Jak zostawić konto IRA spadkobiercom

Odziedziczone IRA i podatki
W Stanach Zjednoczonych spadkobiercy nie płacą podatków od spadku. Nawet jeżeli majątek jest duży i podlega opodatkowaniu, to podatki płaci masa spadkowa. Jedynymi walorami, od których spadkobierca musi płacić podatki są odziedziczone konta emerytalne, od których podatki były odroczone (tax-deferred retirement plans). Przykładem jest normalne konto IRA, 401(k), SIMPLE, SEP (ale nie Roth IRA).

Pułapka: Jeżeli spadkobierca wybierze jednorazowo pieniądze z odziedziczonego konta IRA, to cała kwota zostanie wliczona do jego dochodu podlegającego opodatkowaniu i zapłaci on wysoki podatek dochodowy (income tax). Z tego powodu, planując przekazanie konta IRA naszym spadkobiercom, powinniśmy pomyśleć, co uczynić, by fortunka służyła naszym najbliższym jak najdłużej.
Rada: Warto spowolnić wybieranie pieniędzy z odziedziczonego konta IRA ażeby:

• zapłacić jak najmniej podatków,
• kontynuować jak najdłużej przyrost kapitału z odroczeniem podatków.

Wyznaczenie spadkobiercy
Przykład z życia: Pan Marian co roku składał pieniądze na swoje konta IRA. Otrzymywał w zamian odpisy podatkowe, a pieniądze rosły mu z odroczeniem podatków. Za spadkobiercę konta Marian wyznaczył swoją córkę. Córka i jej mąż okazali się rozrzutnikami, więc Marian zdecydował zostawić cały swój majątek synowi. Poszedł do prawnika i spisał stosowny testament. Kto dostał konto IRA po jego śmierci? Córka!

Trzeba wiedzieć: Konta IRA nie możesz zapisać w testamencie. Możesz nim zadysponować jedynie przez wyznaczenie beneficjenta (spadkobiercy). Przez testament nie możesz zmienić tego beneficjanta.
Ażeby wyznaczyć spadkobierców konta IRA, poproś w swoim banku (funduszu powierniczym, domu maklerskim) o formularz zwany Beneficiary Designation Form. Zobaczysz tam rubryki na primary beneficiary oraz secondary beneficiary.

• Pierwotny spadkobierca (primary beneficiary). Na wielu formularzach możemy wyznaczyć dwie lub trzy osoby i dowolnie procentowo podzielić między nimi pieniądze.
• Dodatkowi spadkobiercy. Na wypadek śmierci pierwotnych beneficjentów, możemy wyznaczyć dodatkowych spadkobierców (secondary beneficiaries). Gdyby nie było dodatkowych spadkobierców po naszej śmierci, środki na koncie IRA przechodzą na rzecz naszego majątku spadkowego (estate).

Beneficjentów można zmienić w każdej chwili przez wypełnienie drugiego formularza, ale nie można ich zmienić przez zapis testamentowy.



Dzielone konta IRA
Od 1 stycznia 2003 roku przepisy podatkowe zezwalają po śmierci właściciela na rozdzielenie konta IRA zostawionego kilku spadkobiercom (splitting the account). Poprzednio spadkobiercy musieli zatrzymać jedno konto, decydować o nim wspólnie i używać wiek najstarszego spadkobiercy do obliczenia harmonogramu wybierania pieniędzy (distribution schedule). Począwszy od 1 stycznia 2003 r. IRA zostawione kilku spadkobiercom może być rozdzielone na oddzielne konta. Zalet jest kilka:

• Każdy spadkobierca podejmuje swoje własne decyzje odnośnie sposobu zarządzania kontem.
• Każdy spadkobierca używa swojej przewidywanej długości życia do obliczenia wymaganej dystrybucji konta.

Ważne: Odziedziczone konto IRA musi być rozdzielone pomiędzy spadkobierców najpóźniej do końca roku następującego po roku śmierci właściciela konta.

Odziedziczone konto IRA można wybrać dowolnie szybko, nawet w jednej natychmiastowej kwocie, ale zapłaci się od tego duże podatki dochodowe. Mądrzy inwestorzy starają się jak najdłużej zachować uprzywilejowany podatkowo status kont IRA i wybierają z nich pieniądze jak najwolniej.

