Jak poprawić swoją historię kredytową - część I

Priorytetem każdego z nas powinno być ustanowienie dobrej historii kredytowej albo jej uporządkowanie, jeżeli ktoś był kiedyś w finansowych kłopotach. Jest to temat szczególnie ważny dla imigrantów, którzy startują w Stanach od zera. Aby wiedzieć gdzie zacząć, najpierw sprawdź swoją kredytową kartotekę.


Punktacja kredytowa i jej znaczenie

Co to jest „kredyt”
Słowo „kredyt” ma dwa znaczenia. Znaczy pieniądze dostępne do pożyczenia, a również określa finansową reputację. „Dobry kredyt”, czy „czysta kredytowa kartoteka” mówi, że jesteś osobą godną zaufania, bo w przeszłości spłacałeś swoje zobowiązania.

Posługiwanie się kredytem jest popularne w Stanach Zjednoczonych. Pożyczasz, by zapłacić w przyszłości za coś, co trzymasz już teraz. Jednak używanie kredytu nie koniecznie musi oznaczać zadłużenia. Jest to wygoda, która zwalnia cię z konieczności noszenia dużej ilości gotówki, bo pozwala na obciążenie wydatkami kart kredytowych. Dostępność kredytu umożliwia ci pożyczenie pieniędzy w nagłej potrzebie albo pozwolenie sobie na znaczny wydatek. Niewielu ludzi byłoby stać na zakup domu bez zaciągnięcia pożyczki hipotecznej (mortgage).

Ponadto karty kredytowe są popularnym dodatkowym dowodem tożsamości przydatnym w wielu okolicznościach. Z tych i innych powodów, nawet jeżeli nie zamierzasz pożyczać pieniędzy, powinieneś zatroszczyć się o ustalenie swojej historii kredytowej.

Co to jest punktacja kredytowa
Definicja: Raport kredytowy to wyciąg z twojej kartoteki kredytowej, tworzonej przez biuro kredytowe (credit bureau), uaktualnianej na podstawie informacji dostarczanych przez banki, sklepy i innych wierzycieli. Kartoteka kredytowa określa twoją historię kredytową - powiązany z tobą ciąg informacji określających twoją sytuację finansową i sposób, w jaki spłacasz rachunki i długi.

Biura kredytowe mierzą finansową reputację konsumentów przy pomocy punktacji kredytowej (credit score). Jest to liczba odzwierciedlająca statystyczne podsumowanie informacji zawartych w raporcie kredytowym. Krótko mówiąc, punktacja kredytowa to liczba szacująca twoją zdolność kredytową. Najbardziej znana kredytowa punktacja jest prowadzona przez firmę Fair Isaac i zwana jest FICO score (patrz www.myfico.com).

Jakość twojej kredytowej punktacji ma znaczenie w wielu dziedzinach życia. Warto mieć dobrą punktację z następujących powodów:

• Punktacja kredytowa wpływa na to, czy dostaniesz kartę kredytową czy pożyczkę (samochodową, hipoteczną itp.) i na jaki procent. Im wyższa twoja punktacja, tym łatwiej dostaniesz kredyt i tym mniej za niego zapłacisz.
• Właściciele domów sprawdzają historię kredytową potencjalnych lokatorów zanim wynajmą im lokal. Twoja punktacja może rzutować na wysokość depozytu, o jaki poprosi od ciebie właściciel domu, kompania telefoniczna, elektrownia czy dostawca telewizji kablowej.
• Pracodawcy często sprawdzają historię kredytową potencjalnych pracowników zanim zaoferują im posadę.

Wiele firm nie przyjmie pracownika, który nieodpowiedzialnie prowadzi swoje sprawy finansowe.

• Kompania telefoniczna sprawdzi twoją kredytową przeszłość zanim udostępni ci telefon komórkowy, a dealer samochodowy - zanim wyleasuje ci samochód.
• Punktacja kredytowa jest miernikiem twego finansowego zdrowia. Wysoka punktacja bardzo ułatwia życie w Stanach Zjednoczonych.

