Jak ubiegać się o rentę inwalidzką jeśli chorujesz i nie możesz pracować? Adwokat w NY Andrzej Kamiński

- Kiedy można się ubiegać o Social Security Disability?

- Po spełnieniu określonych warunków. Najważniejszy z nich to wymagana ilość przepracowanych lat w momencie powstania niezdolności do pracy. Jest ona różna w zależności od wieku osoby niezdolnej do pracy. Kolejnym warunkiem jest obowiązkowa ilość zgromadzonych kredytów, która zależy od wysokości osiąganych zarobków oraz historii zatrudnienia. Oczywiście należy również wykazać, że niezdolność do pracy wynika z choroby, a nie z braku możliwości znalezienia odpowiadającego nam zatrudnienia. I chociaż prawo federalne bardzo rygorystycznie definiuje niezdolność do pracy, to wiele schorzeń kwalifikuje się do jej uznania.

- Jakie są zasady obliczania wysokości renty?

- Ogólnie mówiąc wysokość renty nie może przekraczać 80% zarobków sprzed choroby lub wypadku, w którym wnioskodawca został poszkodowany. Oprócz renty inwalidzkiej wnioskodawca może również pobierać pieniądze z tytułu Workers' Compensation. I suma tych dwóch dochodów także nie może przekraczać 80% dotychczasowych zarobków. Historię zarobkową sprawdza się do 10 lat wstecz.

- Czy wniosek o przyznanie renty można złożyć samemu czy lepiej poprosić o pomoc doświadczonego w tych sprawach specjalistę?

- Wniosek można złożyć samemu. Jest to jednak proces kilkuetapowy, z koniecznością zgromadzenia wielu dokumentów oraz wypełnienia wielostronicowych kwestionariuszy. Konieczne jest precyzyjnie określenie choroby oraz jej wpływu na zdolność do podjęcia jakiejkolwiek pracy. Rozpatrzenie wniosku może trwać od trzech do pięciu miesięcy. Błędy przy składaniu aplikacji lub brak wymaganych dokumentów mogą spowodować odmowę przyznania świadczenia rentowego. Dokumenty i wszystkie formularze powinny być skrupulatnie skompletowane i dokładnie wypełnione. Dlatego polecam o pomoc osobę doświadczoną w składaniu takich wniosków, bo bardzo łatwo coś przeoczyć i potem długo dochodzić należnych choremu praw. Ponadto, proces odwoławczy od decyzji odmownej wymaga szczegółowego wyjaśnienia przyczyn odwołania oraz dostarczenia dodatkowych dowodów potwierdzających prawo chorego do renty.

- Czy mógłby Pan wyjaśnić jak wygląda proces kwalifikacyjny?

- Jest on dość skomplikowany proces. Aby wyjaśnić na czym polega opowiem o jego poszczególnych etapach, których jest pięć. Najpierw komisja sprawdza czy osoba wnioskująca o rentę inwalidzką w chwili składania wniosku pracuje. Jeżeli tak, to urząd sprawdza wysokość osiąganych przez nią zarobków. Jeżeli suma przekracza określoną kwotę, która jest co roku aktualizowana, to urząd uzna wnioskodawcę za zdolnego do pracy i odmówi przyznania renty. Jeżeli jednak kwota osiąganych zarobków jest równa lub niższa od ustalonej kwoty, to urząd przechodzi do etapu drugiego tj. sprawdzenia stanu zdrowia chorego.

Orzeczenie o niezdolności do pracy przyznawane jest osobom, których choroba w dużym stopniu ogranicza zdolność do wykonywania podstawowych czynności związanych z pracą, tj. takich jak chodzenie, siedzenie lub zapamiętywanie. Dodatkowo stan taki musi się utrzymywać przez co najmniej jeden rok. Jeżeli schorzenie okaże się aż tak poważne to Social Security przechodzi do kolejnego etapu weryfikacji.

W tym trzecim etapie urząd sprawdza czy schorzenie wnioskodawcy znajduje się na liście upośledzeń, które uznaje się za tak poważne, że uniemożliwiają wykonywanie pracy niezależnie od wieku, wykształcenia czy wyszkolenia zawodowego. Jeżeli choroba wnioskodawcy nie znajduje się na liście uznanych schorzeń to Social Security sprawdza czy jest ona równie poważna i czy uniemożliwia podjęcie pracy. Jeżeli schorzenie zostanie uznane za poważne to wniosek przechodzi do następnego, czwartego, etapu weryfikacji.

