpłatnej opieki zdrowotnej na takich samych zasadach jak obywatele polscy;
- Korzystania z 37-procentowej ulgi na przejazdy koleją na terenie Polski;
- Bezpłatnego zwiedzania muzeów państwowych w Polsce;
- Ubiegania się w pierwszej kolejności o środki finansowe z budżetu państwa polskiego lub z budżetu samorządów gmin w Polsce, przeznaczone na wspieranie Polaków za granicą.
UWAGA!
Karta Polaka to nie obywatelstwo.
Otrzymanie Karty Polaka nie oznacza przyznania obywatelstwa polskiego, przyznania prawa do osiedlenia się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ani prawa przekraczania bez wizy granic Rzeczypospolitej Polskiej.
Najczęściej zadawane pytania:
Kto przyznaje Kartę Polaka?
Kartę przyznaje konsul polski właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o Kartę Polaka. Należy pamiętać, że wniosek o Kartę Polaka trzeba złożyć na piśmie i w obecności konsula potwierdzić podstawową znajomość języka polskiego oraz znajomość i kultywowanie polskich tradycji i zwyczajów. Jest to jedno z podstawowych kryteriów przyznania Karty Polaka. Czynności wykonywane przez konsula w związku ze złożeniem przez wnioskodawcę wniosku i wydanie decyzji o przyznaniu Karty Polaka są wolne od opłat konsularnych. Aby złożyć wniosek należy umówić się na wizytę w Konsulacie korzystając z systemu rejestracji internetowej „E-konsulat": www.e-konsulat.gov.pl
Co trzeba napisać we wniosku o Kartę Polaka?
Wniosek o przyznanie Karty Polaka znajduje się na naszej stronie internetowej (przykładowy wypełniony wniosek: tutaj). Pola w poszczególnych rubrykach należy wypełnić czytelnie pismem drukowanym, w języku polskim. Do wniosku trzeba dołączyć kopię ważnego dokumentu, potwierdzającego tożsamość oraz dokumenty i inne dowody potwierdzające spełnianie warunków, o których mowa w art.2 ust.1 i 2 ustawy. Dokumentami i dowodami takimi mogą być np.: polskie dokumenty tożsamości; akty stanu cywilnego lub ich odpisy; metryki chrztu; świadectwa szkolne; dokumenty, potwierdzające związek z polskością, dokumenty, potwierdzające odbycie służby wojskowej w polskich formacjach wojskowych; dokumenty potwierdzające fakt deportacji lub uwięzienia, zawierające wpis informujący o polskim pochodzeniu; dokumenty o rehabilitacji osoby deportowanej, zawierające wpis o polskim pochodzeniu tej osoby; zagraniczne dowody tożsamości zawierające informacje na temat polskiej narodowości ich posiadacza; zaświadczenie organizacji polskiej lub polonijnej, potwierdzające aktywne zaangażowanie w działalność na rzecz języka i kultury polskiej lub polskiej mniejszości narodowej; prawomocna decyzja o polskim pochodzeniu, wydana zgodnie z przepisami ustawy o repatriacji.
Kiedy dziecko może otrzymać Kartę Polaka?
Małoletniemu przyznaje się Kartę Polaka na wniosek rodziców, gdy oboje rodzice mają Kartę Polaka lub ma ją jedno z rodziców i drugie w obecności polskiego konsula wyraża zgodę na wydanie dziecku Karty Polaka, chyba, że drugiemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska.
Jak długo jest ważna Karta Polaka?
Karta Polaka jest ważna przez 10 lat od daty jej przyznania. Najpóźniej trzy miesiące przed terminem upływu ważności Karty Polaka trzeba wystąpić o jej przedłużenie o kolejne 10 lat. Karta Polaka traci także ważność w przypadku, gdy jej posiadacz uzyska obywatelstwo polskie lub osiedli się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Kto wręcza Kartę Polaka?
Osobie, której przyznano Kartę Polaka, odpowiedni dokument wydaje konsul lub osoba przez niego upoważniona, po jej otrzymaniu z kraju. W przypadku zgubienia lub zniszczenia Karty Polaka, konsul na wniosek posiadacza Karty wydaje jej duplikat.
Jak korzystać z Karty Polaka?
Aby skorzystać z uprawnień, które gwarantuje Karta Polaka, należy ją okazać z ważnym dokumentem tożsamości.
Kiedy zapadnie decyzja o odmowie przyznania Karty Polaka?
Konsul wydaje decyzję o odmowie przyznania Karty Polaka w przypadku, gdy:
- Wnioskodawca nie spełnia warunków określonych w art.2, z zastrzeżeniem art.13 ust.6;
- W postępowaniu o przyznanie Karty Polaka wnioskodawca złożył wniosek lub dołączył do niego dokumenty, zawierające nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje, jak również, gdy zeznał nieprawdę lub zataił prawdę, albo w celu użycia, jako autentycznego, podrobił lub przerobił dokument albo takiego dokumentu jako autentycznego użył;
- Wnioskodawca repatriował się z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, na podstawie umów repatriacyjnych, zawartych w latach 1944-1957 przez Rzeczpospolitą Polską lub przez Polską Rzeczpospolitą Ludową z Białoruską Socjalistyczną Republika Radziecką, Ukraińską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Litewską Socjalistyczną Republika Radziecką i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, do jednego z państw, będących stroną tych umów;
- Wnioskodawca nabył obywatelstwo polskie albo uzyskał zezwolenie na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- Przemawiają za tym względy obronności, bezpieczeństwa albo ochrony porządku publicznego Rzeczypospolitej Polskiej;
- Wnioskodawca działa lub działał na szkodę podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej.
Kiedy Karta Polaka może zostać unieważniona?
Konsul unieważnia Kartę Polaka, gdy jej posiadacz zachowuje się w sposób uwłaczający Rzeczypospolitej Polskiej lub Polakom, w postępowaniu o przyznanie Karty Polaka wnioskodawca złożył wniosek lub dołączył do niego dokumenty zawierające nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje, jak również, gdy zeznał nieprawdę lub zataił prawdę, albo w celu użycia jako autentycznego, podrobił lub przerobił dokument, albo takiego dokumentu, jako autentycznego użył; wnioskodawca nabył obywatelstwo polskie lub uzyskał zezwolenie na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; przemawiają za tym względy obronności, bezpieczeństwa albo ochrony porządku publicznego Rzeczypospolitej Polskiej; wnioskodawca działa lub działał na szkodę podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej; w przypadku zrzeczenia się Karty Polaka. Posiadacz ma obowiązek niezwłocznie zwrócić unieważnioną Kartę Polaka konsulowi.
Podstawa prawna:
- Obwieszczenie Ministra Spraw Zagranicznych w sprawie wykazu organizacji polskich lub polonijnych uprawniających do wystawiania zaświadczeń potwierdzających aktywne zaangażowanie się wnioskodawcy o Kartę Polaka w działalność na rzecz języka i kultury polskiej lub polskiej mniejszości narodowej (obecnie obowiązujące, proces nowelizacji wykazu organizacji obejmuje wszystkie kraje na świecie, stąd ustawodawca przewidział sześciomiesięczny okres na przeprowadzenie stosownych zmian): http://www.monitorpolski.gov.pl/MP/2016/890/1
Rozporządzenie Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 26 sierpnia 2016 r. w sprawie wzoru wniosku o przyznanie lub przedłużenie ważności Karty Polaka oraz wzoru Karty Polaka: http://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/2016/1382/1
KATALOG FIRM W INTERNECIE