Gdy masz zły kredyt
Zła historia kredytowa może spowodować poważne problemy, gdy bank (czy inna instytucja) odrzuci twe podanie o pożyczkę, kartę kredytową czy serwis. Instytucja ta musi ci posłać list z odmową w przeciągu 30 dni, a w nim podać przyczynę odmowy. Jeżeli przyczyną jest zła historia kredytowa, to instytucja musi wyjawić nazwę biura kredytowego, od którego otrzymała informacje o tobie. Będziesz wtedy uprawniony do bezpłatnego wyciągu ze swojej historii kredytowej oraz będziesz mógł domagać się, by biuro usunęło nieprawdziwe informacje i poinformowało wszystkich wierzycieli (creditors), którzy otrzymali nieprawidłowe dane w ostatnich sześciu miesiącach.

Podsumowanie: Kredyt jest przywilejem dostępnym tylko dla tych, którzy są wierzytelni. Wierzytelność kredytowa oznacza zdolność i gotowość do spłaty długów i jest mierzona przy pomocy punktacji kredytowej (FICO score). Dobra punktacja nie tylko umożliwi ci zaciągnięcie pożyczki, ale również ułatwi wynajem mieszkania czy otrzymanie dobrej pracy.

Co się dzieje, gdy zalegasz z płatnościami
Niektórzy nieodpowiedzialni cudzoziemcy wracają do swoich krajów pozostawiając za sobą niezapłacone rachunki. Jeżeli w przyszłości decydują wrócić do USA, nawet z zieloną kartą, to szybko dowiadują się, że ich finansowa niefrasobliwość ma swoje konsekwencje.

Rachunki szpitalne
Przykład: Będąc na “przedłużonych wakacjach” Paweł wypił w jakimś barze o jeden kieliszek za dużo i wdał się w bójkę. Został wzięty do szpitala ze złamanym żebrem. Rachunek szpitalny wyniósł ponad $3,000. Paweł nie miał ubezpieczenia, ale rachunku nie zamierzał płacić, gdyż planował niebawem wrócić do Polski. Po trzech latach Paweł otrzymał zieloną kartę i przyjechał ponownie do USA. Teraz próbuje zacząć życie od początku.

Przyjrzyjmy się, co może się zdarzyć, gdyby to przydarzyło się tobie. Po wyjściu ze szpitala, zaczynasz dostawać szpitalne rachunki. Teraz jest pora, by ustalić spłatę ratalną albo wynegocjować ze szpitalem (lekarzem) niższe płatności, którym byś podołał. Jeżeli nie masz pieniędzy - przyznaj się do tego i kooperuj z billing departament, by zdołali oni pokryć rachunek przez rządowe ubezpieczenie Medicaid czy jakiś program dobroczynny (charity care). Jak to zrobić, wyjaśnia książka pt. Ochrona zdrowia w USA (patrz: www.PoradnikSukces.com).

Ale jeżeli odmawiasz współpracy i płatności, szpital będzie dochodził należności i ewentualnie może poinformować biuro kredytowe o twojej zaległości finansowej. To zrujnuje twoją historię kredytową i przysporzy wiele problemów. W końcu, szpital najmie poborcę długów (collection agency), a nawet weźmie cię do sądu.
 
Jeżeli należność jest nieduża, a ciebie nie stać na spłatę, szpital może zaprzestać postępowania egzekucyjnego. Ale w przypadku znacznej należności szpital pozwie cię do sądu i uzyska nakaz zapłaty. Czyni tak wiele szpitali, bowiem court judgement jest warunkiem otrzymania refundacji od rządu za poniesione straty.

Przestroga: Nakaz sądowy pozostaje w mocy przez długi czas, w niektórych stanach nawet do 20 lat. Wielu „wakacjuszy” nie martwi się o nakazy sądowe, ale gdy zostaną stałymi rezydentami, przyjdzie im odpowiadać za konsekwencje takiej niefrasobliwości. Jeżeli dłużnik otworzy w przyszłości konto w banku, pieniądze mogą być zajęte przez komornika na mocy nakazu sądowego. Gdy dłużnik kupi dom, nakaz płatności może zostać nałożony na nieruchomość jako lien, który uniemożliwi sprzedaż domu zanim należność nie zostanie zaspokojona.

Jeżeli imigrant został sponsorowany przez krewnego, który podpisał deklarację USCIS Form I-864, Affidavit of Support, sponsor
w niektórych sytuacjach może stać się odpowiedzialny za zobowiązania imigranta.

