Bolesław Wierzbiański (1915-2003) - dziennikarz, wydawca

Urodzony 16 listopada 1915 roku w Bachórzu pow. Brzozów w Małopolsce, ukończył Gimnazjum im. Jana Kochanowskiego w Krakowie. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie Warszawskim (1933-1938), gdzie uzyskał tytuł magistra praw i ekonomii. Studiował również w warszawskiej Szkole Nauk Politycznych i na Columbia University w Nowym Jorku (1957-1960). W latach 1954-1955 przy Radzie Europy w Strasburgu, Francja (Fellowship of Counsil of Europe) prowadził studia nad wpływem środków masowego przekazu na zjednoczenie Europy.

W okresie międzywojennym był drużynowym V Krakowskiej Drużyny Harcerskiej im. ks. Skorupki (1930-1933). Po przeniesieniu się do Warszawy został zastępcą komisarza do spraw zagranicznych ZHP, skupiając się na problematyce harcerstwa polskiego za granicą. Współpracował z harcerskim pismem Na tropie. W latach uniwersyteckich był aktywnym członkiem Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej.

W 1936 roku został prezesem okręgu warszawskiego, a na przełomie lat 1937-1938 - prezesem zarządu głównego. Równocześnie uczestniczył czynnie w pracach Światowego Związku Polaków z Zagranicy. W roku 1937 został wybrany sekretarzem centralizacji akademickiego ZET-u.

Pracę dziennikarską rozpoczynał przed wojną w Światpolu, Iskrze oraz w Polskim Radiu. We wrześniu 1939 roku opuścił Polskę i przez Rumunię przedostał się do Francji. Zatrzymał się w Paryżu, w siedzibie rządu polskiego w Angers. Ze względu na chorobę płuc nie został przyjęty do wojska. Podjął więc pracę jako dziennikarz przygotowujący serwisy informacyjne dla prasy polskiej w świecie, redagując Listy do Polaków i współpracując z Polskim Radiem oraz BBC. Pod koniec czerwca 1940 roku przybył do Anglii.

Rozpoczął działalność w Londynie redagując serwisy dla Polskiej Agencji Prasowej Światpol, obsługującej prasę i ośrodki polonijne w świecie. Do roku 1943 współpracował również z PAT-em, a później z Polskim Radiem i siecią BBC. W tym czasie założył i kierował wydawnictwem książkowym Światpolu, w którym ukazało się około 100 tytułów, głównie klasyków polskich. Był członkiem, współzałożycielem i wiceprezesem Polskiego Ruchu Wolnościowego Niepodległość i Demokracja - NiD (1944). Z ramienia NiD zasiadał po 1945 roku w Radzie Narodowej i w Radzie Jedności Narodowej oraz był kierownikiem departamentu informacji w Egzekutywie Zjednoczenia Narodowego (gdy premierem był gen. Odzieżyński).

W latach 1944-1947 sprawował funkcję sekretarza Związku Dziennikarzy RP, a następnie został wybrany prezesem w latach 1948-1956.

W 1946 roku, po wykluczeniu z Międzynarodowej Federacji Dziennikarzy (FIJ) Związku Dziennikarzy RP, Bolesław Wierzbiański założył Międzynarodową Federację Wolnych Dziennikarzy Europy Środkowej i Wschodniej, której został prezesem. Ówczesny Związek Dziennikarzy RP liczył około 500 członków, odmawiających powrotu do Polski rządzonej przez komunistów. Bolesław Wierzbiański aktywnie działał na rzecz zatrudnienia polskich dziennikarzy w powstających u schyłku lat 50. programach radiowych skierowanych na Polskę i Europę Środkowo-Wschodnią. Nawiązał współpracę z Głosem Ameryki i Radiem Wolna Europa, z siedzibą w Ameryce. Jego częste podróże do Ameryki pozwoliły na utrzymanie kontaktu z amery-kańskimi ośrodkami politycznymi, środkami masowego przekazu oraz Polonią.

