Gdy pracodawca cię kantuje

Pracodawca, legalnie zatrudniający pracownika musi spełnić różne formalności. Oto one: 

Odciągać z poborów pracownika podatki dochodowe i połowę składki na Social Security i Medicare (FICA) oraz słać je do skarbu państwa. Podatki FICA wynoszą w sumie 15.3% i są płacone po połowie przez pracownika i pracodawcę.

• Płacić z własnej kieszeni drugą połowę składki na Social Security i Medicare i słać je do skarbu państwa.
• Wykupić ubezpieczenie od bezrobocia (Unemployment Insurance) i opłacać na bieżąco składki.
• Opłacać ubezpieczenie od wypadku przy pracy (Workers' Compensation).
• Opłacać ubezpiecznie od niezdolności do pracy (Disability Insurance).
• Pod koniec roku pracodawca daje pracownikowi wypełniony druk W-2 z rozliczeniem wszystkich potrąceń i wypłat.

Wielu pracodawców, szczególnie zatrudniających pomoce domowe, nie chce trudzić się spełnianiem tych licznych formalności i woli zatrudnić pracownika "na lewo". Niektórzy mówią, że zatrudniają pracownika jako niezależnego kontraktora, który sam jest odpowiedzialny za swoje podatki.

Obowiązkiem zleceniodawcy względem kontraktora (zleceniobiorcy) jest tylko zapłacenie rachunku. Warto wiedzieć, że wybór pomiędzy statusem kontraktora a pracownika nie jest dowolny, lecz ściśle regulowany przez przepisy podatkowe.

Oto najczęstsze problemy, jakie miewają pracownicy:

Pracodawca odmawia odciągania podatków
Często zdarza się, że pracodawca przyjmuje pracownika do pracy, oferuje np. $300 na tydzień i tyle mu wypłaca. Pracownikowi wydaje się, że pracodawca spełnia wszelkie formalności i odciąga mu należne podatki, a $300 jest jego stawką netto. Pod koniec roku pracownik upomina się o druk W-2, a pracodawca od mawia jego wydania, albo wydaje mu druk 1099-MISC. Mówi, że podatki, to zmartwienie pracownika. Co wtedy zrobić? Pracodawca nielegalnie zatrudniający pracownika łamie prawo. Pracownik mógłby się na to poskarżyć do Urzędu Podatkowego. IRS często dobiera się do skóry pracodawcom zatrudniającym ludzi na lewo, bo wie, że kantują oni na podatkach. Niestety, życie uczy, że pracownik, który się poskarży, szybko traci pracę. Co więc ma robić ktoś, kto chce zachować pracę, ale również uczciwie płacić podatki?

Rada: Należy rozliczyć się jako osoba samozatrudniona (self-employed) i wypełnić druk 1040, Schedule C, a na Schedule SE wyliczyć podatki Social Security. Pomoże w tym książka pt. "Jak oszczędzać na podatkach", gdzie pokazane jest przykładowe rozliczenie Jana Kowalskiego. Książka ta właśnie została uaktualniona na bieżący rok podatkowy. Wadą tego posunięcia jest fakt, że jesteśmy odpowiedzialni za całość podatków Social Security, a zaletą to, że można mieć ulgi w postaci poniesionych wydatków (na narzędzia, odzież ochronną, dojazdy itp.). Osoba samozatrudniona ma do swojej dyspozycji kilka metod obniżenia podatków - są one omówione w książce mego autorstwa pt. "Podatki i księgowość małego biznesu" (www.poradniksukces.com). 

Pracodawca płaci gotówką
Próbując uniknąć formalności, wielu pracodawców zatrudnia personel "na lewo", płacąc gotówką i nawet próbują wmówić pracownikowi, że robią mu przysługę oszczędzając na podatkach. Jest to nonsens. Praca na czarno powoduje, że nie wypracowuje się emerytury Social Security, nie kwalifikuje do zasiłku dla bezrobotnych, a ponadto, nie płacąc podatków dochodowych, naraża się na bardzo poważne kłopoty.

Rada: Wyjście z sytuacji-jak powyżej. Jeżeli żądanie legalnego zatrudnienia nie skutkuje, a może spowodować utratę pracy, można rozliczyć się samodzielnie, jako osoba samozatrudniona.

Uwaga: Czek wystawiony na "cash" jest równoznaczny z gotówką, gdyż może być zdeponowany albo spieniężony przez każdego.

