Odsłonięcie Pomnika Cichociemnych Spadochroniarzy AK

Pomnik poświęcony Cichociemnym Spadochroniarzom AK staną na zieleńcu przy ulicy Matejki, w pobliżu Sejmu i z widokiem na pomnik Polskiego Państwa Podziemnego. Jest to blok z czarnego granitu, na którym umieszczone zostały imiona, nazwiska i pseudonimy bojowe cichociemnych. Napis na monumencie głosi - "Pamięci cichociemnych, 316 spadochroniarzy żołnierzy Armii Krajowej, którzy swoje życie i losy poświęcili Tobie Ojczyzno". Znajduje się na nim także znak spadochronowy cichociemnych - spadający do walki orzeł oraz niewielka tabliczka z napisem "Tobie Ojczyzno". Autor pomnika to znany rzeźbiarz Marek Moderau.

Pomysłodawcą pomnika upamiętniającego cichociemnych był gen. Stefan Bałuk. Monument powstał we współpracy jednostki specjalnej GROM - JW 2305 imienia Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej, Muzeum Powstania Warszawskiego oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

- "Ten pomnik powinien skupiać pamięć rodzin, pamięć podwładnych, pamięć nas wszystkich. Po to, abyśmy wiedzieli, że w tej dramatycznie trudnej walce byli tak niezwykli ludzie, którzy powinni stanowić do dzisiejszego dnia istotny punkt odniesienia nie tylko dla pamięci, ale również dla dnia współczesnego." - powiedział podczas uroczystości Prezydent Bronisław Komorowski.

- "Każdy z cichociemnych zasługuje na naszą odrębną pamięć, na analizowanie ich niezwykłej drogi poprzez służbę przed wojną, w trakcie wojny i po wojnie. Pamięć o cichociemnych wymaga od nas analizowania losu całego pokolenia, a także niezwykłych dokonań całego państwa podziemnego." - podkreślił Prezydent.

W uroczystości wzięli udział ostatni żyjący cichociemni, wśród nich gen. bryg. Stefan Bałuk "Starba". Obecni byli również krewni cichociemnych, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, wojskowa kompania reprezentacyjna. Uczestniczyli w niej również przedstawiciele Stowarzyszenia im. Gen. Sławomira Petelickiego (twórcy jednostki wojskowej GROM imienia Cichociemnych Spadochroniarzy) razem z Dyrektorem Generalnym Stowarzyszenia Bogdanem Węgrzynkiem.

Cichociemni spadochroniarze byli to żołnierze Polskich Sił Zbrojnych wyszkoleni w Wielkiej Brytanii do zadań specjalnych (dywersja, sabotaż, wywiad, łączność, prowadzenie działań partyzanckich), których zrzucano nad okupowaną Polską w latach 1941-1944. Wszyscy z nich byli ochotnikami.

Określenie "cichociemni" powstało spontanicznie wśród kandydatów do służby w Polsce w warunkach konspiracji. Gotowość zgłosiło 2413 żołnierzy, przeszkolono 606 osób, a 579 żołnierzy i kurierów zakwalifikowano do przerzutu. Od 15 lutego 1941 roku do 26 grudnia 1944 roku zorganizowane zostały 82 loty, w czasie których zostało zrzuconych do kraju 316 cichociemnych - w tym jedna kobieta oraz jeden żołnierz skaczący dwukrotnie. Do Polski przerzucono także 28 kurierów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

Wśród najbardziej znanych cichociemnych przerzuconych do Polski byli: ostatni komendant główny AK gen. Leopold Okulicki, szef Oddziału II KG AK płk Kazimierz Iranek-Osmecki, dowódca AK i WiN, mjr Hieronim Dekutowski "Zapora, legendarny dowódca partyzancki z Gór Świętokrzyskich Jan Piwnik "Ponury" czy stojący na czele Centrali Służby Śledczej Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa mjr Bolesław Kontrym "Żmudzin".

91 cichociemnych walczyło w powstaniu warszawskim, 18 z nich poległo. W czasie wojny w sumie zginęło 103 cichociemnych. 9 następnych zamordowały władze komunistyczne w powojennej Polsce.

Cichociemni zdecydowanie zasłużyli na pomnik. Byli to wspaniali, godni podziwu ludzie. Żołnierze, Patrioci, Polacy - bohaterzy, którzy ryzykowali, a także często oddawali życie za Ojczyznę.

Anna Figiel