Biuletyn Instytutu Piłsudskiego - Październik 2010

Poprzednie numery Biuletynu dostępne są na stronie Instytutu, gdzie można również zamówić subskrypcję.  Jeśli chcesz włączyć się do prac Instytutu, zostań jego członkiem albo wolontariuszem . Instytut utrzymuje się z donacji i darowizn, jesteśmy wdzięczni za każdą pomoc.

Apelujemy o przekazywanie do Instytutu Piłsudskiego pamiątek rodzinnych, korespondencji i innego rodzaju zbiorów archiwalnych. Instytut potrzebuje także wolontariuszy do pomocy w działalności, opracowywaniu zbiorów, digitalizacji, kwerendach itp.

Instytut Józefa Piłsudskiego otwarty jest codziennie od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10:00 do 17:00.

Informacje
Zbieramy dokumenty i pamiątki archiwalne

Apelujemy o przekazywanie do Instytutu kolekcji dokumentów, pamiątek, odznaczeń, listów i innych przedmiotów związanych z Polską i polską emigracją, szczególnie od początku dwudziestego wieku. Nowe nabytki, po uporządkowaniu, skatalogowaniu i zabezpieczeniu, wejdą w skład kolekcji Instytutu.

Przyjmujemy wolontariuszy
Instytut poszukuje wolontariuszy do wykonywania różnych ciekawych prac, takich jak porządkowanie i digitalizacja kolekcji archiwalnych, katalogowanie cyfrowe książek, prace administracyjne i inne. Wolontariusze przechodzą szkolenie. Zapraszamy!

Konferencja MAB 2010

W dniach 9 do 12 września 2010 odbyła się w Warszawie 32 sesja Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie (MAB), w której uczestniczyli przedstawiciele Instytutu: Magda Kapuścińska, Marek Zieliński, Ewa Babiarz i Krzysztof Langowski. Stała Konferencja jest forum i platformą współpracy instytucji o charakterze archiwów, bibliotek i muzeów z ośmiu krajów: Wielkiej Brytanii, Francji, Szwajcarii, Włoch, Węgier, USA, Kanady i Argentyny. Tegoroczna sesja została zorganizowana przez Papieski Instytut Studiów Kościelnych (członka MAB), a stroną organizacyjną zajęła się Biblioteka Narodowa w Warszawie.

Duża część konferencji, bo aż 2 dni, poświęcona była zwiedzaniu. Uczestnicy zwiedzili Zamek Królewski, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, Muzeum Powstania Warszawskiego i Muzeum Fryderyka Chopina. Udostępniony był też Pałac Rzeczypospolitej (Pałac Krasińskich), gdzie mieści się filia Biblioteki Narodowej oraz Pałac Raczyńskich, siedziba Archiwów Akt Dawnych. Bardzo ciekawe było zwiedzanie pracowni konserwacji książek w Bibliotece Narodowej oraz prezentacja najcenniejszych eksponatów w Archiwum Akt Dawnych.

Konferencja składa się tradycyjnie z dwóch części: otwartej sesji naukowej i sesji zamkniętej poświęconej sprawozdaniom organizacji członkowskich i sprawom wewnętrznym MAB. Na sesji otwartej 12 instytucji przedstawiło 16 referatów. Z ramienia Instytutu wystąpił Marek Zieliński, który w referacie Archiwa rozdzielone przez historię mówił o digitalizacji, kodach cyfrowych, trwałości zapisów cyfrowych i o wspólnym z Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych (NDAP) projekcie Elektronicznego Łaczenia Kolekcji. Projekt ten, pilotowany po stronie NDAP przez Barbarę Berską, zastępcę dyrektora NDAP, wchodzi w końcowy etap realizacji i już niedługo pierwsze kolekcje rozdzielone przez historię będą dostępne w oryginale cyfrowym na stronie internetowej. Następnego dnia na sesji zamkniętej, Magda Kapuścińska omówiła działalność Instytutu za ubiegłe 12 miesięcy.

Konferencja było bardzo ciekawa, bogata w imprezy i spotkania. Następna sesja odbędzie się w roku 2011 w Rappersville w Szwajcarii.

Wydarzenia

Medal Merentibus dla Barbary Berskiej
W czasie XXXII sesji Konferencji MAB (patrz powyżej) na spotkaniu w Pałacu Raczyńskich Magda Kapuścińska i Marek Zieliński wręczyli uroczyście pani Barbarze Berskiej, zastępcy dyrektora NDAP, medal Merentibus za specjalny wkład w rozwój Instytutu. Pani Berska ze wzruszeniem odebrała medal i podziękowała Instytutowi i innym polskim instytucjom za współpracę.

