\"Nie masz to jak Pierwsza, nie\"

"Raduje się serce, raduje się dusza"
 6 sierpnia wczesnym rankiem staną do apelu w Oleandrach, a o historycznej godzinie 9,45 zameldują się na dawnej granicy zaborów austriackiego i rosyjskiego w Michałowicach. Zabrzmią słowa rozkazu Piłsudskiego, formującego strzelecką forpocztę Wojska Polskiego, idącego walczyć o oswobodzenie Ojczyzny, orkiestra zagra "Pierwszą Brygadę", pokłonią się kombatanckie sztandary. A potem kilkusetosobowa kolumna pod komendą Jana Józefa Kasprzyka, prezesa Związku Piłsudczyków, obierze kurs na Kielce, dokąd dotrze 12 sierpnia.
   
Tegoroczny marsz ma wyjątkowy charakter, ponieważ jego początek zbiega się z zakrojonymi na wielka skalę uroczystościami z okazji 70. rocznicy zakończenia sypania kopca Józefa Piłsudskiego na Sowińcu. "Kadrowicze" wezmą więc 5 sierpnia udział nie tylko w uroczystej Mszy Świętej na Wawelu, ale również w wojskowej ceremonii złożenia w polskiej Mogile Mogił kolejnych ziem z polskich grobów i cmentarzy, rozsianych po całym świecie: od Hawajów po Zimbabwe i w Apelu Pamięci z udziałem ministra obrony narodowej, parlamentarzystów, kombatantów.

"Byle by iść w nogę"
Pomysł uczczenia rocznicy 6 sierpnia w tak nietypowy sposób zrodził się z początkiem lat 20. ubiegłego wieku, kiedy definitywnie zakończyła się już walka o granice niepodległej Rzeczypospolitej i można było pomyśleć o czynnym, a zarazem atrakcyjnym w  swej formie sposobie oddania hołdu żołnierzom, którzy wyruszyli w 1914 roku z Oleandrów. Zamiast okolicznościowych akademii, pomników, tablic, itp., postanowiono uczcić czyn legionowy imprezą o charakterze militarno-sportowym.
   
W 1924 roku po raz pierwszy wyruszył na historyczną trasę marsz szlakiem "kadrówki". I tak było aż do wybuchu II wojny światowej, z jednym wyjątkiem, spowodowanym katastrofalną powodzią w Małopolsce (w 1934 roku), kiedy trzeba go było odwołać. Uczestników patriotycznego wyczynu radośnie witano we wsiach i miastach, oni rywalizowali zaś zarówno w tempie dotarcia do mety, jak i w typowo strzeleckich konkurencjach. Większość marszowiczów stanowili żołnierze i członkowie paramilitarnych organizacji, przede wszystkim strzeleckich.
   
Specyficzną atmosferę miał 15. marsz, który odbył się w wyjątkowo podniosłym i poważnym nastroju niespełna miesiąc przed wybuchem II wojny światowej. Wielu jego wojskowych uczestników wkrótce po dotarciu do Kielc pośpieszyło do swych oddziałów,  by wyruszyć na wyjściowe pozycje obronne, a spora część cywilów przywdziała żołnierskie mundury w ostatnich dniach sierpnia, podczas powszechnej mobilizacji.

"Chociaż w butach dziury"
Po 1945 roku nie było mowy o kontynuowaniu tej tradycji. Postanowiono ją wznowić dopiero na fali "karnawału "Solidarności". Staraniem Obywatelskiego Komitetu Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego przy Towarzystwie Miłośników Historii i Zabytków Krakowa oraz zarządów Regionów Małopolskiego i Świętokrzyskiego NSZZ "Solidarność" zorganizowano w 1981 roku 16. a 1. po wojnie marsz. Wyruszających na trasę młodych ludzi żegnała spora jeszcze grupa legionistów, wśród nich generał Mieczysław Boruta-Spiechowicz.

Stan wojenny nie przerwał tej pięknej tradycji, ale znacznie ograniczył liczbę  uczestników kolejnych marszów. Przybrały one wówczas formę pielgrzymki na trasie Kraków-Kielce-Częstochowa. Służba Bezpieczeństwa utrudniała jak mogła ich organizację i przebieg, ale nie zdołała sparaliżować głęboko patriotycznej inicjatywy. Nie obywało się bez represji w postaci zatrzymań, wymierzania grzywien, nacisków na zakłady pracy, aby zwalniały marszowiczów. Kulminacją tych prześladowań stało się zatrzymanie wszystkich uczestników imprezy w zajeździe gastronomicznym pod Jędrzejowem w 1985 roku.

Miejsce przedwojennych wyczynów sportowo-militarnych zajęły wykłady, pogadanki i dyskusje historyczne podczas wieczornych ognisk. W tych trudnych latach ukształtowała się stała grupa uczestników marszu, wywodzących się z szeregów różnych ugrupowań opozycji antykomunistycznej. 7 sierpniowych dni każdego roku służyło im do owocnej wymiany doświadczeń, przekazywania szczegółowych informacji o pracy niepodległościowej, prowadzonej w różnych rejonach Polski, wciąganiu kolejnych osób do służby patriotycznej.

"Pierwsza Kadrowa gwardyja zostanie"
Kiedy nastała III Rzeczpospolita, marsz odzyskał przedwojenny charakter oficjalnej imprezy, wspomaganej przez administrację państwową i samorządową oraz Ministerstwo Obrony Narodowej. Znacznie wzrosła liczba jego uczestników, a przygotowania kolejnego  zaczynają się praktycznie w dniu zakończenia poprzedniego.

Obok cywilów pojawiły się w marszowej kolumnie pododdziały odrodzonego Wojska Polskiego oraz plutony organizacji strzeleckich, a w ceremoniach pożegnania w Krakowie oraz powitania w miejscowościach na trasie i w Kielcach biorą udział przedstawiciele lokalnych władz państwowych i samorządowych. Wielu spośród nich ma w swej biografii romantyczny, marszowy epizod z lat 80. i dlatego bardzo chętnie pomagają komendantowi i jego sztabowcom.

Podobnie będzie i w tym roku, a wszystko zacznie się już w niedzielę, 5 sierpnia o godz. 16.00, od Mszy Świętej ku czci Józefa Piłsudskiego i jego żołnierzy w królewskiej katedrze na Wawelu, którą odprawi biskup polowy Wojska Polskiego generał Tadeusz Płoski.

Z Krakowa dla www.Poland.US
Jerzy Bukowski