Uznanie w Polsce wyroku rozwodowego wydanego przez sąd zagraniczny

Artykuł z Informatora Konsularnego publikowanego w nowej Polonijnej Książce Polish American Pages 2017/2018. Nowa Polonijna Książka jest już dostępna za darmo, w druku i internecie: www.pol.us

CZĘSTO ZADAWANE PYTANIA

Czy w przypadku wydania wyroku rozwodowego przez sądy państwa członkowskiego UE kierownik urzędu stanu cywilnego może odmówić wpisania wzmianki dodatkowej o rozwodzie do polskiego aktu małżeństwa?
Tak, takie sytuacje reguluje art. 22 wspomnianego rozporządzenia (WE) nr 2201/2003. Dopuszcza on odmowę uznania orzeczenia dotyczącego rozwodu, separacji lub unieważnienia małżeństwa w czterech sytuacjach:

• jeżeli takie uznanie jest oczywiście sprzeczne z porządkiem publicznym państwa członkowskiego, w którym wystąpiono o uznanie;
• jeżeli zostało wydane zaocznie a stronie przeciwnej nie doręczono pisma wszczynającego postępowanie lub pisma równorzędnego, w czasie i w sposób umożliwiający jej przygotowanie obrony, chyba że zostanie ustalone, że strona przeciwna jednoznacznie zgadza się z orzeczeniem;
• jeżeli orzeczenia nie da się pogodzić z orzeczeniem wydanym w postępowaniu między tymi samymi stronami w państwie członkowskim, w którym wystąpiono o uznanie;
• jeżeli orzeczenia nie da się pogodzić z wcześniejszym orzeczeniem wydanym w innym państwie członkowskim lub w państwie trzecim między tymi samymi stronami,
  o ile to wcześniejsze orzeczenie spełnia warunki niezbędne do jego uznania w państwie członkowskim, w którym wystąpiono o uznanie.
  Podobne uregulowania zawiera polski Kodeks postępowania cywilnego w przypadku wyroków podlegających uznaniu przed sądem okręgowym.
  

Rozwiodłem się i ponownie ożeniłem na terytorium USA. Czy mogę jednocześnie złożyć wniosek o zarejestrowanie rozwodu i transkrypcję aktu mojego drugiego małżeństwa?
Nie, gdyż w takim wypadku najpierw trzeba uzyskać pozytywną decyzję kierownika urzędu stanu cywilnego w przedmiocie wpisania wyroku rozwodowego. W niektórych wypadkach np. dotyczących wyroków zaocznych, gdy pozwany nie wiedział o toczącym się postępowaniu, kierownik urzędu stanu cywilnego może odmówić naniesienia wzmianki dodatkowej o rozwiązaniu małżeństwa. Dlatego najpierw należy pozytywnie zakończyć postępowanie związane z wpisaniem wyroku rozwodowego, a dopiero później złożyć wniosek o transkrypcję kolejnego małżeństwa.

Przed kilkoma laty zawieraliśmy małżeństwo w jednym z polskich urzędów konsularnych, czy to oznacza, że teraz możemy rozwieść się w urzędzie konsularnym?
Nie. Małżeństwo może być rozwiązane tylko orzeczeniem sądu. Co do zasady właściwy miejscowo będzie sąd ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków. W przypadku jeżeli rozwód zostanie orzeczony przez sąd amerykański, to powinien następnie zostać zarejestrowany w polskim urzędzie stanu cywilnego.

Podstawa prawna: Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 roku dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej; Ustawa z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1822, z późń. zm.).

Tryb uznania wyroku rozwodowego wydanego przez sąd zagraniczny uzależniony jest od daty jego wydania oraz od tego czy został wydany przez sąd państwa będącego członkiem Unii Europejskiej, czy też przez sąd państwa nienależącego do UE.

1. Wyroki rozwodowe wydane przez sądy państw członkowskich UE od 1 maja 2004 roku są bezpośrednio uznawane przez polskie władze i podlegają jedynie procedurze rejestracji (którą można przeprowadzić w Polsce w urzędzie stanu cywilnego lub za pośrednictwem konsula).
2. Wyroki rozwodowe wydane przez sądy państw niebędących członkami UE od dnia 1 lipca 2009 roku są także bezpośrednio uznawane przez polskie władze i podlegają jedynie procedurze rejestracji (którą można przeprowadzić w Polsce w urzędzie stanu cywilnego lub za pośrednictwem konsula).
3. Wyroki rozwodowe wydane przez sądy państw członkowskich UE przed 1 maja 2004 roku lub przez sądy pozostałych państw przed 1 lipca 2009 roku mogą zostać uznane na terytorium RP tylko w wyniku przeprowadzenia postępowania w sądzie okręgowym, właściwym ze względu na obecne lub ostatnie miejsce zameldowania.

