Nowy litewski pomnik dwóch braci Piłsudskich

„- Naszym celem nie jest politykowanie, lecz wyłącznie pokazanie tego, jak różnymi drogami chodzą bliscy z tej samej rodziny. Minęło pięć lat, zanim ten pomysł udało się urzeczywistnić. Pewnie będzie wiele kontrowersyjnych opinii, zarówno ze strony litewskiej, jak i polskiej, ale naszym celem nie była konfrontacja, lecz chęć głębszego spojrzenia na historię, bez względu na to, jaka była prawda: przyjemna czy nieprzyjemna. Po prostu musimy ją znać” - powiedział gazecie pomysłodawca i twórca monumentu..

„Pomnik ma postać wysokiej tablicy z wypisanymi na niej w języku litewskim wydarzeniami z życia obu braci oraz wybranymi cytatami. U góry zostały umieszczone płaskorzeźby z podobiznami obu braci: Bronislavas Petras Pilsudskis (1866-1918) i Juozapas Klemensas Pilsudskis (1867-1935) opatrzone łacińską sentencją: <Sit mihi palma fides> (<Niech wiara będzie moją tarczą>) oraz jej tłumaczeniem na litewski. Poniżej została wyryta data 1887, ze wskazaniem, że w tym roku obaj bracia uczestniczyli w spisku przeciwko carowi Rosji Aleksandrowi III i zostali zesłani na Syberię” - czytamy w „KW”.
W osobnych kolumnach wymieniono ważne wydarzenia z życiorysów obu braci.

„Na pomniku po litewsku upamiętniono następujące fakty biograficzne, dotyczące Bronisława Piłsudskiego: 1898-1914 - badał życie tubylców Dalekiego Wschodu, 1903 – uhonorowany medalem Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego <Za zasługi naukowe>, 1916 - napisał pracę o litewskich krzyżach. Na pomniku widnieje również fragment jego listu z zesłania, adresowanego do ojca: <Pokrzepieniem jest mi miłość do ludzi…>. W drugiej kolumnie zostały umieszczone daty oraz wydarzenia z życia Józefa Piłsudskiego: 1892 - członkostwo w Polskiej Partii Socjalistycznej, 1914-1918 - tworzył wojsko polskie, 1918 - ogłosił niepodległość Polski, 1918-1922 - naczelnik państwa polskiego, dążył do przywrócenia państwa litewsko-polskiego od morza do morza, 1920 - marszałek Polski, 1922 - zabrał Litwie Wilno i Wileńszczyznę, 1926-1936 - samowładca Polski i minister wojny. W kamieniu wyryto również słowa Marszałka: <Litwinem jestem i wprowadzę wam litewski ład!>. U dołu pomnika biegnie napis: <Litwo, twe korzenie są tak potężne, ale dlaczego ich owoce zrywają obcy?>” - napisał „Kurier”.

Miejsce ustawienia pomnika zostało wybrane nieprzypadkowo.

„- Przede wszystkim jest to miejsce urodzenia braci Piłsudskich. Zapytaliśmy właściciela tej ziemi o pozwolenie i zgodził się on wydzielić nam placyk pod pomnik (właścicielem działki jest Romualdas Juraitis). Podobało nam się również samo miejsce. Trochę dziwne się wydaje, że inni, którzy zachowują pamięć o Piłsudskim i tworzą aleję pamięci, powiedziałbym, że niezupełnie uporządkowali otoczenie. Chcemy pokazać, że można to ładniej uporządkować” - powiedział gazecie Musteikis.
Według niego Józef Piłsudski to niepospolita postać światowego formatu, należy się jej więc szacunek.

„- Piłsudski czuł się obywatelem wspólnego państwa. To, że zagarnął Wileńszczyznę, bez wątpienia, powodowane było chęcią przywrócenia kraju rodzinnego i nie rozumiał Litwinów, którzy buntowali się i nie chcieli żyć razem z Polakami. Często podkreślał potrzebę bycia razem. Myślę, że Polska powinna być wdzięczna za to, ile otrzymała od Litwy. I Jagiełło, i Kościuszko uważali się za Litwinów. Więcej jest takich osób, które możemy zobaczyć w szerszym kontekście. Nasza mentalność zakłada, że odrzucamy to, co nie jest napisane po litewsku” – dodał w rozmowie z „KW” artysta., który ukończył na Uniwersytecie Wileńskim studia historyczne ze specjalizacją z archeologii, wykładał w Konserwatorium, pracował w Centrum Kultury Ludowej Litwy.

Gazeta przypomina, że na Litwie ani marszałek Piłsudski, ani jego brat Bronisław nie doczekali się jeszcze żadnego pomnika.

„Co prawda, przed dziesięciu laty podobnej inicjatywy podjął się mer Druskiennik Ričardas Malinauskas, który rozważał ustanowienie w tym uzdrowiskowym mieście, w którym zatrzymywał się również naczelnik państwa polskiego, kamienia lub tablicy pamiątkowej na cześć Józefa Piłsudskiego. Niestety, pomysł ten spotkał się z atakiem litewskich nacjonalistów i inicjatywy zaniechano” - czytamy w „Kurierze Wileńskim”.
 

Stanisław Dębicki
Dziennik Polonijny
Polish Pages Daily News