Wybieranie pieniędzy z odziedziczonego IRA
Każdy spadkobierca może odziedziczone pieniądzy wybrać natychmiast, ale z powodów podatkowych opłaca się jak najbardziej ten proces opóżnić. Oto pokrótce zasady wybierania pieniędzy z odziedziczonego konta IRA.

• Wdowa lub wdowiec właściciela konta IRA może traktować IRA zmarłego jako swoje własne (po jego odpowiednim przepisaniu).
• Inne osoby (nie będące małżonkiem zmarłego) mogą wybierać pieniądze stopniowo, zgodnie ze swoim terminarzem (life expectancy of the beneficiary).
• Jeżeli właściciel konta IRA nie wyznaczył beneficjenta, konto przeszło na rzecz masy spadkowej (estate), a spadkobierca został wyznaczony przez testament, to beneficjent musi wybrać pieniądze najpóźniej w ciągu 5 lat (five year rule).

Przepisy zezwalające na tempo likwidacji kont IRA są dosyć skomplikowane i zależą również od tego, czy zmarły zaczął już tę likwidację, czy nie. Warto zasięgnąć informacji dotyczących naszej konkretnej sytuacji u specjalisty od kont emerytalnych w banku. W naszej Polsko-Słowiańskiej Unii Kredytowej specjalistą od kont IRA jest miła pani Anna Chrzanowska, która pomogła już wielu osobom rozwikłać emerytalne problemy.

Spadkobierca powinien zgłosić się do banku i przerejestrować konto IRA (tradycyjne, rollover, SEP, SIMPLE albo Roth) jako odziedziczone (inherited IRA). Pieniądze będą rosły z odroczeniem podatków do czasu likwidacji konta.
Uwaga: Spadkobierca nie powinien przelać odziedziczonych pieniędzy emerytalnych do swego istniejącego konta IRA. Nie powinien też dopłacać do tego konta. Warto odziedziczone pieniądze pozostawić je oddzielnie. Powód, m.in. jest taki, że przed ukończeniem 59 i pół roku wybranie pieniędzy z własnego konta jest obłożone 10-procentową karą, ale kara ta nie dotyczy pieniędzy wybieranych z kont odziedziczonych.

Od kwot wybieranych z odziedziczonego konta IRA niezależnie od wieku beneficjenta, nie płaci się kary (dla właściciela konta kara wynosi 10% pieniędzy wybranych przed ukończeniem 59.5 roku), chyba że małżonek przejmie konta jako swoje. Z tego wniosek, że młodemu małżonkowi warto nie pozostawić konto jako odziedziczone, a nie przejmować, jako własne.
Jako właściciel konta IRA czy jako spadkobierca, powinieneś wiedzieć, że trzeba dobrze się zastanowić, zanim zadysponuje się odziedziczonym znacznym kontem emerytalnym. W tym celu przyjdzie wypełnić formularz Beneficiary Request for Distribution. Warto poprosić o ten druk w banku i wypełnić go spokojnie w domu.

Bank zgłasza transakcje dotyczące kont emerytalnych do IRS przy pomocy specjalnych kodów literowych, które odpowiadają sytuacji. Zgodnie z tym kodem IRS odpowiednio traktuje odziedziczone konto i oczekuje podatków, albo nie. Jeżeli nieprecyzyjnie wypełnisz Beneficiary Request for Distribution, to odkręcenie transakcji może być niemożliwe.

Gdy chcesz zostawić IRA kilku beneficjentom
Każdy z czytelników, który ma konto emerytalne powinien uczynić, co następuje:

• Upewnij się, że beneficjenci są wyznaczeni na twoim koncie prawidłowo. Jeżeli masz wątpliwości, to poproś swoją finansową instytucję o nowy druk Beneficiary Designation Form, wypełnij go starannie i zatrzymaj sobie kopie.
• Poinformuj spadkobierców o twojej decyzji. Po twojej śmierci, twój bank nie będzie szukał spadkobierców: to oni muszą się do niego zgłosić. Albo przekaż im kopię Beneficiary Designation Form, albo poinformuj, gdzie trzymasz stosowne dokumenty.
• Upewnij się, że twoi spadkobiercy znają przepisy dotyczące dystrybucji kont IRA i ich podziału (split accounts). Jeżeli jakiś członek rodziny beztrosko wyciągnie wszystkie twoje pieniądze, to zapłaci wysokie podatki (których można uniknąć), co zniweczy twoje wieloletnie oszczędności.
• Upewnij się, że twoja finansowa instytucja (IRA trustee) pozwala na dzielenie kont IRA (IRA splitting). Chociaż przepisy zezwalają na dzielenie IRA między spadkobierców, nie każda finansowa instytucja się na to godzi.
• Upewnij się, czy IRA trustee pobierze dodatkową opłatę za podzielenie konta IRA. Jeżeli opłata jest znaczna, przenieś konto gdzie indziej.
• Jeżeli obawiasz się, że dzielenie konta po twojej śmierci może być zbyt skomplikowane dla rodziny, to uczyń to za nich. Jeżeli masz np. dwóch spadkobierców, to podziel jedno konto na dwa i w każdym zapisz jednego spadkobiercę. Podziel sam swoje IRA, jeżeli twoja finansowa instytucja nie zezwala na podział kont przez spadkobierców, albo pobiera za to dodatkowe opłaty.

