Świąteczne zwyczaje Polaków i jak obchodzą święta?

Zespół analityczny BRW sprawdził jak Polacy podchodzą do wystroju świątecznego, kiedy zaczynają przygotowania do świąt, jakie dekoracje są wybierane najczęściej w polskich domach i ile pieniędzy Polacy przeznaczają na dodatki i prezenty świąteczne dla swoich bliskich.

Czego dowiedzieliśmy się dzięki przeprowadzonym badaniom:

• 92,8% Polaków dekoruje swoje domy i mieszkania na święta,
• Najwięcej Polaków (35%) zaczyna strojenie domu i ubieranie choinki w trzecim tygodniu grudnia,
• Wśród stylów wystroju świątecznych przewagę ma styl nowoczesny – 40%, w następnej kolejności styl skandynawski 19% oraz styl glamour 16%,
• Z badań przeprowadzonych wśród ankietowanych wychodzi, że istnieje niemal równy podział między fanami żywych (48%) i sztucznych (52%) choinek,
• 38% badanych wskazało, że planuje wydać między 100 zł a 200 zł na ozdoby świąteczne w tym roku. 25% deklaruje kwotę między 200 zł a 400 zł,
• 47% badanych deklaruje, że planuje wydać w tym roku na prezenty mniej niż 200 zł (w przeliczeniu na jedną osobę),
• Najmniej na ozdoby świąteczne wydają osoby preferujące styl minimalistyczny. Najwięcej są w stanie wydać osoby preferujące styl vintage,
• Polacy zazwyczaj co roku kupują ozdoby świąteczne (63,3% respondentów). Duża grupa (21%) dokonuje takich zakupów kilka razy rocznie,
• Wydatki Polaków na dekoracje bożonarodzeniowe są stosunkowo wysokie. W tym roku 38,1% planuje wydać na nie 100 zł – 199 zł, 25,3% – 200 zł – 399 zł, a tylko 22,8% – przeznaczy na nie mniej niż 100 zł,
• Największa grupa Polaków – 38,1% – planuje wydać w przeliczeniu na osobę 100 – 199 na świąteczne prezenty,
• W tym roku większość Polaków nie planuje świątecznych wyjazdów – pozostanie w domach deklaruje 69,8% respondentów.

Dlaczego Polacy dekorują swoje domy na Święta?

W pierwszej kolejności badanie miało na celu zweryfikowanie jaka część polskiego społeczeństwa decyduje się na wystrój świąteczny w swoich domach. Sprawdziliśmy także, jakie powody najczęściej motywują Polaków do dekorowania swoich domów.

Aż 92,8% respondentów zadeklarowało, że dekoruje swoje mieszkania, domy, ogrody oraz tarasy. Tak wysoki współczynnik nie jest większym zaskoczeniem biorąc pod uwagę fakt, że Polska jest tradycyjnym narodem.  5,3% odpowiedziało, że dekoruje dom na święta nie za każdym razem, a 1,9% nie robi tego wcale.

Ankietowanych zapytaliśmy także o powody dekorowania swoich domów. Dla większości z nich czynnikiem decydującym jest chęć wprowadzenia świątecznej atmosfery – taką deklarację złożyło aż 55,7% respondentów. 19,2% stwierdziło, że dekoruje dom, ponieważ czerpie z tego radość. Na trzecim miejscu znalazła się odpowiedź „lubię, kiedy dom wygląda ładnie” – 14,4%. Zaledwie 7,6% Polaków dekoruje dom ze względu na tradycję, a 3,1% – przez wzgląd na dzieci.

Dla Polaków bardzo ważnym aspektem jest więc świąteczny klimat. Dekoracje w ich opinii – pomagają w jego uzyskaniu. Pokazuje to, jak ważny jest właściwy wystrój wnętrza. Wpływa on na nastrój domowników, a za pomocą starannie dobranych ozdób można uzyskać pożądany klimat.

