Panie doktorze czy objawy chorobowe stanowią ten najważniejszy wskaźnik diagnozowania choroby?

W obliczu rozwoju medycyny i nowoczesnych technologii diagnostycznych warto zastanowić się, czy nie skoncentrowaliśmy się zbytnio na objawach kosztem samego pacjenta. Ojciec medycyny, starożytny grecki lekarz Hipokrates przekazywał, że ważne jest nie tylko poznanie natury choroby, ale przede wszystkim poznanie osoby chorej. Dziś medycyna dysponuje imponującym arsenałem narzędzi diagnostycznych takich, jak skanery, testy genetyczne czy tomografie komputerowe, które pozwalają nam dokładnie zrozumieć funkcjonowanie organizmu ludzkiego. Jednak niezależnie od ilości danych dostarczanych przez te badania nie możemy zapominać o kontekście, w jakim te choroby występują. Tu pojawia się wyzwanie. W dzisiejszych czasach krótkie spotkania między lekarzem a pacjentem stają się normą, a presja obowiązków oraz potrzeba efektywności i wykonania kolejnych badań wpływają na ograniczenie empatii.

Empatia czy Profesjonalizm?

Mimo, że badania i testy dostarczają istotnych informacji, rozmowa z pacjentem, poświęcenie mu czasu i uwagi ma ogromne znaczenie w kontekście diagnostycznym. Poznanie historii życia pacjenta, przeprowadzenie wywiadu psychologicznego czy nawet zadawanie prostych pytań dotyczących codziennych nawyków mogą pomóc w odkryciu kluczowych informacji, które pozostają nieuchwytne w surowo medycznym kontekście. Nie możemy również zapominać o wpływie czynników psychologicznych na zdrowie i rozwój chorób. Empatyczne podejście lekarza dostarcza pacjentowi emocjonalnego wsparcia, które często jest pomijane. Kiedy lekarz potrafi dostosować swoje komunikowanie do indywidualnych potrzeb pacjenta, może zdecydowanie wpływać na proces leczenia i rehabilitacji. Koncentrując się na samym pacjencie zamiast tylko na diagnozie, lekarze budują silniejsze relacje, wzmacniają zaufanie i wzajemne zrozumienie. Pacjent, który czuje się wysłuchany i zrozumiany jest bardziej skłonny do przestrzegania zaleceń medycznych i aktywnego uczestnictwa w procesie leczenia.

Czym jest holistyczne podejście do pacjenta i dlaczego warto je stosować w leczeniu?

Tempo życia w dzisiejszych czasach doprowadza bardzo często do tego, że medycyna skupia się głównie na identyfikowaniu i leczeniu konkretnych chorób. Często zapominamy jednak, że pacjent to nie tylko zestaw objawów i wyników badań to przede wszystkim człowiek, który doświadcza choroby na wielu poziomach. Hipokrates doskonale zdawał sobie z tego sprawę, jak ważne jest poznanie osoby cierpiącej, a nie tylko samej choroby. Skoncentrowanie uwagi na pacjencie może prowadzić do bardziej holistycznego podejścia do opieki zdrowotnej. Oznacza to troskę o ciało pacjenta, jego emocje, myśli i duchowość. Wymaga to uwzględnienia kontekstu życiowego, codziennych wyzwań, celów pacjenta, a także analizy wyników badań, historii choroby i czynników środowiskowych. Jeśli lekarz skupia się jedynie na objawach i farmakoterapii, ignorując kontekst psychospołeczny, może przeoczyć istotne kwestie emocjonalne. Choroba nie ogranicza się jedynie do fizycznych dolegliwości lub wyników badań diagnostycznych. Chorująca osoba to nie tylko zbiór objawów i wyników badań, ale przede wszystkim człowiek z własną historią, potrzebami, emocjami i doświadczeniami. Wiedza na temat choroby może być dostępna w podręcznikach medycznych i bazach danych, ale aby poznać pacjenta, trzeba sięgnąć po coś więcej. To wymaga empatii i zrozumienia kontekstu życiowego oraz relacji z rodziną i środowiskiem. Skoncentrowanie się na samym pacjencie pozwala lekarzom nie tylko ustalić źródło problemu, ale też zrozumieć wpływ choroby na całe jego życie. Znajomość pacjenta pomaga spersonalizować podejście terapeutyczne, uwzględniając jego unikalne cechy, preferencje i wartości. Dlatego warto rozmawiać z pacjentem, zadawać pytania, słuchać uważnie i budować zaufanie. To umożliwia natychmiastową modyfikację leczenia w razie potrzeby oraz uniknięcie potencjalnych błędów czy interakcji między lekami. Zrozumienie pacjenta jest również istotne pod względem psychologicznym. Choroba często wpływa na samopoczucie, motywację oraz jakość życia. Poprzez rozmowę i empatyczną postawę, lekarze mogą pomóc pacjentowi radzić sobie z trudnościami emocjonalnymi, zwiększyć jego zaangażowanie w leczenie oraz wspierać zarówno zdrowie fizyczne, jak i psychiczne. Ponadto wiedza na temat pacjenta pomaga zrozumieć czynniki ryzyka związane z chorobą, takie jak cechy osobiste, styl życia i warunki środowiskowe. Spersonalizowany plan opieki może skuteczniej poprawić jakość życia oraz zapobiec powikłaniom.

W jakim stopniu można wykorzystać sztuczną inteligencję (SI) w medycynie?

W dzisiejszym dynamicznym świecie medycyny sztuczna inteligencja (SI) staje się coraz bardziej popularna, dostarczając wsparcia w procesach diagnostycznych i terapeutycznych. Zamiast budzić obawy o oddalanie lekarza od pacjenta, SI może przyczynić się do zwiększenia czasu poświęconego samemu pacjentowi. Dzięki automatyzacji wielu czynności, które wcześniej zabierały dużo czasu lekarzom, teraz mogą oni bardziej skupić się na samym chorym człowieku. SI może efektywnie analizować wyniki badań laboratoryjnych, obrazowych czy histopatologicznych, co prowadzi do szybkich i precyzyjnych diagnoz. Z kolei to umożliwia lekarzom spędzenie więcej czasu na rozmowie z pacjentem, poznawanie jego historii medycznej oraz osobistych czynników wpływających na zdrowie.

Z doktorem Dariuszem Nasiekiem rozmawiała Elżbieta Popławska

DR NASIEK – PODSUMOWANIE

Rozwój sztucznej inteligencji w medycynie nie musi prowadzić do utraty ludzkiego aspektu opieki zdrowotnej. Wręcz przeciwnie, poprzez automatyzację procesów sztuczna inteligencja może pomóc zoptymalizować czas przeznaczony na analizę danych medycznych oraz prywatną rozmowę z pacjentem. Jesteśmy w stanie bez problemu wygospodarować Czas dla pacjenta, „nie na pacjenta”.