Inne długi
Oto lista innych finansowych zobowiązań “zapomnianych” przez cudzoziemców czasowo będących w USA:

• czynsz za mieszkanie,
• rachunki telefoniczne,
• płatności kart kredytowych (zakładając, że dana osoba zdołała dostać kartę kredytową),
• osobiste pożyczki.

Najszybciej zgłoszą cię do biura kredytowego (credit bureau) duże instytucje, takie jak banki, gdyż mają one ustalone procedury postępowania z opieszałymi dłużnikami i wykupioną subskrypcję serwisu biur kredytowych.

Prywatne osoby nie mogą zgłaszać raportów do biur kredytowych. Niemniej właściciel domu może zgłosić niesumiennego lokatora do biura kredytowego za pośrednictwem resortowego zrzeszenia (landlord association). Prywatnej osobie pozostaje tylko wzięcie dłużnika do sądu małych roszczeń (small-claims court) lub do sądu powszechnego, gdy dług znacznie przewyższa stanowy limit roszczeń w small-claims court. Przeczytaj: Jak wygrać sprawę w Small Claims Court (patrz: www.PoradnikSukces.com).

Poborca długów
Definicja: Poborca długów (collection agency), to firma windykacyjna, której zadaniem jest ściąganie nieuregulowanych należności od osób prywatnych i biznesów. Wierzyciele najpierw sami domagają się odzyskania należności stosując upomnienia listowne i telefoniczne. Jeżeli próby te się nie powiodą, firmy najmują poborców długów. Niektórzy poborcy pracują jako agenci na rzecz swoich klientów (firmy windykacyjne) w zamian za pewien procent od ściągniętych długów. Inni działają na własną rękę: skupują długi z dyskontem od wierzycieli, po czym wywierają na dłużników nacisk, by zapłacili.

Fair Debt Collection Practices Act domaga się, by poborcy długów traktowali cię odpowiednio. Nie wolno im nękać cię ani kontaktować się z tobą w niekorzystnej porze czy miejscach. Możesz powstrzymać działalność egzekucyjną poborcy przez napisanie do niego albo powiedzenie mu, że ma zaprzestać. Gdy poborca dostanie od ciebie list, nie wolno mu się z tobą kontaktować, chyba tylko po to, by poinformować cię, że poborca lub wierzyciel planują przedsięwziąć konkretne działanie.

Pamiętaj, że żądanie, by poborca zostawił cię w spokoju, nie usunie długu. Możesz zostać pozwany do sądu przez poborcę długów lub wierzyciela. Mając nakaz zapłaty, wierzyciel może zająć ci pobory w pracy albo konto w banku. Sadowy nakaz płatności pozostanie w mocy przez wiele lat, a na twoim raporcie kredytowym przez 7 lat. Może zrujnować twoją reputację i znacznie utrudnić budowanie nowego życia w USA. Z tych powodów powinieneś jak najwcześniej rozwikłać sprawę z wierzycielem.

Podsumowanie. Płacenie swoich finansowych zobowiązań jest bardzo ważne w USA. Jeżeli tego zaniedbasz, konsekwencje zrujnują twoją historię kredytową, a nawet szansę na zieloną kartę czy obywatelstwo, bowiem dowiodą braku „good moral character”. Jeżeli jednak jesteś pociągany do odpowiedzialności nie za swoje długi, to wiedz, jak się przed tym bronić.


Jak sprawdzić swoją historię kredytową

Biura kredytowe
Definicja: Biura informacji kredytowej (credit bureaus, zwane również credit reporting agencies), w skrócie zwane biurami kredytowymi, zbierają informacje o użytkownikach kredytu i sprzedają je instytucjom udzielającym pożyczek, takim jak banki, kompanie finansowe, sklepy i inni w celu ułatwienia im podejmowania decyzji kredytowych. Biura kredytowe mają w swoich rejestrach informacje o prawie każdym mieszkańcu USA, który kiedykolwiek pożyczył pieniądze lub kupił coś na kredyt. Jest całkiem możliwe, że wiedzą one coś i na twój temat. Oto trzy główne biura kredytowe:

