Nagroda Orła Jana Karskiego dla prezydenta Herberta Hoovera

Otrzymuje nagrodę za: 

„nie dające przecenić się zasługi dla powrotu na mapę Europy Niepodległej Polski, dzieło pomocy w jej powojennej odbudowie oraz ratowanie zdrowia i życia polskich dzieci”

Ponadto, zaś za:

„oczywisty wpływ na formowanie systemu wartości i życiowej postawy Jana Karskiego”

Kapituła Nagrody podejmuje decyzję w roku 100-lecia ustanowienia dyplomatycznych stosunków polsko-amerykańskich, by wyraziście podkreślić zasługi Herberta Hoovera w ich budowaniu i rozwijaniu. Od początku Polski Niepodległej i swej pierwszej w Niej wizyty, jako wysłannika specjalnego Prezydenta USA Woodrowa Wilsona, Herbert Hoover czynem dowodził swej determinacji w tworzeniu Polski jak najsilniejszej, najbezpieczniejszej i najzasobniejszej.

W planie humanitarnym zorganizował i dostarczył pomoc żywnościową i medyczną dla ponad dwóch milionów polskich dzieci. W planie gospodarczym, organizował środki na odbudowę zniczonego wojną przemysłu, w tym doprowadził do ponownego urchomienia produkcji włókienniczej miasta Łodzi.

Herbert Hoover w Belwederze z Ignacym Paderewskim i Józefem Piłsudskim… Foto: Instytut Hoovera

W 1922 roku Rzeczypospolita Polska nadała Mu – Honorowe Obywatelstwo, Żaden inny prezydent amerykański atkiego zaszczytu dostąpić nie zdołał. W centrum Warszawy jego imieniem nazwano skwer, na którym odsłonięto pomnik Wdzięczności Ameryce wzniesiony ze składek narodu poslkiego Ze wstydem należy stwierdzić, że ów monument został rozebrany w 1930 roku i do dziś nie został odtworzony.

Swe zaangażowanie w pomoc Polakom, Herbert Hoover kontynuował także po drugiej wojnie organizując humanitarne dostawy żywności, odzieży i leków w ramach UNRRA. Stanowczo oddzielał podziw i sympatię dla narodu od faktu, że Polska znajduje się pod dominsacja sowiecką, a rządzona jest przez marionetkową ekipę komunistyczną.

Od lat dziecinnych Jana Karskiego (wóewczas Kozielewskiego) Herbert Hoover był jego życiowym wzorem na równi z Józefem Piłsudskim. W szkole podstawowej, tak jak wszystkie polskie dzieci uczył się wiersza o amerykańskim Bohaterze pióra Antoniego Orłowskiego:

Herbert Hoover! Żywiciel! Dźwięk tego imienia
Wdzięcznem echem rozbrzmiewa na obu półkulach.
Gdy Europa skrwawiona szamota się w bólach,
Czyny i siły złożył bliźnim na ofiarę,
By odkupić ludzkości Kainowe grzechy. –
I przez świat z Chrystusowej miłości sztandarem
Wśród zgliszcz i trupów idzie – jak zwiastun pociechy.
Herbert Hoover! Żywiciel! Po całej Europie
Krząta się jego liczna dobroczynna armja;
Ogrody lepszych uczuć w duszach ludzkich kopie
I chlebem rzesze dzieci zgłodniałych dokarmia.
Miljony zebrał Hoover i ciągle je zbiera, (...)
Tysiące polskich dzieci w codziennym pacierzu
Szepcze: „Boże, daj zdrowie panu Hooverowi!”

W czasie wojny, już jako emisariusz Państwa Podziemnego i Rządu RP na Wychodstwie, Jan Karski poznał Herberta Hoovera osobiscie. Na jego prośbę podjął się w 1946 roku misji przejmowania dla Biblioteki Hoovera dokumentów polskiej historii, by nie wpadły w ręce reżimu warszawskiego i jego moskiewskich sponsorów. Dotyczyło to m.in. bezcennych zasobów 2 Korpusu Generała Władysława Andersa, dokumentów dyplomatycznych RP oraz związanych z walką o niepodległą Polskę. Kilkanaście ton dokumentacji dotarło do Biblioteki Hoovera w Kalifornii dającpoczątek jej kolekcji europejskiej.

Jan Karski z Herbertem Hoverem i jego placówką historyczną pozostawał do końca. Do Initytutu Hoovera trafiły jego archiwa osobiste. Najpierw do śmierci amerykańskiego prezydenta w 1964 roku, potem swojej własnej w 2000 roku.

Związki byłego prezydenta amerykańskiego i legendarnego polskiego emisariusza, a później uczonego zachowywane są w pamieci Rodziny Hooverów. W jej imieniu wnuk prezydenta , Henry Hoover III z radoscią i wdzięcznością zaakceptował Nagrodę Orła Jana Karskiego. Jej wręczenie odbędzie się w Stanach Zjednoczonych na początku 2020 roku z udziałem rodzin Obu Bohaterów.

Jak podkreśla, członek Kapituły nagrody, ksiądz arcybiskup profesor Alfons Nossol, Herbertowi Hooverowi Polska winna dziękować nie tylko za wymieną pomoc, jakiej w historii nie dokonał dla Polski zapewne żaden pojedynczy człowiek nie będący Polakiem.

Powinna także dziękować za to , iż postać Hoovera od dzieciństwa formowała polskiego bohatera narodowego do moralnej wielkości, którą podziwia dziś ludzkość.

Profesor Julian Kornhauser i Arcybiskup Profesor Alfons Nossol. Foto: Archiwum/Wikipedia

Inny członek Kapituły, profesor Julian Kornhauser mówi, że gorąco wspierając decyzję nagrodową zwraca uwagę, że historia relacji Patrona Nagrody i Jej Laureata jest kwintesencją relacji polsko-amerykańskich.

Jan Karski i jego Orzeł… Foto: Towarzystwo Jana Karskiego