Pierwszy rozbiór Polski - Rocznica zaborów ukochanej ojczyzny

Traktat Radnot

Koncepcja rozbioru państwa polsko-litewskiego, pojawiła się już w XVII wieku, powstaniem tak zwanego traktatu Radnot, w trakcie przedłużającej się wojny rosyjsko-tureckiej. Wtedy to, propozycje rozładowania napięcia politycznego kosztem ziem polskich wysunęły ponownie dwory paryski i berliński.

Przede wszystkim dominacja habsburska

Europie groził nowy konflikt na szeroką skalę, ponieważ Austria, zaniepokojona sukcesami Rosji, zagrażała interesom dominacji Habsburskiej na kontynencie europejskim. Jednocześnie Prusy były związane z dworem Katarzyny II sojuszem, który także i je wciągnąłby do konfrontacji polityczno zbrojnej, w razie takiej potrzeby.

Bezczelność Francji

Idea francuska, zakładała przekazanie południowych rubieży Rzeczypospolitej Turcji, co zabezpieczałoby interesy Austrii i umacniało pozycję Porty Osmańskiej. W tym celu rozpoczęto próby wciągnięcia Rosji do dzieła cesji ziem Polski i sondowania, na jak duże ustępstwa jest w stanie pójść Petersburg. Rosja nie miała, bowiem żadnego zysku z podziału kraju, który uważała za swój protektorat, wręcz przeciwnie, mogła na tym tylko stracić. Dla Prus zaś była to sprawa priorytetowa. Austria zaś, wciągnięta do rozbioru dla załagodzenia jej stosunków z Rosją, miała otrzymać część Polski jako wynagrodzenie. Zagarnięcie ziem polskich nie leżało w żywotnym interesie monarchii Habsburskiej, gdyż do tej pory nie była ona zainteresowana ekspansją na te terytoria.

Rok 1772

Rozmowy pertraktujące podział ziem polskich, na linii Berlin-Petersburg przeciągały się aż do 1772 roku, gdyż Austria odżegnywała się od próby podziału Polski, rozpatrując jeszcze możliwość rozbioru Turcji, której tereny bardziej interesowały Austrię. Ostatecznie przeważył realizm polityczny, zatem doszło do podziału części ziem polskich między Rosję a Prusy, jak czytamy w wielu dziełach historycznych, fakt ten był właściwie formalnością.

Dziś, kiedy już upłynęło 240 lat, od momentu grabieży naszych terenów przynależnych od wieków koronie polskiej, warto jest przypomnieć sobie sytuację polityczną na starym kontynencie, który w ogóle nie interesował się się sprawą polską. A musimy wiedzieć, że historia lubi się powtarzać.

Ewa Michałowska-Walkiewicz
ewalkiewicz@wp.pl