Walentyna Janta-Połczyńska otrzyma Nagrodę Specjalną Orła Jana Karskiego

Jest ona ostatnim z żyjących pracowników Rządu RP na Wychodźstwie generała Władysława Sikorskiego i osobą najbliżej związaną z Premierem i Naczelnym Wodzem od jego przybycia do Londynu po tragiczną śmierć na Gibraltarze.

Pani Walentyna otrzymuje Orła Jana Karskiego za czyn życiowy służby wolności Ojczyzny w Rządzie RP na Wychodźstwie  ramię w ramię z Patronem tej Nagrody.

Urodziła się 1 lutego 1913 roku w wywodzącej się z Anglii rodzinie Williama Stockera, inżyniera i przemysłowca naftowego inicjującego poszukiwania ropy naftowej w Małopolsce Wschodniej. Również jej ojciec Ludwik pracował w industrii wydobywczej.

ZDJĘCIE: Aleksander i Walentyna Janta Połczyńscy w latach 50-tych. Foto: Archiwum

Wysłana na studia do Londynu w 1938 roku, wraz z przybyciem tam w 1940 roku Rządu RP na Wychodźstwie gen. Władysława Sikorskiego, szybko została wybrana przezeń sekretarką osobistą i tłumaczką. Stała się osobą najwyższego zaufania organizującą pracę Sekretariatu Premiera i uczestniczącą w najważniejszych spotkaniach (m.in. z brytyjskim premierem Winstonem Churchillem). Była jedną ze współorganizatorów tajnej polskiej radiostacji „Świt” nadającej z Bletchely Park pod Londynem na teren okupowanej Polski oraz jej pierwszą spikerką.

To jej, generał Sikorski powierzył spisywania raportów Jana Karskiego i przygtowywania ich maszynpopisu.

Była niezwykle ceniona przez członków rządu i aliantów, m.in. ze względu na błyskotliwy intelekt, perfekcyjną znajomość angielskiego i telent translatorski.

Historia znajomości i  współpracy Walentyny noszącej wtedy nazwisko Pacewicz i Jana Karskiego jest częścią drugiego, zatytułowanego "Inferno" tomu trylogii biograficznej "Jan Karski. Jedno życie" pióra Waldemara Piaseckiego.

Jan Karski i jego Orzeł... Foto: Towarzystwo Jana Karskiego

Towarzyszyła generałowi Sikorskiemu do tragicznej śmierci biorąc potem udział w przygotowywaniu pogrzebu Premiera i Naczelnego Wodza.

Po wojnie emigrowała do Stanów Zjednoczonych, gdzie w 1949 roku poślubiła znanego pisarza, dziennikarza i podróżnika Aleksandra Jantę-Połczyńskiego. Prowadzili w Nowym Jorku znany antykwariat unikalnych starodruków. Ich dom był oazą polskości i miejscem spotkań emigracyjnych elit oraz największe postaci tej miary co: Czesław Miłosz, Jerzy Giedroyc, Jan Karski Witold Gombrowicz, Marek Hłasko. Znajomymi i gośćmi rodziny Jantów-Połczyńskich byli też: Mahatma Gandhi, Vladimir Nabokov, Charlie Chaplin i wielu innych.

W Nowym Jorku Pani Walentyna  pracowała m.in. dla  ONZ oraz dla wielu organizacji  dobra publicznego. Zaangazowana była w działaność Instytutu Piłsudskiego, Polskiego Instytutu Naukowego i Fundacji Kościuszkowskiej.

Walentyna Janta-Połczyńska była jedną z pierwszych osób, do której trafił widoczny na zdjęciu egzemplarz autorski pierwszego tomu biografii "Jan Karski. Jedno życie". W drugim tomie będzie można przeczytać o londyńskim współdziałaniu obojga bohaterów. Foto: Towarzystwo Jana Karskiego

W jej domu zamieszkiwali liczni stypendyści tej fundacji, dziś o bardzo znanych nazwiskach w polskiej nauce.

Zawsze pozostawała wzorem mądrego patriotyzmu i  niestrudzoną promotorką lokowania Polski w głównym nurcie  wartości świata Zachodu. Wręczenie Nagrody Laureatce w Jej nowojorskim domu zaplanowano w najbliższych dniach.

- Cieszymy się, że możemy uhonorować Panią Walentynę w sposób specjalny, Nagrodą Specjalną Orła Jana Karskiego. W jego pamięci pozostała, jako osoba nie tylko piękna, ale także niezwykle inteligentna i błyskotliwa. To ona miała wielki wpływ na wprowadzanie mego Stryja w realia i niuanse Rządu Londyńskiego oraz radia Świt", gdzie został szybko skierowany do pracy. Towarzyszyła powstawaniu raportów Karskiego, które jej dyktował. Była ich pierwszą czytelniczką i... recenzentką. Za wszystko co zrobiła dla Jana Karskiego serdecznie dziękujemy chyląc czoła - powiedziała nam dr. Wiesława Kozielewska-Trzaska, członkini Kapituły Nagrody, a zarazem bratanica i córka chrzestna Jana Karskiego.

Agata Muzyka McBurnes
Nowy Jork