Tu sprawdza się czy wnioskodawca może wykonywać dotychczasową pracę. Jeżeli tak, to Social Security odmawia przyznania renty inwalidzkiej. Jeżeli chory ma ograniczenia, które uniemożliwiają mu wykonywanie dotychczasowej pracy, to w kolejnym etapie bada się czy może on wykonywać jakąkolwiek inną pracę.

I na koniec urząd ocenia stan zdrowia wnioskodawcy, jego wiek, wykształcenie, doświadczenie zawodowe oraz wszelkie umiejętności, pod kątem możliwości zawodowych i ich przydatności w podjęciu jakiejkolwiek pracy. Jeżeli na tym etapie okaże się, że osoba chora nie może wykonywać żadnej pracy, to Social Security uzna wnioskodawcę za osobę niezdolną do pracy i wyda orzeczenie o przyznaniu renty. Jeżeli jednak okaże się, że jest praca, którą osoba ta pomimo choroby może wykonywać, to nie zostanie jej przyznana renta inwalidzka.

- Czy po tych pięciu etapach wystarczy już tylko czekać na decyzję?

- Nie do końca. Jak wyjaśniłem, decyzja urzędu Social Security zależy od bardzo wielu czynników. Powiadomienie o wyniku tej skomplikowanej procedury jest wysyłane do wnioskodawcy pocztą. Ale na każdym etapie rozpatrywania wniosku urząd może wezwać chorego do uzupełnienia dokumentacji.

- Co się dzieje w przypadku decyzji pozytywnej, a co w przypadku odmowy przyznania renty?

- Jeżeli decyzja urzędu jest pozytywna, to w przesłanym piśmie podaje on wysokość przyznanego świadczenia oraz datę rozpoczęcia jego wypłaty. Wysokość renty inwalidzkiej oblicza się na podstawie dotychczasowych przeciętnych zarobków wnioskodawcy, a jej pierwsza wypłata następuje po szóstym pełnym miesiącu od momentu wystąpienia niezdolności do pracy. Jeżeli jednak wniosek o przyznanie renty inwalidzkiej zostanie oddalony, to pismo z Social Security będzie zawierało przyczynę odmowy przyznania świadczenia oraz informację jak odwołać się od tej decyzji.

- Czy kiedy pobiera się już rentę można wrócić do pracy jeżeli nastąpi poprawa zdrowia?

- Oczywiście. Osoba, która pobiera rentę inwalidzką może w każdej chwili wrócić do pracy jeżeli czuje się zdolna. Należy jednak o tym fakcie natychmiast zawiadomić Social Security podając datę rozpoczęcia pracy, zakres obowiązków, godziny pracy i wysokość wynagrodzenia.

- O czym warto wiedzieć kiedy już się przejdzie na rentę?

- Przede wszystkim o tym, że urząd Social Security ma prawo co jakiś czas weryfikować stan zdrowia chorego i sprawdzać czy może on już wrócić do pracy. Jeżeli w trakcie takiej weryfikacji okaże się, że niezdolność do pracy nadal się utrzymuje, to urząd kontynuuje wypłatę renty. Jeżeli jednak stan zdrowia chorego uległ poprawie i rencista może podjąć pracę, to świadczenie może zostać wstrzymane. Podobnie będzie jeżeli wnioskodawca podał w swoim wniosku o przyznanie renty inwalidzkiej informacje nieprawdziwe, nie przestrzega zaleceń lekarza lub nie współpracuje z urzędem bez uzasadnionej przyczyny. Weryfikacja urzędu może dotyczyć również szeregu innych kwestii, np. takich jak to czy rencista skorzystał z dodatkowego szkolenia lub leczenia i czy może już w związku z tym podjąć pracę zawodową, a jeżeli ją podjął, to jakie osiąga z tego tytułu zarobki i czy nadal należy mu się renta inwalidzka.

Zastrzegamy, że ten artykuł nie stanowi porady prawnej, lecz jedynie ogólną informację. Nie należy opierać się wyłącznie na zawartości artykułu przy podejmowaniu decyzji prawnych, lecz zawsze należy skonsultować się z prawnikiem.

Więcej o Mecenasie Andrzeju Kamińskim

Dużą pomoc zarówno w składaniu aplikacji, jak i odwoływaniu się od decyzji odmownych świadczą kancelarie prawne. Ich doświadczenie pozwala uniknąć wielu podstawowych błędów oraz zapewnia, że w przypadku niesłusznej odmowy przyznania renty inwalidzkiej można liczyć na ich pomoc w odwołaniu od decyzji.