Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego

Katalog Biblioteki Instytutu Piłsudskiego
Znaczna część naszych zbiorów bibliotecznych jest już umieszczona w katalogu elektronicznym. Katalog, który zawiera obecnie ok. 6500 pozycji jest dostępny dla wszystkich pod adresem www.pilsudskilibrary.org. Katalog, zbudowany w oparciu o nowoczesny system biblioteczny Koha (Otwarte Oprogramowanie), pozwoli nam na szybkie dodawanie kolejnych książek. Biblioteka Instytutu jest zasadniczo przeznaczona do korzystania na miejscu przez badaczy; korzystając z otwartego katalogu można łatwo sprawdzić, czy poszukiwana książka jest dostępna.

W lipcu przeprowadziliśmy trzy szkolenia z elektronicznego katalogowania, w których uczestniczyli wolontariusze i personel Instytutu. Szkolenie prowadził Tomasz Kalata, pracownik Biblioteki Publicznej w Brooklynie, z pomocą Marka Zielińskiego. Zapraszamy wszystkich do korzystania z katalogu elektronicznego Instytutu.
 

Digitalizacja i porządkowanie archiwów
W czerwcu gościli u nas archiwiści z Instytutu Pamięci Narodowej, Krzysztof Koczyński i Andrzej Pieczunko. Pracowali oni  nad digitalizacją kilku wybranych kolekcji, jak również pomagali nam w przygotowaniu do digitalizacji kolekcji filmów archiwalnych. Digitalizacja została rozpoczęta i będzie kontynuowana w Polsce.

Przez 3 miesiące pracował u nas Dominik Wołącewicz, archiwista z Archiwum Państwowego w Krakowie. Dominik digitalizował kolekcję Marszałka Józefa Piłsudskiego, a także pomagał w szkoleniu wolontariuszy oraz udoskonalaniu procedur w digitalizacji.
Paweł Pietrzyk z Archiwum Państwowego w Łodzi, dla którego jest to już drugi staż w Instytucie, przygotowywał przewodnik po zbiorach archiwalnych Instytutu oraz pracował nad archiwum osobowym.

Doktorat Ewy Jędruch
Ewa Krystyna Hoffman-Jędruch, członek Rady Instytutu, zakończyła w 2009 r. studia doktoranckie z zakresu humanistyki na Uniwersytecie Drew w Madison, New Jersey. W kwietniu 2010 obroniła swoją pracę doktorską: "Gospodarka Opactwa Cluny, 910-1156" i uzyskała tytuł Doktora Nauk Humanistycznych. Jej dysertacja  została wyróżniona najbardziej prestiżową nagrodą tej uczelni,  im. dr Roberta Chapmana, za “tworczość myśli i styl prozy”.

Gratulujemy !
Medal im. E. i A. Jerzmanowskich dla Danuty Piątkowskiej Krakowskie Towarzystwo Przyjaciół Prokocimia im. Erazma i Anny Jerzmanowskich przyznało Danucie Piątkowsiej medal im. E. i A. Jerzmanowskich.

Uroczystość wręczenia odbyła się 8 maja 2010 r. w Pałacu Jerzmanowskich w Prokocimiu (Kraków). Grażyna Fijałkowska, autorka książki pt. Tyle życia, ile w czynie. Rzecz o Eraźmie Józefie Jerzmanowskim, tak oto napisała do wyróżnionej medalem Danuty Piątkowskiej: „To znak przyjaźni nie tylko mojej, lecz również całego Towarzystwa Przyjaciół Prokocimia. To wyraz szacunku dla Pani pracy na rzecz Polski i Polonii Amerykańskiej“. Medal w imieniu wyróżnionej odebrała jej siostra prof. Wiesława Piątkowska-Stepaniak.

