Drzwi z Auschwitz

Ponieważ w tym roku mija 70 lat od rozpoczęcia masowego mordu na Żydach w Auschwitz, to wydarzenie będzie szczególnie uwypuklone podczas tegorocznych uroczystości urządzanych w 67. rocznicę wyzwolenia obozu.

- Po raz pierwszy w historii Miejsca Pamięci Auschwitz drzwi te będą mogły zobaczyć osoby niebędące specjalistami Muzeum. Drzwi, które po konserwacji zachowawczej przechowywane są w specjalnej gablocie w środowisku pozbawionym tlenu, zostaną, z zachowaniem szczególnych środków ostrożności, przewiezione tymczasowo z placówki na miejsce uroczystości w Oświęcimskim Centrum Kultury, gdzie będzie można je zobaczyć na krótko przed główną ceremonią - powiedział PAP rzecznik Muzeum Jarosław Mensfelt.

Zdaniem dyrektora placówki, Piotra Cywińskiego, Zagłada bywa w dzisiejszej kulturze opisywana coraz bardziej aluzyjnie, retorycznie, obrazowo i poetycko.

- Tymczasem, w swojej esencji sprowadza się ona do bardzo realnego cierpienia i śmierci milionów całkowicie niewinnych ludzi tylko ze względu na to, że byli Żydami. Dlatego chcemy pokazać jej namacalny relikt: jedyne zachowane drzwi jednej z komór gazowych Birkenau. Wszystko, co chcemy upamiętnić, działo się właśnie za nimi - podkreślił w rozmowie z dziennikarzem PAP.

„Jarosław Mensfelt powiedział, że otwór w drzwiach, przez który SS-mani obserwowali gazowanie, jest pokryty blachą. Jak zeznał po wojnie Henryk Tauber, były więzień Sonderkommando, czyli grupy głównie żydowskich więźniów, zmuszanych przez Niemców do pracy przy usuwaniu ciał zgładzonych, zdarzały się wypadki, iż ludzie znajdujący się w komorze gazowej przed śmiercią, w agonii, wybijali szybę w okienku. Naziści wzmocnili szybę kratą, jednak, jak powiedział Tauber, ponieważ <wypadki takie mimo jej założenia powtarzały się, okienko to później zabito blachą lub deską; drzwi te zamykane były od strony korytarza na żelazne rygle, które po zamknięciu drzwi dociągało się dla uszczelnienia specjalnymi zakrętkami>” - powiedział PAP Mensfelt.

Rozkaz rozpoczęcia masowej eksterminacji Żydów Adolf Hitler wydał prawdopodobnie w czerwcu 1941 roku. 20 stycznia 1942 roku Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy zorganizował w Wannsee (na przedmieściach Berlina) konferencję na temat „ostatecznego rozwiązania (Endloesung)”, które realizowano początkowo w Bełżcu i w Sobiborze. Obozy w Auschwitz-Birkenu, na Majdanku oraz w Treblince zostały przekształcane w fabryki śmierci.

„Dokładna data rozpoczęcia w Auschwitz masowej zagłady Żydów nie jest znana. Niektóre źródła wskazują, że pojedyncze transporty uśmiercano już jesienią 1941 roku, inne, że w styczniu 1942 roku. Najwcześniejszą ustaloną datą przybycia transportu Żydów do Auschwitz w ramach Endloesung jest 15 lutego 1942 roku. Deportowano wówczas Żydów z Bytomia. Wszyscy zostali zgładzeni. W Auschwitz Niemcy zamordowali co najmniej 960 tysięcy Żydów. Przedstawiciele tego narodu stanowią około 90 procent wszystkich ofiar obozu, która szacowana jest na co najmniej 1,1 miliona osób. Oprócz Żydów w Auschwitz ginęli także Polacy, Romowie, jeńcy sowieccy i więźniowie innych narodowości” - przypomniała Polska Agencja Prasowa.

Jerzy Bukowski