Medal Merentibus ("Zasłużonym") został ustanowiony w 2003 roku w sześćdziesiąta rocznicę powstania Instytutu Piłsudskiego w Ameryce i jest przyznawany za szczególne zasługi położone dla rozwoju i działalności tej placówki. Medal ten został zaprojektowany przez znanych i cenionych projektantów medali i monet, artystów plastyków Andrzeja i Roussłany Nowakowskich z Warszawy. Wybito go tylko w 50 egzemplarzach w Mennicy Warszawskiej, jednej z najlepszych mennic w Europie.

Medal Merentibus nawiązuje do medalu ustanowionego w 1766 roku przez ostatniego króla Polski, Stanisława Augusta Poniatowskiego. Przyznawano go niezależnie od urodzenia, głównie za zasługi poniesione na polu nauki i sztuki, rozwoju przemysłu i wynalazczości, a także dla zasłużonych pracowników w różnych zawodach.

Wizyta w Sulejówku
W niedzielę 12 września, w ramach Konferencji MAB, uczestnicy zwiedzali Muzeum Józefa Piłsudskiego. Gości powitał Krzysztof Jaraczewski, wnuk Marszałka. Po dworku Milusin, który ofiarowali swojemu wodzowi żołnierze, oprowadził członek Fundacji Rodziny Piłsudskich. Potem pan Jaraczewski zaznajomił z planami budowy Muzeum Piłsudskiego, obejmującego dworek, dom Piłsudskich "Drewniak", budynek podarowany przez miasto Sulejówek oraz planowany budynek konferencyjno-audiowizualny. W przyszłym roku ma być podjęta przez Radę Państwa decyzja, czy i w jakiej wysokości zostaną przyznane fundusze na budowę muzeum.

Pokaz filmu Marsz Wyzwolicieli
Film Grzegorza Brauna z udziałem Wiktora Suworowa, historyka i byłego oficera radzieckiego wywiadu wojskowego, wyświetlony w dniu 31 sierpnia sugeruje, że to Stalin szykował II wojnę światową, aby opanować świat. Między innymi produkowano broń, która mogła służyć tylko do ataku, taką jak pływające czołgi, których liczba przewyższała liczbę wszystkich czołgów niemieckich. Na wielką skalę szkolono skoczków spadochronowych, których używa się w wojnie zaczepnej. W filmie występują świadkowie z okolicy Brześcia nad Bugiem. Obrona twierdzy brzeskiej jest jedną z legend sowieckiej propagandy.

Spotkanie prowadziła Jolanta Szczepkowska, asystent prezesa Instytutu. Liczni widzowie byli wstrząśnięci treścią filmu, po którym toczyła się długa dyskusja.

Projekcja filmu Inka
W dniu 28 września został pokazany film "Inka" w reżyserii Wojciecha Tomczyka. Film opowiada o 18-letniej sanitariuszce i łączniczce o pseudonimie Inka z V Brygady Wileńskiej AK dowodzonej przez mjr Zygmunta Szendzielorza - Łupaszki. W czasie walk z UB opatruje rannych z oddziału AK i również udziela pomocy poszkodowanym ubekom i milicjantom. Na skutek zdrady zostaje aresztowana pod zarzutem mordowania ludzi z UB, którym w rzeczywistości ratowała życie. Mimo brutalnego śledztwa dziewczyna nie ujawnia żadnych istotnych informacji. Wyrok śmierci wykonano przez rozstrzelanie.
Ten wstrząsający dramat tak poruszył zebrane na sali osoby, że po zakończeniu projekcji przez dłuższy czas panowała kompletna cisza.

Wykład Stanisława Błońskiego Szkoła polska na zesłaniu w Związku Sowieckim
14 września, na wykład Stanisława Błońskiego, prezesa Głównego Związku Sybiraków III RP, syna organizatora szkoły, naocznego świadka jej tworzenia, przybyło ponad pięćdziesiąt osób. Prelegent w 1940 r. wraz z rodzicami i rodzeństwem został wywieziony na zsyłkę do Kazachstanu. Jego ojciec Stanisław, mimo ciężkich warunków, założył w 1941 roku w Bolszoj Bukoni polska szkołę podstawową i współuczestniczył w tworzeniu gimnazjum. Do szkoły tej uczęszczał również prelegent. W 1946 roku wraz z matką i rodzeństwem przyjechał do Polski.

Wykład ilustrowany zdjęciami i dokumentami był bardzo interesujący. Pan Stanisław opowiadał o swoich przeżyciach związanych z pobytem na zesłaniu i problemach przy organizowaniu i prowadzeniu szkoły.
W spotkaniu uczestniczyli syn i córka pana Błońskiego. Na zakończenie nasz gość wręczył Magdzie Kapuścińskiej książkę wydaną przez Instytut Pamięci Narodowej Polskie Dzieci na Tułaczych Szlakach, w której wykorzystano zdjęcia ze zbiorów rodziny Błońskich ze szkoły w Wielkiej Bukonii. Po spotkaniu, przy lampce wina, trwały długie dyskusje związane z losem polskich zesłańców w Związku Sowieckim.

