O rtm. Pileckim po czesku

W Polsce została ona wydana w 2000 roku nakładem Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Rodzin Oświęcimskich. Oprócz biografii bohatera zawiera także obszerny raport, który rotmistrz napisał w 1945 roku.
   
Brytyjski historyk Michael Foot w opublikowanej w 1978 roku książce "Sześć twarzy odwagi" zaliczył Pileckiego do sześciu najodważniejszych ludzi ruchu oporu podczas II wojny światowej.
   
PAP przypomina, że w 1940 roku, gdy Niemcy utworzyli obóz Auschwitz, zaproponował on dowództwu Armii Krajowej, iż dobrowolnie przedostanie się do niego, by zbierać informacje oraz utworzyć ruch oporu. Stworzył tam Związek Organizacji Wojskowej, którego członkami byli między innymi Bronisław Czech, Xawery Dunikowski i Stanisław Dubois. Pilecki opracowywał pierwsze raporty o ludobójstwie w Auschwitz, które trafiały na Zachód.
   
"W kwietniu 1943 roku uciekł z obozu. Po ucieczce napisał raport dla Komendy Głównej AK, w którym alarmował o zbrodniach w Auschwitz na Polakach, Cyganach i masowej zagładzie Żydów, pisząc na temat obozowych krematoriów z komorami gazowymi w Auschwitz II - Birkenau" - czytamy w depeszy PAP.
   
Później był jednym z dowódców Kierownictwa Dywersji KG AK. Walczył w Powstaniu Warszawskim, trafił do niemieckiej niewoli, po wyzwoleniu wstąpił do 2. Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Z własnej woli przedostał się do Polski, by prowadzić działalność wywiadowczą. Nie zareagował na rozkaz ucieczki z Polski,  wydany mu przez generała Władysława Andersa. Po wojnie napisał obszerniejszą wersję raportu dotyczącego Auschwitz.
   
W maju 1947 roku został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Torturowany, wyznał żonie w liście: "Oświęcim to była igraszka". Oskarżony o działalność wywiadowczą na rzecz rządu RP na uchodźstwie został skazany na śmierć. Wyrok wykonano 15 maja 1948 roku. Miejsce jego pochówku jest nadal nieznane.
   
W 1990 roku wyrok anulowano. 16 lat później, podczas obchodów 62. rocznicy Powstania Warszawskiego, prezydent Lech Kaczyński przyznał rotmistrzowi Witoldowi Pileckiemu pośmiertnie Order Orła Białego.

Jerzy Bukowski