REJESTRACJA WYROKU ROZWODOWEGO ZA POŚREDNICTWEM KONSULA (DOTYCZY PRZYPADKÓW WSKAZANYCH W PUNKTACH 1 ORAZ 2)

Wymagane dokumenty:

1. wniosek do kierownika urzędu stanu cywilnego o wpisanie orzeczenia o rozwodzie jako wzmianki dodatkowej w akcie małżeństwa (dostępny w urzędzie konsularnym);
2. prawomocny wyrok rozwodowy w oryginale (w przypadku wyroków orzeczonych poza USA zachodzi konieczność legalizacji dokumentu);
3. tłumaczenie wyroku na język polski - dokonane przez tłumacza przysięgłego w Polsce lub przez miejscowego tłumacza i poświadczone przez polskiego konsula;
4. w przypadku wyroków orzeczonych przez sądy państw członkowskich UE, świadectwo określone w art. 39 rozporządzenia Rady 2201/2003 (wydawane przez właściwy sąd zagraniczny) tzw. Form of Certificate under Article 39 of Council Regulation (EC) No. 2201/2003 of November 2003 concerning jurisdiction and the recognition and enforcement of judgments in matrimonial matters - znany jako „Form F42” lub „Formularz 42”;
5. tłumaczenie „Formularza 42”;
6. odpis polskiego aktu małżeństwa;
7. w przypadku jeśli wyrok rozwodowy został wydany w trybie zaocznym, należy dostarczyć również oryginał lub uwierzytelniony odpis dokumentu stwierdzającego, że pismo wszczynające postępowanie lub dokument równorzędny został doręczony stronie, która się nie stawiła;
8. ważny polski paszport lub dowód osobisty (do wglądu) - w przypadku wniosku składanego przez obywatela polskiego.

Opłata zgodnie z Tabelą opłat konsularnych. W celu umówienia wizyty należy zarejestrować wizytę prawną.

UZNANIE WYROKU ROZWODOWEGO W SĄDZIE OKRĘGOWYM (DOTYCZY PRZYPADKU WSKAZANEGO W PUNKCIE 3)

Uznanie wyroku sądu zagranicznego wydanego przed 1 maja 2004 roku (w przypadku wyroków sądów państw członkowskich UE) lub przed 1 lipca 2009 roku (w przypadku wyroków sądów państw spoza UE) dotyczącego obywatela polskiego, gdy jedna ze stron zamieszkuje w Polsce, podlega kompetencji sądu okręgowego właściwego dla jej miejsca zamieszkania w Polsce. Uznanie wyroku sądu zagranicznego dotyczącego obywatela polskiego w przypadku, gdy obie strony zamieszkują za granicą, podlega kompetencji Sądu Okręgowego w Warszawie, VI Wydział Rodzinny Odwoławczy, Aleja Solidarności 127, 00-951 Warszawa.

Konsul nie pośredniczy w realizacji wniosków o uznanie (rejestrację) wyroków rozwodowych wydanych przed 1 maja 2004 roku (w przypadku wyroków sądów państw członkowskich UE) lub przed 1 lipca 2009 roku (w przypadku wyroków sądów państw spoza UE).

Wniosek o uznanie wyroku sądu zagranicznego (w 4 egzemplarzach) powinien zawierać:

1. imię, nazwisko i adres wnioskodawcy;
2. imię, nazwisko i adres pełnomocnika do doręczeń w Polsce (o ile będzie ustanowiony);
3. imię, nazwisko i adres uczestnika postępowania (była żona, były mąż);
4. datę i miejsce zawarcia związku małżeńskiego (jeśli związek małżeński zawarty był za granicą może być wymagana transkrypcja aktu małżeństwa);
5. obywatelstwo, jakie posiadali małżonkowie w dniu wniesienia pozwu o rozwód oraz jakie posiadają obecnie;
6. uzasadnienie interesu prawnego żądania uznania wyroku (do czego potrzebne jest wnioskodawcy uznanie wyroku);
7. wyjaśnienie, czy w Polsce toczyła się sprawa o rozwód. Do wniosku należy dołączyć:

• wyrok rozwodowy w oryginale wraz z zaświadczeniem właściwego sądu, że wyrok jest prawomocny, a gdy wyrok jest zaoczny - zaświadczeniem, że wezwanie zostało doręczone nieobecnej stronie - oraz trzy fotokopie tego wyroku wraz z jego legalizacją;
• tłumaczenie wyroku rozwodowego na język polski, sporządzone przez tłumacza przysięgłego zarejestrowanego na liście tłumaczy przysięgłych w Polsce i trzy fotokopie tego tłumaczenia;
• odpis aktu małżeństwa z urzędu stanu cywilnego w Polsce - gdy małżeństwo było zawarte w Polsce lub zarejestrowane w polskich księgach stanu cywilnego.

Wszystkie wyżej wymienione dokumenty wnioskodawca składa osobiście w biurze podawczym właściwego terytorialnie sądu okręgowego w Polsce lub po uzgodnieniu z sądem przesyła listem poleconym na jego adres. Wnioskodawca składając wniosek o uznanie wyroku sądu zagranicznego zobowiązany jest do uiszczenia opłaty sądowej za przyjęcie wniosku do rozpatrzenia. Jeżeli miejsce pobytu byłego małżonka nie jest znane lub nie włada on językiem polskim (a nie ustanowił pełnomocnika do doręczeń w Polsce), koszty mogą wzrosnąć w związku z koniecznością ustanowienia kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu uczestnika postępowania lub w związku z koniecznością dokonywania tłumaczeń dokumentów sądowych. Decyzje w sprawie terminu posiedzenia sądu, wysokości opłat sądowych, złożenia ewentualnych dodatkowych dokumentów lub wyjaśnień należą do kompetencji właściwego terytorialnie sądu okręgowego w Polsce.

Consulate General of the Republic of Poland in New York
233 Madison Avenue, New York, NY 10016
Tel: 646-237-2100, Fax: 646-237-2116
Telefon alarmowy: 917-520-0032
e-mail: nowyjork.kg.sekretariat@msz.gov.pl