Telemedycyna to już teraźniejszość

Dzięki wykorzystaniu nowych technologii pozwala ona przełamywać geograficzne bariery, pozwalając na wymianę specjalistycznych informacji przesyłając obrazy statyczne, jak i dynamiczne (przesyłanie najwyższej jakości zdjęć EKG, USG, MRI). Telemedycyna przynosi szereg korzyści, m.in. przyspiesza diagnostykę, ułatwia dostęp do opieki zdrowotnej osobom oddalonym od ośrodków medycznych, ogranicza koszty np. te związane transportem.

W krajach Europy Zachodniej, USA czy Japonii telemedycyna należy do najbardziej rozwojowych narzędzi monitorowania i leczenia chorych „na odległość”. Nieomal w każdej dziedzinie i specjalności medycznej możemy polegać na telekonsultacji i telediagnostyce. Dzięki telekonferencjom dochodzi do operacji chirurgicznych sterowanych zdalnie i obserwowanych przez zespoły specjalistów na różnych kontynentach w tym samym czasie. Stwarza to ogromne możliwości w diagnozowaniu i leczeniu chorób. Telefony komórkowe i aplikacje mobilne  są dzisiaj wykorzystywane w kardiologii, ortopedii czy rehabilitacji. Pozwalają na bezpośredni kontakt z lekarzem, ciągły monitoring stanu pacjenta, wykonywanie EKG na odległość, przesyłanie obrazów (np. zdjęć rentgenowskich), przechowywanie ważnych dla pacjenta danych, itp. W przypadku osób niepełnosprawnych lub przewlekle chorych częsty kontakt z lekarzem jest jak najbardziej zalecany, ale nie zawsze musi to oznaczać kontakt bezpośredni.

Telemedycyna umożliwia sprawowanie stałej, ukierunkowanej na pacjenta opieki domowej, bez konieczności fizycznej obecności lekarza czy pielęgniarki środowiskowej. Jest to szczególnie ważne na obszarach wiejskich, w rejonach geograficznych trudno dostępnych (np. górskich, na wyspach), gdzie często zbyt mała liczba lekarzy pierwszego kontaktu i konieczność odbywania długich, męczących podróży celem uzyskania specjalistycznej opieki medycznej powoduje, że opieka tam sprawowana jest niewystarczająca, a jej jakość niska.

Telefon komórkowy jest udogodnieniem, które w rozwiniętych krajach dostępne jest dla zdecydowanej większości społeczeństwa. Dążenie do tego, by telefonem zastąpić cały szereg innych, używanych na co dzień urządzeń, jest więc naturalne. Możliwości telefonów rosną w tak dużym tempie, że za kilka lat może się okazać, że możliwość prowadzenia rozmowy jest tylko małym dodatkiem do urządzenia, które będziemy nosić w kieszeni. Fakt, że telefon mamy zawsze przy sobie, stwarza nieograniczone możliwości związane z ochroną naszego zdrowia. 

Dla stanu zdrowia pacjenta duże znaczenie ma m.in. czynnik czasowy, a telemedycyna może wyraźnie skrócić czas oczekiwania chorego na konsultację czy zgromadzenie i wymianę niezbędnych dla pacjenta danych i informacji medycznych. Pozwala to na szybsze postawienie ostatecznej diagnozy i zastosowanie odpowiednich procedur leczniczych adekwatnych do potrzeb pacjenta.

Nie bez znaczenia pozostaje również korzystny rachunek ekonomiczny. W dobie głębokiego niedofinansowania służby zdrowia, osiągnięcia w rozwoju nowoczesnych technologii telemedycznych okazują się sprzymierzeńcem, umożliwiają bowiem leczenie i opiekę nad chorymi w domu przy znacznym ograniczeniu kosztów. 

Szerokie perspektywy wykorzystania telemedycyny istnieją w podstawowej opiece zdrowotnej. Możliwość wykorzystania baz danych o lekach, przesyłania wyników badań, w tym badań obrazowych na odległość (np. rtg, usg), możliwość uzyskania telekonsultacji z ośrodka specjalistycznego to ważne zastosowania telemedycyny, istotnie podnoszące jakość świadczonych usług. W sprostaniu tym wszystkim wyzwaniom z pomocą przychodzi telemedycyna. 



