W holdzie prof. Kurtyce

"Odsłonięcia tablicy dokonała wdowa Zuzanna Kurtyka z dwoma synami i pełniący obowiązki prezesa IPN Franciszek Gryciuk. Uroczystość poprzedziła msza św. w kościele pw. św. Klemensa w Wieliczce" - napisała w depeszy Polska Agencja Prasowa.

Na tablicy z logo IPN i wizerunkiem Matki Boskiej Katyńskiej znajduje się napis: "Pałac Konopków z XVIII w. odnowiony na początku XXI wieku staraniem dr. hab. Janusza Kurtyki (1960-2010), dyrektora oddziału IPN w Krakowie (2000-2005), prezesa IPN (2005-2010) tragicznie zmarłego w katastrofie samolotu prezydenckiego w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 r."

Dyrektor Krakowskiego Oddziału IPN doktor Marek Lasota podkreślił, że uroczystość związana jest z jubileuszem 50-lecia urodzin Janusza Kurtyki, przypadającym tego dnia, i jubileuszem 10-lecia IPN.

- Myślę, że połączenie tych jubileuszy jest wymowne, bo pałac Konopków swą świetność odzyskał dzięki staraniom Janusza Kurtyki, który ulokował w nim archiwum - powiedział dziennikarzom Lasota.

Historię tworzenia IPN w Krakowie i późniejszego archiwum w Wieliczce wspominał także jego były dyrektor, obecny poseł Prawa u Sprawiedliwości Ryszard Terlecki.

- Janusz był jednym z pierwszych pracowników IPN. Od początku budował jego chwałę i historyczny, naukowy, polityczny i moralny sens. To były czasy piękne, potem zaczęło się gorzej, IPN stał się niezwykle ważną instytucją pamięci historycznej i polityki historycznej, a jednocześnie siał strach. Mieliśmy przyjaciół, ale też bezlitosnych wrogów. Oni ostatecznie doprowadzili do tego, że w czwartek 8 kwietnia ostatni raz widziałem Janusza - pod gmachem Senatu, który przyjął ustawę o IPN, powstałą w gruncie rzeczy po to, by pozbawić Janusza możliwości ponownego kandydowania. PO pod presją lobby agentów dawnej bezpieki poddała IPN politycznemu zniszczeniu.  Odsłaniamy tablicę, a nie widzę rektorów, dziekanów i innych. I to jest smutne, że tak bardzo i tak wiele trzeba zmienić w tym świecie nauki, żeby można było śmiało, odważnie mówić prawdę. Myślę, że odsłaniając tę tablicę, upominamy się o polską rację stanu. I nie ustąpimy, będziemy odsłaniać tablice, będziemy stawiać pomniki, będziemy pamiętać, nie pozwolimy sobie zabrać tej pamięci, bo to jest część naszej polskiej racji stanu  - mówił Terlecki.

Po uroczystości Zuzanna Kurtyka powiedziała dziennikarzom:

- Dla mnie ta chwila jest bardzo ważna, bo upamiętnia mojego męża, który mnóstwo czasu poświęcił IPN-owi. Pamiętam całe dni walki o siedzibę dla archiwum IPN w Krakowie. Wyszło z tego piękne miejsce w Wieliczce i może dobrze się stało, że to nie Kraków, a Wieliczka została wybrana, bo społeczność Wieliczki jest w stanie to docenić (wszystkie cytaty za PAP).

"Za kadencji Kurtyki IPN koncentrował się na śledztwach ws. zbrodni aparatu władzy z lat 70. i 80. oraz na projektach badawczych dotyczących opozycji z tych lat. W 2006 r. IPN ujawnił teczkę abp. Stanisława Wielgusa, niedoszłego metropolity warszawskiego. W 2007 r. do zadań IPN włączono lustrację osób publicznych, co wywołało szeroką dyskusję o zakresie i głębokości sprawdzania przeszłości lustrowanych. Kontrowersje wzbudzały publikacje IPN m.in. o przeszłości Lecha Wałęsy, Aleksandra Kwaśniewskiego i Wojciecha Jaruzelskiego (to za kadencji Kurtyki b. szef WRON stanął z oskarżenia IPN przed sądem, wraz z innymi twórcami stanu wojennego). Kurtyka powtarzał, że ujawnianie przeszłości to ustawowe zdanie IPN" - czytamy w depeszy PAP.

Kurtyka wiele razy podkreślał wyjątkowe znaczenie pionu badawczo-edukacyjnego Instytutu, badającego opór Polaków wobec komunizmu oraz wydającego setki publikacji, organizującego wiele wystaw, sesji i konferencji. Za Kurtyki skrócono czas oczekiwania na akta danej osoby z archiwów IPN, w ub. roku było to średnio ok. dwa tygodnie.

W kwietniu 2009 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczył Kurtykę Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

W czerwcu 2010 roku Kurtyka został pośmiertnie laureatem Nagrody Kustosza Pamięci Narodowej, którą sam ustanowił.

Jerzy Bukowski