Renty-Emerytury, Polska-USA cz. II

Przykład 3
*    Wniosek o emeryturę na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej (emerytura w obniżonym wieku dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., które warunki stażowe, w tym warunek dotyczący pracy w szczególnych warunkach lub 
w szczególnym charakterze, spełniły na dzień 1 stycznia 
1999 r.) zgłosiła kobieta posiadająca następujące okresy ubezpieczenia przebyte przed 1999 r.:

• 22-letni okres ubezpieczenia przebyty przed 1999 r., z czego 13 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach (na kolei),
• 4-letni okres zatrudnienia w USA (ubezpieczenia w ramach social security) w tym samym zawodzie (na kolei).

Jednym z warunków uzyskania omawianej emerytury jest legitymowanie się przez zainteresowaną na dzień 1 stycznia 1999 r. co najmniej 15-letnim okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat. Zainteresowana nie spełnia tego warunku w oparciu o wyłącznie polskie okresy zatrudnienia (13 lat), jednakże umowa pozwala na uwzględnienie w takim przypadku jej amerykańskiego okresu takiego zatrudnienia.
Po stronie polskiej zasada sumowania (uwzględniania) okresów ubezpieczenia dla celów przyznania emerytury-renty ma zastosowanie tylko do świadczeń, do których prawo uzależnione jest od przebycia określonej długości okresów ubezpieczenia (składkowych i nieskładkowych) - patrz rozdział „Sumowanie okresów”. W związku z tym, przy ustalaniu prawa do tego typu emerytury nie stosuje się sumowania okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce 
i w USA. Dotyczy to także ustalania prawa do renty rodzinnej po osobie zmarłej pobierającej emeryturę z nowego systemu emerytalnego, bądś spełniającej warunki do uzyskania takiej emerytury.

Przykład 4
*    Kobieta urodzona w 1949 r. ubiega się o emeryturę z ZUS. Posiada ona okresy ubezpieczenia w Polsce wynoszące 10 lat, 
a także okresy ubezpieczenia w USA wynoszące 20 lat.
Okresy ubezpieczenia przebyte w Polsce są w jej przypadku wystarczające do nabycia prawa do polskiej emerytury, bowiem - jako osoba urodzona po 31 grudnia 1948 r. - zainteresowana nie musi dla uzyskania emerytury udowadniać określonej długości okresów składkowych i nieskładkowych w Polsce (prawo do emerytury według tzw. nowych zasad, dotyczących osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r.). W związku z tym, dla ustalenia prawa do emerytury z ZUS nie ma konieczności uwzględniania amerykańskich okresów ubezpieczenia.

Obliczenie emerytury-renty z ZUS, 
jeżeli dla przyznania świadczenia 

konieczne jest uwzględnienie 
amerykańskich okresów ubezpieczenia
Jeżeli dla przyznania prawa do emerytury lub renty z ZUS konieczne jest uwzględnienie amerykańskich okresów ubezpieczenia, wysokość świadczenia obliczania jest w szczególny sposób.

Emerytura lub renta z ZUS ustalona z uwzględnieniem łącznych okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i USA obliczana jest dwuetapowo:
1.    ZUS najpierw oblicza teoretyczną (pełną) kwotę polskiego świadczenia, jaka przysługiwałaby zainteresowanemu, 
gdyby wszystkie polskie i amerykańskie okresy 
ubezpieczenia zostały przebyte w Polsce, przy czym:

• teoretyczna kwota świadczenia to kwota emerytury lub 
renty z ZUS ustalona danej osobie z uwzględnieniem 
okresów amerykańskich tak jak gdyby okresy te zostały 
przebyte w Polsce,
• przy obliczaniu teoretycznej kwoty świadczenia amerykańskie okresy ubezpieczenia traktowane są jako okresy składkowe w rozumieniu polskiej ustawy emerytalnej i przypisywana jest im wartość 1,3% podstawy wymiaru świadczenia za każdy rok tych okresów,
• przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty osobom posiadającym amerykańskie okresy ubezpieczenia stosuje się szczególne zasady, dotyczące osób posiadających okresy ubezpieczenia w państwach, z którymi Polskę łączy umowa międzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeń społecznych. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń nie jest uwzględniany przychód (zarobki) z okresu podlegania amerykańskiemu ubezpieczeniu social security;

2.    Następnie ZUS oblicza rzeczywistą (częściową) kwotę polskiego świadczenia w oparciu o proporcję okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce do sumy wszystkich okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i w USA (tzw. świadczenie proporcjonalne). Rzeczywista (częściowa, proporcjonalna) kwota świadczenia stanowi kwotę emerytury lub renty należnej osobie zainteresowanej.

Przykład 5
*    ZUS ustala emeryturę kobiecie urodzonej w 1948 r., która udowodniła okresy ubezpieczenia w Polsce wynoszące 7 lat 
i w USA wynoszące 14 lat.
Zainteresowana, jako osoba objęta dotychczasowym systemem emerytalnym, dla uzyskania prawa do emerytury musi spełnić m.in. warunek dotyczący posiadania minimalnego okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego), ponieważ w dotychczasowym systemie emerytalnym prawo do emerytury uzależnione jest od długości okresów ubezpieczenia.
Okres ubezpieczenia (zatrudnienia) przebyty przez zainteresowaną w Polsce, wynoszący 7 lat, jest krótszy niż okres wymagany do nabycia prawa do polskiej emerytury (co najmniej 15 lat okresów składkowych i nieskładkowych), dlatego też dla ustalenia emerytury konieczne jest uwzględnienie przez ZUS również amerykańskich okresów ubezpieczenia (14 lat).

Wysokość emerytury obliczana jest 
w takim przypadku dwuetapowo:

• ZUS najpierw oblicza teoretyczną (pełną) kwotę emerytury, czyli kwotę emerytury jaka przysługiwałaby zainteresowanej z tytułu okresu ubezpieczenia w Polsce i w USA wynoszącego łącznie 21 lat,
• następnie ZUS oblicza rzeczywistą (częściową) kwotę świadczenia, w oparciu o proporcję okresów ubezpieczenia przebytych przez zainteresowaną w Polsce (7 lat) do sumy wszystkich okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce 
i w USA (21 lat);
• Zakładając, że teoretyczna kwota emerytury ustalonej zainteresowanej wyniosłaby 2100 zł, kwota rzeczywista (częściowa) emerytury wyniosłaby:

(2100 zł x 7 lat) / 21 lat = 700 zł

Zainteresowanej zostanie ustalona polska emerytura częściowa w wysokości 700 zł. W omawianym przypadku również amerykańska Administracja Zabezpieczenia Społecznego obowiązana jest do równoległego ustalenia emerytury zgodnie z przepisami obowiązującymi w USA, z uwzględnieniem regulacji zawartych 
w Umowie.

Renta rodzinna z ZUS przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Należy zatem pamiętać, że przy ustalaniu renty rodzinnej, zasada uwzględniania okresów ubezpieczenia 
i obliczania wysokości świadczenia z zastosowaniem proporcji polskich okresów ubezpieczenia do sumy polskich i amerykańskich okresów, ma zastosowanie w odniesieniu do okresów ubezpieczenia posiadanych przez zmarłego, po którym ustalane jest prawo do renty dla osób pozostałych przy życiu.

Ciąg dalszy jutro!
POLISH-AMERICAN PAGES 2009/10

Przygotowała na podstawie materiałów ZUS - Sabina Cyrulik, CPA