W krajach skandynawskich, Austrii i Nowej Zelandii od lat działają z powodzeniem programy i systemy telemedyczne, które pozwalają na zdalne monitorowanie pacjentów w domu, zarówno poprzez internet, systemy wideokomunikacyjne, jak i linie telefoniczne. Umożliwiają one monitorowanie sygnałów życiowych (np. ciśnienie, tętno, temperatura ciała), parametrów biochemicznych (np. poziom cukru we krwi), a także szybką interwencję lekarza w stanach zagrożenia powstających w domu (np. poprzez rejestrację zasłabnięć, upadków itp.). Rozbudowane systemy telemedycznej opieki domowej w Stanach Zjednoczonych są rzeczywistością także uzasadnioną ekonomicznie. Innymi przodującymi w tej dziedzinie krajami są Kanada, Australia, Japonia i Włochy.



Istnieje ogromna różnorodność urządzeń medycznych, które mogą zostać włączone do systemu telemedycznego w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta. Elektroniczny stetoskop umożliwia lekarzowi lub wykwalifikowanej pielęgniarce środowiskowej zdalne osłuchiwanie serca i płuc u pacjentów z zastoinową niewydolnością krążenia. Elektroniczny ciśnieniomierz i pulsoksymetr monitorują na bieżąco wartości ciśnienia tętniczego i wysycenie tlenem krwi tętniczej u osób z chorobami układu krążenia i układu oddechowego. System można wyposażyć również w elektroniczną wagę, cyfrowy termometr, sprzężony z komputerem glukometr, niezbędny w monitorowaniu na odległość pacjentów z cukrzycą.

W zdalnej opiece nad chorymi z astmą nieocenione usługi oddaje sprzężony z komputerem lub wyposażony w specjalną przystawkę do telefonu osobisty przenośny spirometr. 

Zgromadzone w ramach systemu telemedycznego dane pomiarowe pacjentów zostają przesłane do centrum monitorowania, gdzie są analizowane przez system i magazynowane w bazie danych pacjentów, skąd mogą być w dowolnym momencie wykorzystane przez lekarza, personel medyczny czy samego pacjenta. 

W przypadku, gdy stan pacjenta się pogarsza i uzyskane wyniki pomiarów przekraczają dopuszczalne granice normy, system automatycznie wysyła "alert" - wiadomość emailem lub telefonicznie - do monitorującego lekarza lub pielęgniarki, którzy komunikują się z chorym i informują go o konieczności zmiany sposobu leczenia, dawki leku, pilnego zgłoszenia się do ośrodka zdrowia lub natychmiastowego przyjazdu do szpitala. 
W Polsce funkcjonuje obecnie co najmniej kilka ośrodków całodobowego nadzoru telekardiologicznego; do największych i najprężniej działających należą: Kardiofon, Kardiotel i Tele-Kardio-Med.


Diagnozowanie i monitorowanie zdrowia pacjentów w domu, tych chorujących na serce, cukrzyków czy astmę, jest już bardzo często praktykowane. Korzyści płynące z tego typu zastosowań czerpią obie strony: lekarze monitorują na bieżąco stan zdrowia swoich pacjentów obniżając tym samym koszty ekonomiczne utrzymania jednostek sanitarnych; pacjenci zyskują komfort lepszej jakości usług połączonej z wygodą, jaką jest przebywanie w dowolnym miejscu (niekoniecznie na oddziale szpitalnym).

Przykładowe zastosowania telemedycyny:

• konsultacje specjalistyczne
• badania
• okresowe przeglądy
• długotrwałe leczenie
• leczenie chorób przewlekłych
• monitorowanie pacjentów i wyników leczenia
• asystowanie przy trudnych zabiegach chirurgicznych
• medycyna powypadkowa
• ratownictwo morskie i górskie

Konkretne zalety telemedycyny to:

• ułatwienie dostępu do specjalistycznej opieki medycznej mieszkańcom małych miast i wsi
• pomoc w usługach specjalistycznych oraz konsultacjach dla mniejszych szpital
• polepszenie opieki zdrowotnej na odizolowanych lub odległych obszarach
• szybka diagnoza i pomoc medyczna w ratownictwie
• ułatwiony dostęp do pomocy medycznej w poważnych, nagłych przypadkach lub katastrofach naturalnych
• zmniejszona hospitalizacja i zredukowanie konieczności dojazdów pacjentów
• zmniejszone ogólne koszty leczenia i opieki zdrowotnej w kraju
• zwiększone możliwości szkolenia lekarzy oraz personelu medycznego, szczególnie na prowincji