Wykład Rafała Stobieckiego Józef Piłsudski i jego miejsce w zbiorowej pamięci Polaków
Profesor dr. hab. Rafał Stobiecki, kierownik Katedry Historii Historiografii Uniwersytetu Łódzkiego, przez trzy miesiące prowadził badania w naszym Instytucie i Polskim Instytucie Naukowym. Profesor Stobiecki zajmuje się dziejami współczesnej myśli historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem historiografii PRL i dziejopisarstwa polskiego na uchodźstwie po 1945 r.

Wykład w dniu 17 września był próbą zaprezentowania, w jaki sposób zmieniał się wizerunek Piłsudskiego w pamięci zbiorowej Polaków od czasu dwudziestolecia międzywojennego do współczesności, oraz próbą odpowiedzi na pytanie dlaczego, mimo wielu zabiegów władzy komunistycznej zmierzającej do wyrugowania Marszałka oraz zmiany spojrzenia na postać Józefa Piłsudskiego jako na bohatera narodowego, pozostaje on do dzisiaj jedną z najbardziej znanych i cenionych postaci z naszej historii.

Po wykładzie toczyła się bardzo ożywiona dyskusja.

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie

Na Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie był reprezentowany przez Kingę Pilich, kierownika Archiwum Fotograficznego.
Prace nad komputeryzacją naszego księgozbioru zbliżają się do końca i mamy nadzieję, że już wkrótce informacje o naszym zasobie bibliotecznym będą dostępne na internecie.

Podziękowania

Instytut dziękuje pani Ucie Szczerbie, artystce malarce, za podarowanie bardzo inspirującego obrazu przez nią wykonanego, poświęconego Katyniowi. Obraz jest zatytułowany 10 kwiecień 1940 - 10 kwiecień 2010.

Dziękujemy naszej wolontariuszce pani Aleksandrze Sidorenko za udekorowanie galerii Instytutu pięknymi zasłonami. Zasłony te świetnie się komponują z obrazami i dodają elegancji tej sali.

Jesteśmy wdzięczni panom Jack Radgowski i Michael Krzemień za szczodre donacje (1000 dolarów). Pan Radgowski przeznaczył donację na dożywotnie członkostwo Instytutu.

Serdecznie dziękujemy!

Uroki digitalizacji

Cieszymy się z listów naszych czytelników. Otrzymaliśmy dwa wyjaśnienia dotyczące pseudonimów używanych w korespondencji Wacława Studnickiego do towarzyszy z PPS: od profesora Piotra Wandycza i Konrada Paduszka. Obaj panowie wyjaśnili, że Jowisz to pseudonim Witolda Jodko Narkiewicza. Konrad Paduszek odszyfrował również następujące pseudonimy:

Niebieskoocy - endecja
Niebieskie oczy - Zygmunt Balicki
Pasek - Polska Partia Socjalistyczna (PPS)
Wacław Studnicki posługiwał się pseudonimem Hanibal vel Hannibal

Konrad Paduszek odnalazł te pseudonimy w książce Ryszarda Świętka Lodowa Ściana. Sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904-1918 wyd. Kraków 1918. Jesteśmy wdzięczni za wszystkie wyjaśnienia i komentarze związane z treścią naszych biuletynów elektronicznych.

Quiz

Pytanie z poprzedniego biuletynu:
Kiedy Marszałek Józef Piłsudski otrzymał buławę marszałkowską i gdzie ona się teraz znajduje?

Otrzymaliśmy kilka odpowiedzi. Niestety w żadnej z nich nie było prawidłowego określenia miejsca, gdzie się obecnie znajduje. 

Marszałek Józef Piłsudski otrzymał Buławę Marszałkowską w dniu 14 listopada 1920 roku. Uroczystość jej wręczenia odbyła się na Placu Zamkowym podczas mszy celebrowanej przez biskupa polowego Stanisława Galla. Buława została wcześniej poświęcona przez kardynała Aleksandra Kakowskiego. Buława wraz z pozostałymi pamiątkami po Marszałku została w czasie wojny wywieziona z kraju i trafiła ostatecznie do Anglii. Po kilkudziesięciu latach powróciła do Kraju. Obecnie znajduje się w Pałacu Belwederskim i będzie w przyszłości przeniesiona do Muzeum Piłsudskiego w Sulejówku.

Nowe pytanie
W II Rzeczypospolitej było dwóch Skrzyńskich w Ministerstwie Spraw Zagranicznych: minister Aleksander Skrzyński i ambasador Władysław Skrzyński. Czy byli oni braćmi?


Pilsudski Institute of America
180 Second Avenue
New York, New York 10003