Uchwała w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy wyjścia Armii Polskiej z nieludzkiej ziemi i utworzenia Armii Polskiej na Wschodzie

Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki wręczył tekst uchwały ambasador RP we Włoszech Annie Marii Anders, córce gen. Władysława Andersa.

W uchwale senatorowie przypomnieli, że w latach 1940–41 władze sowieckie przeprowadziły masowe deportacje na Syberię ludności polskiej z terenów polskich zajętych przez Związek Sowiecki. Senat podkreśla, że podpisanie 30 lipca 1941 r. przez Władysława Sikorskiego umowy z Iwanem Majskim i ogłoszenie 12 sierpnia 1941 r. amnestii dla zesłanych dały deportowanym oraz polskim więźniom gułagów prawną możliwość stworzenia Polskich Sił Zbrojnych pod dowództwem gen. Władysława Andersa. Izba zwraca uwagę, że warunki tworzenia tej armii były bardzo trudne. Nie widząc perspektywy poprawienia tej sytuacji, gen. Anders 18 marca 1942 r. uzyskał od władz sowieckich zgodę na ewakuację żołnierzy do Iranu. Od 24 marca do 5 kwietnia 1942 r. trwała ewakuacja Armii Polskiej.

„W tym czasie stosunki polsko-sowieckie uległy znacznemu pogorszeniu i po interwencji brytyjskiego premiera Winstona Churchilla władze sowieckie wyraziły zgodę na ewakuację całej Armii Polskiej do Iranu” – czytamy w uchwale. Druga część ewakuacji Armii Polskiej została przeprowadzona od 9 sierpnia do 1 września 1942 r. Łącznie ewakuowano ze Związku Sowieckiego, z nieludzkiej ziemi, ok. 115 tys. osób, w tym ponad 37 tys. cywilów, wśród których było prawie 14 tys. dzieci.

Senatorowie przypomnieli też dalsze losy armii Andersa. W wyniku połączenia Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR i Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie została utworzona Armia Polska na Wschodzie, a jej dowódcą został gen. Anders. W jej ramach 21 lipca 1943 r. utworzony został 2. Korpus Polski, który walczył w składzie brytyjskiej 8. Armii w kampanii włoskiej, m.in. w bitwach o Monte Cassino, Ankonę i Bolonię.

W uchwale senatorowie podkreślili, że „wkład Armii Polskiej na Wschodzie, w tym 2. Korpusu Polskiego, w ostateczne zwycięstwo w II wojnie światowej jest nie do przecenienia, a Armia Polska i żołnierze polscy stali się Armią Zwycięzców”.

„Senat RP, przekonany o szczególnym znaczeniu Armii Polskiej na Wschodzie dla losów II wojny światowej, oddaje hołd wszystkim Jej Żołnierzom, naszym Bohaterom” – czytamy w uchwale.