W 1956 roku Bolesław Wierzbiański przeniósł się na stałe do Stanów Zjednoczonych, gdzie współpracował z RWE oraz prowadził agencję prasową Foreign News Service w latach 1958-1965. Agencja ta obsługiwała wówczas ponad 360 pism na całym świecie, redagując materiały o polityce sowieckiej i sytuacji w Europie Środkowo-Wschodniej. Bolesław Wierzbiański został członkiem Zgromadzenia Europejskich Narodów Ujarzmionych i Rady Jedności Narodowej w Ameryce. Wszedł również do zarządu Polskiego Instytutu Naukowego.

Jako korespondent przy Organizacji Narodów Zjednoczonych angażował się na rzecz współpracy z opiniotwórczymi ośrodkami amerykańskimi i zagranicznymi. W latach 1960-1975 podróżował wielokrotnie do krajów azjatyckich, afrykańskich i południowo-amerykańskich, wygłaszając na forum miejscowych uniwersytetów i instytutów spraw międzynarodowych szereg prelekcji na temat Europy Środkowo-Wschodniej i niezależności prasy.

Na początku lat 60. Bolesław Wierzbiański podjął inicjatywę założenia przez Federację Wolnych Dziennikarzy i American Newspaper Guild Międzyamerykańskiej Federacji Dziennikarzy Zawodowych. Jako cel organizacja ta postawiła sobie przeciwdziałanie komunistycznej propagandzie w środowisku dziennikarzy południowoamerykańskich. Zorganizował szereg konferencji i spotkań na temat wolności i niezależności prasy (w Panamie, w Portoryko, w Peru i Brazylii) oraz sympozjum dla dziennikarzy ekonomicznych. Był członkiem Międzynarodowego Instytutu Prasowego w Londynie i Zurychu.

Na przełomie lat 1958-1959 był wiceprezesem przygotowywanego Kongresu Kultury Polskiej za Granicą. Kongres ten, wskutek opozycji kół polskich w Europie, nie doszedł do skutku. Bolesław Wierzbiański był jednym z dyrektorów ogólnokrajowego Kongresu Polonii Amerykańskiej.

W 1971 roku został współzałożycielem "Nowego Dziennika" - wraz z "Przeglądem Polskim" i anglojęzycznym "New Horizon" - największej polskojęzycznej gazety wychodzącej poza granicami Polski. Do chwili śmierci był redaktorem naczelnym tego pisma.

Powstanie w Nowym Jorku "Nowego Dziennika" było bardzo ważnym wydarzeniem w dziejach prasy polskiej w Ameryce i w dziejach naszej emigracji politycznej. Gazeta zastąpiła nie tylko poprzednie organy prasowe Polonii, ale redagowana przez działaczy niepodległościowych z emigracji wojennej wyrażała poglądy starego i nowego pokolenia Polaków poza krajem. "Nowy Dziennik" stał się jednym z głównych narzędzi walki o Polskę niepodległą i wolną. Był zjawiskiem na tutejszym gruncie całkiem nowym, jako wyraz polskiej myśli politycznej nie tego czy innego stronnictwa, lecz ogółu polskiego.

W latach 1980-1988 Bolesław Wierzbiański był komisarzem do spraw obrony praw człowieka przy Urzędzie Miasta Nowy Jork. Bolesław Wierzbiański był prezesem honorowym Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich oraz laureatem dziennikarskiej Nagrody im. Bolesława Prusa. Od rządu polskiego otrzymał Krzyż Komandorski Polonia Restituta i Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Przez Polish Assistance Inc. w Nowym Jorku i Instytut Kultury Polskiej w Miami wyróżniony został jako zasłużony dla kultury polskiej w świecie. W 1997 roku otrzymał medal Star of Harmony od International Cultures Mission - Międzynarodowej Fundacji Imigrantów przy Organizacji Narodów Zjednoczonych. We wrześniu 1999 roku otrzymał Order Orła Białego, najwyższe polskie odznaczenie państwowe.

(Polish Yellow Pages)