Pracodawca "pomaga" oszczędzić na podatkach
Niekiedy pracodawca pomniejsza legalnie wypłacane pobory, uzasadniając to oszczędnością na podatkach. Na przykład, płaci część poborów legalnie "na czek", a część wypłaca gotówką lub drugim czekiem pod pretekstem zwrotu fikcyjnych kosztów. W ten sposób wyświadcza przysługę nie pracownikowi, lecz sobie, po pomniejsza payroll. Pracownik natomiast ma oficjalnie mniejsze zarobki, więc mniejsze świadczenia, a w przyszłości-mniejszą emeryturę. "Przekręty" spowodowane obawą przed podatkami są bardzo krótkowzroczne, bowiem istnieje wiele legalnych metod pomniejszania podatków. Ponadto dla osób niewiele zarabiających podatki są naprawdę nieduże.

Gdy pracodawca Cię wykorzystuje
Nieświadomi swoich praw, a szczególnie nieudokumentowani imigranci bywają w różny sposób wykorzystywani przez pracodawców, którzy nie wypłacają poborów, nie rekompensują za przepracowane nadgodziny itp.

Znaj swoje prawa: Obroną interesów pracowników zajmuje się stanowy Departament Pracy (Department of Labor), którego zadaniem jest nadzorowanie przestrzegania stanowego i federalnego prawa pracy. Jeżeli pracodawca łamie przepisy, możesz udać się tam po pomoc. Przedmiotem skarg bywają zaległe pobory i prowizje, kompensata za nadgodziny, wakacje, dni chorobowe i świąteczne, kwestie emerytalne czy ubezpieczeniowe. Najczęstszym przedmiotem skarg pracowników jest niezapłacenie przez pracodawcę należnych poborów lub świadczeń. Nowojorski Departament Pracy corocznie ściąga kilka milionów zaległych płatności. Jeżeli pracodawca jest Ci winien pieniądze i odmawia ich zwrócenia, udaj się do najbliższego biura stanowego Departamentu Pracy (Labor Department), złóż tam roszczenie (Wage Claim Form) i kopie dokumentów je potwierdzających.

Pracownik Departamentu Pracy sprawdzi zasadność tego roszczenia, skontaktuje się z pracodawcą. W razie konieczności odbędzie się przesłuchanie pracodawcy i pracownika. Gdy Departament Pracy przyzna Ci rację, nakaże pracodawcy zwrot pieniędzy, a jeżeli ten odmówi-odda sprawę do prokuratury (Attorney General). Więcej informacji udzieli stanowy Labor Department. W Nowym Jorku mieści się on przy 1 Main Street na Brooklynie, tel. 718/797-7000, 3, 5. Sprawami ściągania zaległych zarobków zajmują się inspektorzy (investigators) w dziale Wage Department, tel. 718/797-7499.

Pracodawca nie wypłaca zaległych poborów
Rozstając się z pracodawcą, powinieneś otrzymać wszelkie zaległe zarobki. Nie ma z tym problemu w dużych, szanujących się przedsiębiorstwach, które same wyliczą pieniądze co do grosza i prześlą Ci czek. Gorzej bywa z małymi firmami. Zdarza się, że pracodawca złośliwie wstrzymuje ostatnie zarobki odchodzącego pracownika. Co robić wtedy? Tak jak w przypadkach wyjaśnionych powyżej, można poprosić o interwencję lokalny Labor Department (w Nowym Jorku-1 Main Street, Brooklyn, NY 11201, tel. 718/797-7000). Trzeba uzyskać formularz, zwany Wage Claim Form, wypełnić go i odesłać. Departament Pracy ma obowiązek pomóc w odzyskaniu pieniędzy. W Nowym Jorku trwa to bardzo długo i wiele osób woli samodzielnie pozwać pracodawcę do sądu. Jeżeli roszczenie nie jest duże, najlepiej jest udać się do sądu małych roszczeń (small-claims court), gdzie sprawy rozpatrywane są szybko, w przeciągu kilku tygodni i można się obyć bez prawnika. Vill du spela på ett casino utan registrering ? Det finns gott om svenska casinon som inte kräver registrering! Pomoże wtedy e-book mego autorstwa pt. "Jak wygrać sprawę w Small-Claims Court" dostępny w witrynie www.poradniksukces.com . W Nowym Jorku prawo do roszczeń zaległych zarobków wygasa po 2 latach z wyjątkiem przypadków celowego wykroczenia pracodawcy (willful violation), kiedy to wygasa po 3 latach. Warto znać swoje prawa i dochodzić ich w razie potrzeby.

Elżbieta Baumgartner
Z angielskiego przetłumaczyła Magdalena Oświecińska
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek poświęconych finansowym i konsumenckim sprawom imigrantów. Jej najnowsza książka to „Obywatelstwo z przeszkodami. Jak przejść przez procedurę naturalizacji mimo potencjalnych problemów” — tel. 718-224-3492, www.poradniksukces.com