• Experian, P.O. Box 8030, Layton, UT 84041-8030, tel: 1-800-682-7654, 1-800-392-1122, www.experian.com
• Equifax, P.O. Box 740241, Atlanta, GA 30374-0241, tel: 1-800-685-1111, www.equifax.com
• Trans-Union, 760 West Sproul Rd., P.O. Box 390, Springfield, PA 19064, tel: 1-800-916-8800, www.transunion.com

Biura kredytowe otrzymują informacje o ludności od instytucji finansowych, gromadzą je i zarządzają nimi. Za każdym razem, gdy dostajesz kartę kredytową, kupujesz coś na kredyt, dodajesz linię kredytową w banku, zaciągasz pożyczkę czy opóźniasz się z płatnością - biuro kredytowe jest o tym informowane. Każde zapytanie instytucji finansowych o klienta (inquiry) jest również odnotowane.

Wolno ci sprawdzić swoją kredytową kartotekę w biurze kredytowym - być może znajdziesz błędy, których nie jesteś świadomy. Od 1 września 2005, Fair and Accurate Credit Transactions Act (FACT Act), nakazuje, by każde z krajowych biur kredytowych (Equifax, Experian, i TransUnion) udostępniało raz w roku bezpłatny wyciąg kredytowej kartoteki każdemu, kto o to poprosi.

Jak dostać swoją bezpłatną historię kredytową
Możesz zamówić bezpłatną kopię swego kredytowego raportu od każdego z trzech wiodących biur kredytowych w następujący sposób:

• przez Internet w witrynie www.annualcreditreport.com
• telefonicznie dzwoniąc pod tel: 877-322-8228
• pocztą; wypełnij formularz zwany Annual Credit Report Request Form i poślij go do:
  Annual Credit Report Request Service
  P.O. Box 105281, Atlanta, GA 30348-5281
  

Formularz ten jest na ostatniej stronie broszury, którą dostaniesz pocztą albo pobierzesz z www.ftc.gov/credit
Prawo zezwala ci zamówić co 12 miesięcy jedną bezpłatną kopię swego raportu kredytowego od każdego krajowego biura kredytowego. Daje to trzy bezpłatne wyciągi rocznie.

Aby dostać ten raport, musisz podać swoje dane osobowe: nazwisko, adres, numer Social Security i datę urodzin. Jeżeli przeniosłeś się w ostatnich dwóch latach, podaj poprzedni adres.

W celu zabezpieczenia prywatności twoich danych zostaniesz zapytany o informacje, które tylko ty możesz znać, na przykład
o kwotę spłaty twojej pożyczki hipotecznej. Każde biuro może zadać ci inne pytanie zabezpieczające, gdyż zapisy w każdym z nich mogą być nieco inne.

Zgodnie z prawem federalnym, jesteś upoważniony do bezpłatnej kopii swego raportu w następujących sytuacjach:

• Odmówiono ci pożyczki, zatrudnienia czy mieszkania z powodu nieodpowiedniej historii kredytowej. Wraz z wnioskiem o bezpłatny raport kredytowy, załącz kopię listu z odmową (rejection letter).
• Jesteś bezrobotny, ale planujesz szukać pracy w ciągu 60 dni.
• Pobierasz zasiłek społeczny (welfare).
• Twój raport kredytowy zawiera błędy spowodowane przez oszustwo lub kradzież tożsamości.

Jeżeli nie dotyczy cię żadna z powyższych sytuacji, to biura kredytowe mogą obciążyć cię opłatą za kolejny raport uzyskany w przeciągu 12 miesięcy.

Podsumowanie: Biura kredytowe zbierają informacje o transakcjach pożyczkowych ludności w USA. Co roku możesz dostać bezpłatną kopię swego raportu od każdego z trzech krajowych biur kredytowych: Experian, Equifax i Trans Union. Możesz również dostać bezpłatną kopię, jeżeli odmówiono ci kredytu, mieszkania lub pracy z powodu słabej historii kredytowej.

Koniec części I.

Elżbieta Baumgartner
Elżbiety Baumgartner, od 1989 r wydawca książek-poradników dla polskich imigrantów w USA, pisuje regularnie w polonijnej prasie, prowadzi pogadanki w radio i w telewizji.