Fakt, że niemal ¼ respondentów jako przyczynę ozdabiania domu wskazała odpowiedź „cieszy mnie to”, pokazuje, że świąteczne ozdoby – ich kupowanie, a później dekorowanie – dają także Polakom dużo radości. Można tu wysnuć wniosek, że wprowadzenie do domu odpowiedniego klimatu i satysfakcja czerpana z jego ładnego, przytulnego i świątecznego wyglądu, są często powodem sięgania także po inne, sezonowe ozdoby. Dekoracje są więc dla Polaków sposobem na stworzenie klimatu i źródłem radości. Pokazuje to, jak ważny jest dla domowników wystrój wnętrz, dzięki któremu niezależnie gdzie jesteśmy możemy poczuć się jak w domu.

Co ciekawe – odsetek osób decydujących się na  świąteczne dekoracje (stale lub czasem robi to w sumie 94,7%) – jest wyższy niż liczba osób deklarujących się jako wierzące (według badań CBOS z 2021: 91%, w tym 15% wierzących, ale niepraktykujących). Okres Bożego Narodzenia niekoniecznie jest uważany przez wszystkich za religijne święto. Wśród społeczeństwa są również takie osoby, które najprawdopodobniej decydują się na wystrój świąteczny ze względu na najbliższych i tradycję.

W jakim okresie Polacy zaczynają dekorować swoje domy na Święta?

Świąteczne dekoracje można dostrzec w sklepach na przełomie listopada i grudnia. Stosunkowo wcześnie pojawiają się również ozdoby świąteczne na ulicach oraz miejskich rynkach. W przeprowadzonych badaniach postanowiliśmy sprawdzić, kiedy Polacy zaczynają dekorować swoje domy na święta.

Jak się okazuje – aż 34,6% respondentów deklaruje, że dekoruje domy i ubiera choinki dopiero w trzecim tygodniu grudnia. Duża grupa jednak – aż 28,3% – rozpoczyna świąteczne przygotowywania znacznie wcześniej, ponieważ już na początku grudnia. Za strojenie domu i ubieranie choinki w połowie miesiąca zabiera się 29,1% osób. Zaledwie 8% zostawia wystrój na ostatni moment i ubiera choinkę wraz z dekoracją domu dopiero w Wigilię.

Tradycja nakazuje przynoszenie świątecznego drzewka i ozdabianie go w Wigilię. Jak pokazują badania zdecydowana większość mieszkańców Polski woli nie zostawiać tego zadania na ostatni moment. Może to wynikać m.in. z braku czasu na wykonywanie dekoracji w dniu, gdy tradycyjnie przygotowuje się posiłki na wigilijną wieczerzę. Większość Polaków dekoruje domy, ponieważ chce wprowadzić do nich świąteczną atmosferę. Wcześniejsze strojenie pozwala dłużej cieszyć się świątecznym klimatem.

Jakie dekoracje najczęściej wybierają Polacy?

Zapytaliśmy, jakie dekoracje świąteczne najczęściej występują w polskich domach. Jak się okazuje, większość Polaków nie lubi się ograniczać w tym zakresie i sięga po bardzo różne ozdoby! Na podstawie zebranych odpowiedzi powstał ranking TOP10 dekoracji i ozdób świątecznych, po które sięgają mieszkańcy Polski. Procenty się nie sumują, ponieważ w pytaniu można było udzielić więcej niż jedną odpowiedź.

Jak wykazało badanie najpopularniejsze są światełka – po które przy dekoracji domu sięga 93,6% Polaków. Światełkami chętnie też dekorujemy balkony, tarasy, drzewka w ogródku czy fasady budynku, stąd tak wysoki wynik nie jest tutaj zaskoczeniem. Niewiele mniej osób wybiera bombki: te goszczą w domach u 87,6% respondentów. Co ciekawe, jest to mniejszy odsetek niż ten jak u osób mających w domu choinki. Około 5% Polaków przy dekorowaniu choinki decyduje się na najprostszą dekorację, np. ozdoby z drewna, słodycze, światełka oraz łańcuchy. Na trzecim miejscu znalazły się ozdoby na stół z wynikiem 75,6%. Na pozostałych pozycjach znalazły się stroiki (74,9%), świeczki (67,9%), serwetki (61,4%) oraz figurki z wynikiem 58,7%. Ranking zamykają takie przedmioty jak ozdoby na okno (55,9%), koce, poduszki oraz pościel (47,5%) oraz ozdoby na ścianę (21,8%).

