Uznanie zagranicznych orzeczeń sądowych. Część I

Przez kilka kolejnych publikacji chcą Państwu przybliżyć jak ważny jest dla nas zamieszkałych w USA dział prawa polskiego jakim jest uznanie orzeczeń sądów zagranicznych w Polsce. Podam też stanowiska Sądu Najwyższego zawarte w licznych orzeczeniach publikowanych jak również niepublikowanych.
      
Zapadłe rozstrzygnięcia prawne naszych obywateli w postaci wyroków na terenie USA nie wywierają żadnych skutków prawnych w Polsce. 
   
Szczególnie dotyczy to spraw rozwodowych, alimentacyjnych i innych. Spotykam się z osobami, które z mając wyrok sądu USA nie są świadomi tego, iż aby ten wyrok wywierał skutki prawne w Polsce musi być poddany osobnej dodatkowej procedurze sądowej przed polskim sądem. Przykłady: proszę załatwić w konsulacie pieczątkę na  wyroku, proszę przesłać do USC aby zmienili mój stan cywilny, proszę przesłać z tłumaczeniem potwierdzonym przez Notariusza /nieważne w polskim sądzie/ aby zatwierdzili ten wyrok, proszę zmienić mi nazwisko na panieńskie zgodnie z wyrokiem sądu USA i czy dostanę nowy paszport na nazwisko panieńskie lub z nowego związku małżeńskiego.
   
Orzeczenia sądów  państw obcych podlegają uznaniu z mocy prawa, chyba, że istnieją określone w kodeksie postępowsnia przeszkody.  
   
Uznanie orzeczenia sądu zagranicznego ma moc wiążącą dla wszystkich organów w Polsce, jest podstawą wpisu w księdze stanu cywilnego, skutkuje wydaniem nowych dokumentów tożsamości np. paszportu, może być podstawą zawarcia związku małżeńskiego w Polsce lub jego wpisu do polskich ksiąg stanu cywilnego.
  
W trzech przypadkach orzeczenie zagraniczne wymaga uznania przez sąd polski nawet wtedy gdy zapadło ono pomiędzy cudzoziemcami, a mianowicie:

1. gdy cudzoziemiec zamierza zawrzeć małżeństwo w Polsce, gdy jego poprzednie małżeństwo zostało rozwiązane za granicą,
2. gdy orzeczenie zagraniczne ma być podstawą wpisu w aktach stanu cywilnego,
3. gdy orzeczenie ma być podstawą wpisu w księdze wieczystej np. orzeczenie sądu zagranicznego o ubezwłasnowolnieniu.

W tych przypadkach uznanie następuje w trybie wybitnie uproszczonym.
  
W pozostałych przypadkach orzecenia zagraniczne są rozpatrywane przez Sądy Okręgowe miejsca zamieszkania stron, gdzie znajduje się siedziba sądu rejonowego, lub jednej z nich. W postępowaniu bierze udział prokurator z prawem głosu.
  
Warunki jakie muszą być bezwzględnie zachowane w trakcie postępowania przed sądem amerykańskim, aby wyrok mógł być zostać uznany w Polsce:

1. wyrok musi być prawomocny – oznacza to, że nie można go wzruszyć zwykłymi środkami odwoławczymi, może być to umieszczone bezpośrednio w treści wyroku lub na żądanie strony sądy amerykańskie wydają klauzule prawomocności, nie może zastąpić takiej klausuli oświadczenie konsulatu lub adwokata, że wyrok jest prawomocny, lub, że sądy takiej klauzuli nie wydają,
2. sprawa nie należy do wyłacznej jurysdykcji sądów w Polsce – są sprawy, których rozstrzyganie należy do wyłacznej jurysdykcji sądów w Polsce, np. podział majątku położonego w Polsce, zmiana nazwiska,
3. strona nie była pozbawiona możliwości obrony – jest to jeden z najważniejszych warunków do spełnienia aby można było wystąpić z wnioskiem o uznaniem takiego wyroku. Wiele spraw przeprowa-dzonych w USA nie zostaje uznanych z powodu naruszenia tego przepisu: w szczgólności jeżeli jedna ze stron podnosi zarzut, żę nie miała możliwości obrony swoich praw, nie była zawiadomiona o toczącym się postępowaniu. Nie wystarczy przesłać do strony same dokumenty, ogłosić w prasie o toczącym się procesie, przesłać dokumenty do sąsiada z prośbą o doręczenie, przesłać go stronie bez tłumaczenia.

Jest niewystarczające stwierdzenia sądu zagranicznego, że pozwany został należycie zawiadomiony o wniesieniu pozwu i terminie rozprawy. Wnioskodawca powinien przedłożyć niezbędne dowody doręczenia.
   
Pozostałe warunki uznania są  mniej rygorystycznie przestrzegane w polskich sądach, ale warto je znać: sprawa nie została już prawomocnie przeprowadzona przed polskim sądem, orzeczenie nie jest sprzeczne z podstawowowymi zasadami prawa w Polsce, zastosowano prawo obce, które różni się od prawa polskiego.

Dzwoniąc powołaj się na reklamę z POLONIJNEJ KSIĄŻKI - Polish Pages.

Teofil Głębocki
Radca Prawny-Adwokat
Foreign Legal Consultant for Polish Law

Kliknij po więcej informacji >>>