Gdy rodzina w Polsce dziedziczy IRA
Zanim zapiszesz konto IRA swojej rodzinie w Polsce, musisz pamiętać o prawnych konsekwencjach tego czynu. Pobranie tych pieniędzy przez beneficjenta-cudzoziemca może nie być ani proste, ani tanie. Cudzoziemcy, którzy są amerykańskimi nierezydentami do celów podatkowych (nonresident alians), muszą, przede wszystkim, postarać się o numer podatnika. Mogą go zdobyć w Polsce przy pomocy amerykańskiego konsulatu, albo samodzielnie przez wypełnienie formularza W-7 (ściągnąć go można z www.irs.gov). Cudzoziemiec musi wypełnić w banku formularz W-8, Certificat of Foreing Status (albo W-9, w zależności od sytuacji).

Cudzoziemcom-nierezydentom bank potrąci 30% tytułem płaskiego podatku (zwany flat tax albo treaty tax). Więcej na ten temat można przeczytać w publikacji IRS numer 515 pt. Withholding of Tax on Nonresident Aliens.
Wniosek: Jeżeli planujesz sukcesję majątkową, to raczej zostaw konto emerytalne osobom w Stanach, a pieniądze na zwykłych kontach zapisz rodzinie w Polsce.

Nie „upoważniaj" przyjaciół
Przed wyjazdem do Polski niektórzy emeryci wolą „upoważnić" przyjaciół do dyspozycji kontem, żeby w razie ich choroby czy śmierci przyjaciele mogli przekazać pieniądze rodzinie w Polsce. Uczynienie kogoś beneficjentem nie jest upoważnieniem, lecz prawnym zapisem, który po śmierci właściciela czyni daną osobę nowym właścicielem pieniędzy. Beneficjent może wtedy dokonać darowizny i przekazać pieniądze rodzinie zmarłego, ale w świetle prawa - nie musi. W przypadku kont emerytalnych pojawiają się dwa dodatkowe problemy.

Po pierwsze, przyjaciel, jako spadkobierca emerytalnych pieniędzy, będzie zobowiązany do zapłacenia podatków dochodowych, tym wyższych, im wyższy jest jego dochód w danym roku. IRS, powiadomiony o dystrybucji pieniędzy przez przyjaciela, będzie domagał się podatków i nie pomoże tłumaczenie, że pieniądze są przeznaczone dla kogoś innego. Po drugie, jeżeli kwota jest znaczna – powyżej $12,000 w bieżącym roku, to przyjaciel dodatkowo może być odpowiedzialny za podatki od darowizny (gift tax). I tak oto, w wielu przypadkach podatki pomniejszą konto IRA nawet o połowę, a rodzina w Polsce będzie miała pretensję, a nawet oskarży przyjaciela o przywłaszczenie sobie pieniędzy.

Podsumowanie
Błąd w wyznaczeniu spadkobiercy konta emerytalnego (jak i zwyczajnego) może spowodować, że pieniądze przejdą w nieodpowiednie ręce. Z drugiej strony, błąd w obchodzeniu się z odziedziczonym kontem IRA może kosztować spadkobierców duże pieniądze, co zniweczy twoje wcześniejsze oszczędności podatkowe. Znaj prawo i obchodź się ze swoim kontem IRA ostrożnie.

Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek poświęconych finansowym i konsumenckim sprawom imigrantów. Jej najnowsza książka to „Obywatelstwo z przeszkodami. Jak przejść przez procedurę naturalizacji mimo potencjalnych problemów” — tel. 718-224-3492, www.poradniksukces.com