Badania pokazały, że:

• Najpopularniejsza dekoracja to światełka – są obecne w większości polskich domów. Może być to związane zarówno z mocnym skojarzeniem tej ozdoby z Bożym Narodzeniem i tym, że ozdobienie domu czy balkonu za ich pomocą jest stosunkowo proste. Dodatkowo świecące w ciemnościach ozdoby wprowadzają miły świąteczny klimat. Koresponduje to z wnioskiem, że tworzenie świątecznej atmosfery jest jedną z podstawowych motywacji do sięgania po dekoracje.
• Nie wszyscy Polacy, którzy decydują się na ubranie choinki wykorzystują przy tym bombki świąteczne – odsetek osób deklarujących, że w ich domu pojawia się świąteczne drzewko, wynosi 96,7%. Tylko 87,6% osób zadeklarowało natomiast, że używa bombek jako dekoracji.
• Dużą popularnością cieszą się dekoracje tematyczne, takie jak koce czy poduszki. Ponownie może to być związane z powodami, dla których Polacy dekorują domy. Takie drobiazgi jak lampy, poduszki z reniferami czy koce ze świętym Mikołajem nie są tradycyjnymi świątecznymi ozdobami, ale pozwalają wprowadzić do domu zimowy klimat i upiększyć wnętrza.

Jak często Polacy kupują dekoracje i ile na nie wydają?

W toku badania pod lupę wzięto również częstotliwość kupowania dekoracji oraz środki finansowe, które Polacy na ten cel przeznaczają. Większość świątecznych dekoracji to ozdoby, które zazwyczaj mogą służyć przez lata. Postanowiliśmy sprawdzić, czy pomimo tego mieszkańcy Polski lubią je regularnie uzupełniać oraz wymieniać.

Aż 63,3% respondentów wskazało, że dekoracje i akcesoria świąteczne kupują raz w roku. 21% badanych odpowiedziało, że tego typu przedmioty kupuje częściej niż raz w roku. Jedynie 15,7% dokonuje takich zakupów raz na parę lat.

Jak wykazało badanie Polacy chętnie wymieniają i uzupełniają świąteczne dekoracje. Może to wskazywać zarówno na chęć podążania za nowymi trendami i sięgania po coraz to nowsze ozdoby trafiające na rynek. Tak duży odsetek osób kupujących dekoracje co roku albo nawet częściej, może być związany również z faktem, że dekorowanie domu daje Polakom radość i pomaga wprowadzić świąteczną atmosferę. Podobnie sprawa ma się zapewne z kupowaniem ozdób – może być ono częścią budowania bożonarodzeniowego klimatu oraz sposobem na poprawę nastroju.

W badaniach sprawdziliśmy również, jakie sumy Polacy planują przeznaczyć w tym roku na dekoracje i świąteczne prezenty.

Największa grupa respondentów – 38,1% – planuje wydać na ozdoby świąteczne 100 – 199 złotych. ¼ Polaków (25,3%) zadeklarowała wydatki rzędu 200 – 399 złotych. Niewiele mniej osób – 22,8% – stwierdziło, że przeznaczy na ten cel mniej niż 100 złotych. 13,8% ankietowanych chce zakupić ozdoby świąteczne za więcej niż 400 złotych. Osób mogących sobie pozwolić na zakup powyżej wartości 1000 zł jest zaledwie 1,7%.

Zauważyliśmy korelację pomiędzy częstotliwością kupowania ozdób świątecznych, a wydatkami na nie. 59% respondentów, wydających więcej niż 400 złotych, to osoby kupujące je kilka razy w roku.

