Nareszcie odnowiona „Polonia”

„Po dwóch latach dopasowywania kolorowych fragmentów szkła i ich odcieni, oficjalnie odsłonięto pracę. Kolorowe okno było zaprojektowane w 1894 roku dla Katedry Lwowskiej, lecz pomysł Wyspiańskiego okazał się zbyt kontrowersyjny. Składający się z sześciu oprawionych w ołów kwater witraż ma niemal 3 m wysokości i 1,5 m szerokości. Część potrzebnego szkła była sprowadzona z huty w bawarskim Waldsassen, gdzie do dziś wytwarza się je według XIX-wiecznych receptur, a część pochodziła z magazynów pracowni witrażu” - czytamy w depeszy PAP.

- W 2018 roku przypadała setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości, podjęliśmy się wykonania „Polonii” - dzieła nawiązującego symboliką do trudnego okresu zaborów. Ponieważ to witraż zupełnie inny stylistycznie niż zrealizowany przez nas wcześniej „Apollo”, chciałem pokazać pełne spektrum tego, jak myślał i projektował Stanisław Wyspiański. To, co widzimy to trzecia wersja twarzy. Pierwsza spadła mi ze sztalugi i się roztrzaskała, druga w zestawieniu z innymi postaciami nie była tak blada, jak powinna być i musiałem zaczynać od nowa. Po roku pracy nie miałem twarzy „Polonii”.Wyzwaniem był także płaszcz tej postaci, w którym jest kilka odcieni czerwieni. Uzyskanie takiego efektu, na jakim nam zależało, jest możliwe poprzez wypłukiwanie kwasem, szlachetną, ale bardzo trudną techniką, której prawie nikt już nie używa - powiedział PAP pomysłodawca i wykonawca tej pracy Piotr Ostrowski z Muzeum Witrażu.

„Do stworzenia witrażu używane było szkło patynowane, czyli pokryte sproszkowanym szkłem połączonym z tlenkami metali, a następnie wypalane. Najtrudniejsze było dobranie kolorystyki i ułożenie płaszcza oraz twarzy „Polonii”. Gotowe dzieło jest częścią zmodernizowanej ekspozycji Muzeum Witrażu” - napisała PAP.

Wyspiański otrzymał zamówienie na projekt witraży do katedry lwowskiej w 1892 roku W jednym z okien miała być umieszczona scena ślubowania króla Jana Kazimierza, który powierza Polskę opiece Matki Bożej, w drugim „Polonia” - alegoryczne przedstawienie ginącej Polski. Projekt zachował się w Muzeum Narodowym w Krakowie.

„W centralnej części kompozycji znajduje się personifikacja Polski przedstawionej jako konająca kobieta w czerwonym płaszczu ozdobionym białymi orłami z mieczem u pasa. Postać osuwa się bezwładnie, otaczają ją przerażone postacie reprezentujące trzy pokolenia zniewolonego narodu. Projekt Wyspiańskiego wzbudził kontrowersje m.in. ze względu na chłopskie rysy głównej postaci i awangardową formę wykraczającą poza konwencje sztuki sakralnej. W lutym 1893 zażądano od artysty zmian, których on jednak nie wprowadził i projekt nie został zrealizowany” - czytamy w depeszy Polskiej Agencji Prasowej.

Stanisław Dębicki
Dziennik Polonijny
Polish Pages Daily News