Jeśli chodzi o wydatki na prezenty, 47,3% osób deklaruje, że na prezenty dla bliskich – w przeliczeniu na jedną osobę – przeznaczy mniej niż 200 złotych. 21,6% planuje wydać 200 – 399 złotych, 12,3% – 400 – 599 złotych. 18,8% – wyda powyżej 600 złotych.

W porównaniu do ogólnych wydatków, jakie Polacy deklarowali w poprzednich latach na święta, nie są to małe sumy. Z badania „Nastroje i plany polskich konsumentów w dobie koronawirusa” przeprowadzonego w 2020 roku wynikało, że Polacy na przygotowanie do Bożego Narodzenia przeznaczą średnio 522 złote. Była to kwota mniejsza niż w 2019 – gdy wynosiła 610 złotych. Z kolei na prezenty w 2020 wydano średnio 507 złotych (w porównaniu do 583 w 2019 roku). Jak wynika z naszego badania, ponad połowa Polaków w 2021 planuje wydać więcej niż 200 złotych na prezenty tylko dla jednej osoby. Taka zmiana może być związana z jednej strony z rosnącą inflacją, z drugiej – odmrażaniem gospodarki i ponownym planowaniem rodzinnych świąt po zeszłorocznych obostrzeniach.

Jakie choinki preferują Polacy i jak wiele osób decyduje się na ich dekorację?

Postanowiliśmy sprawdzić także, jak wielu Polaków decyduje się na dekorowanie w domu choinki. Naszych respondentów zapytaliśmy także o to, jakie drzewko wybierają – sztuczne czy żywe, czyli bardziej ekologiczne rozwiązanie.

Choinki staną w tym roku w domach u 96,7% Polaków. Większa liczba respondentów zadeklarowała, że ubierze choinkę, niż że co roku dekoruje dom lub mieszkanie na święta (96,7% w stosunku do 92,8%).

Co ciekawe, sztuczne i żywe choinki cieszą się w Polsce niemal równą popularnością. 52,8% respondentów stwierdziło, że zazwyczaj wybiera sztuczne drzewko, a 47,4% stawia na żywe choinki. Większy odsetek sztucznych choinek może wynikać z wygody wykorzystywania takiego rozwiązania co roku.

Ponadto warto zwrócić uwagę na fakt, że żywe choinki zyskują w ostatnich latach na popularności. Ten trend może być związany z chęcią wyboru ekologicznych rozwiązań – żywa choinka przechowywana w donicy może zostać ponownie zasadzona, przyciąga naturalnym wyglądem i zapachem dzięki któremu możemy pozwolić sobie na “kawałek lasu” w domu.

Jakie kolory kojarzą Polacy ze świętami i jakie preferują style wystroju świątecznego?

Święta oczywiście mają swój urok. Sprawdziliśmy, jakie kolory najbardziej kojarzą się ze świętami oraz jakie style wystroju świątecznego wnętrz Polacy preferują.

Najpopularniejszy kolor świąt to… czerwony, który mocno dominuje pozostałe barwy. Na pytanie o to, jaki kolor kojarzymy ze Świętami, aż 66,5% wskazało czerwień. Możemy zakładać więc, że Polacy, chcąc wprowadzić do domu świąteczną atmosferę, szczególnie chętnie sięgają właśnie po czerwone dodatki. Kojarzenie czerwieni ze Świętami jest prawdopodobnie po części związane z popularnym wizerunkiem Mikołaja jako człowieka ubranego na czerwono.

Na drugim miejscu znalazł się złoty (11,9%), a na trzecim biały (11,2%). Co ciekawe, niewiele osób wskazało zieleń, mimo że jest to barwa choinki.

Naszych respondentów zapytaliśmy także preferowany styl wystroju świątecznego. Najczęściej wskazywano nowoczesny – taką odpowiedź wybrało ponad 40% ankietowanych. Na drugiej pozycji znalazł się styl skandynawski z wynikiem 19%, a na trzeciej glamour z wynikiem 16,6%. Zestawienie zamykają styl minimalistyczny z wynikiem 13,2% oraz vintage z wynikiem 10,5%.

Czy planujesz w tym roku wyjazd do swoich bliskich ?

Przed 2020 rokiem świąteczne wyjazdy cieszyły się dużą popularnością. Z przeprowadzonych w 2019 roku badań „Driving home for Christmas” wynikało, że ok. 39% Polaków podróżuje, by spędzić Święta z rodziną. Blisko 13% decydowało się na wyjazdy turystyczne. Wraz z ogłoszeniem pandemii trendy dotyczące podróżowania bardzo się zmieniły, a liczba wyjeżdżających na święta bardzo spadła ze względu na panujące obostrzenia. Podczas przeprowadzonego badania zapytaliśmy Polaków o ich plany związane z wyjazdami w 2021 roku. Wyniki okazały się być bardzo zaskakujące.

69,8% ankietowanych zadeklarowało, że nie planuje świątecznych wyjazdów. 20,8% odpowiedziało, że wyjedzie na Święta, a 9,5% – jeszcze nie zdecydowało.

Badanie jednoznacznie wykazało, że większa część społeczeństwa nie planuje tegorocznych wyjazdów świątecznych. Po części z pewnością jest to spowodowane obecnie trwającą pandemią oraz obawą przed wprowadzeniem ograniczeń w przemieszczaniu się tak jak miało to miejsce rok temu.

Wnioski

Jak wykazało badanie – świąteczny wystrój i dekoracje są bardzo ważne dla Polaków. Pozwalają lepiej wczuwać się w atmosferę świąt i podtrzymywać trwającą od setek lat tradycję. Dodatkowo należy przyznać, że dekorowanie domów daje samo w sobie dużo radości, dlatego jest to jedna ze starszych form podtrzymywania tradycji, którą należy pielęgnować. Ozdoby i dekoracje świąteczne były, są i będą nieodłącznym elementem Bożego Narodzenia.

Z badań dowiedzieliśmy się:

• Polacy chętnie dekorują domy na Święta (92,8% robi to co roku),
• W tym roku 96,7% Polaków planuje ubrać choinkę,
• Najpopularniejsze świąteczne dekoracje to lampki, bombki, stroiki oraz ozdoby na stół,
• Polacy lubią kupować nowe świąteczne dekoracje – 84,3% dokonuje takich zakupów raz do roku lub częściej,
• Dla Polaków dekoracje to sposób na wprowadzenie do domu świątecznej atmosfery oraz poprawę samopoczucia,
• Wydatki na prezenty i dekoracje wzrosły w porównaniu z rokiem 2020 – może to wskazywać na tendencję wzrostową po okresie pandemii oraz przygotowywanie okazalszych Świąt niż w 2020 roku,
• Jednocześnie stosunkowo niewielu Polaków planuje wyjazdy w okresie Świąt – zaledwie 20,8%. To odsetek wyższy niż te wskazywane w badaniach w roku 2020, ale znacznie niższy w porównaniu z 2019.

Metodologia badania

Raport został przygotowany w oparciu o ankiety online. Respondenci odpowiadali na następujące pytania

• Czy dekorujesz swój dom/podwórko/taras/ogród na święta?
• Dlaczego dekorujesz dom na święta?
• Kiedy zaczynasz strojenie domu i ubieranie choinki?
• Jak często kupujesz nowe ozdoby/dekoracje świąteczne lub zimowe do domu?
• Czy ubierasz choinkę?
• Jaką choinkę posiadasz co roku w swoim domu?
• Które dekoracje występują u Ciebie w domu najczęściej w okresie świątecznym?
• Jaki kolor kojarzy Ci się najbardziej ze świętami?
• Jaki preferujesz styl wystroju świątecznego?
• Ile planujesz wydać na dekoracje i ozdoby świąteczne w tym roku?
• Ile średnio planujesz wydać na prezenty dla swoich najbliższych w tym roku (w przeliczeniu na jedną osobę)?
• Czy wyjeżdżasz w tym roku gdzieś na święta (np. do rodziny lub przyjaciół)?

Więcej czytaj tu: https://www.brw.pl/blog/swiateczne-zwyczaje-polakow-raport-2021/