Uroczystość wręczenia medali zakończyła obchody setnej rocznicy śmierci Erazma Jerzmanowskiego (1844-1909), energicznego przemysłowca, mecenasa oświaty i nauki, inżyniera, który „oświetlił Amerykę“. Udoskonalając technologię przemysłu gazowego uruchomił na Wschodnim Wybrzeżu sieć kompanii gazowych i dorobił się krociowych zysków. Polski milioner przeszło 20 lat mieszkał w Nowym Jorku. Był mocno zaangażowany w działalność charytatywną zarówno tutaj, jak i w Polsce, dokąd wyjechał w 1896 r. Osiedlił się w Prokocimiu (obecnie dzielnica Krakowa), gdzie nabył zespół pałacowo-parkowy wzniesiony w latach 1777-1783 przez hrabiego Eliasza Wodzickiego i przebudowany w latach 1881-1895 przez kolejnego właściciela hrabiego Józefa Grodzickiego.

W zapisie testamentowym E. Jerzmanowski (zwany polskim Noblem) przeznaczył ogrmny kapitał na własność mającej się utworzyć fundacji nagród im. E. i A. Jerzmanowskich, z której 9/10 części całego dochodu miała być wypłacana Polakowi lub Polce w nagrodę za prace literackie, naukowe lub humanitarne "dokonywane z pożytkiem dla ojczystego kraju". Wybór osoby należał do Akademii Umiejętności w Krakowie. Fundacja powstała, a wśrod laureatów nagród byli m. in.: ks. bp Adam Sapieha, Henryk Sienkiewicz, Ignacy Jan Paderewski. Przed II wojną światową wręczono ostatnią nagrodę Aleksandrowi Brucknerowi (17 VI 1938). Po wojnie pieniądze rozkradziono a fundacja przestała istnieć. Obecnie, głównie dzięki Towarzystwu Przyjaciół Prokocimia, samorządowi krakowskiemu i małopolskiemu, została wskrzeszona, gromadzi kapitał i przyznaje nagrody. Pierwszą otrzymała Janina Ochojska-Okońska w lutym 2009 r.

Towarzystwo Przyjaciół Prokocimia im. E. i A. Jerzmanowskich, które istnieje od 1989 roku, skutecznie i wytrwale przywraca pamięć o tym wyjątkowym Polaku, który za zasługi poniesione na rzecz Kościoła Katolickiego otrzymał od papieża Leona XIII Order Komandorski św. Sylwestra (1889). Cała prasa amerykańska interesowała się w owym czasie mającą sie odbyć uroczystością, a to dlatego, że był to pierwszy wypadek w historii uhonorowania osoby świeckiej, zamieszkałej w Stanach Zjednoczonych, tak wysokim odznaczeniem kościelnym.

Erazm Jerzmanowski wraz z małżonką Anną z domu Koester mieszkał w Nowym Jorku - długi czas we wspaniałym domu na Madison Ave. pod numerem 818. Pochowani są na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Serce Paderewskiego
O ostatnich dniach życia Ignacego Jan Paderewskiego, jego śmierci, o historii pochówku jego ciała i serca napisała dr Danuta Piątkowska, członek Rady Instytutu, historyk, autor książek związanych z historią kościołow w USA. Ten ciekawy artykuł jest umieszczony na naszej stronie internetowej.

Wydarzenia
Pokaz filmu"Operacja Reszka"
"Operacja Reszka" to film dokumentalny w reżyserii Włodzimierza Kuligowskiego, który przedstawia jedną z najbardziej bezwzględnych tajemniczych operacji w historii wywiadu PRL. MSW postanowiło zlikwidować studenta historii na lubelskim KUL-u, Piotra Jeglińskiego, który działał w siatce kurierskiej, trudniącej się przemycaniem do Polski zakazanych publikacji z Paryża. Był on współzałożycielem wydawnictwa "Spotkania", które wydawały publikacje i książki odkłamujące historię. Za granicą spotykał się z emisariuszami z Kraju, Służba Bezpieczeństwa to odkryła i Jegliński był stale inwigilowany. W MSW w Warszawie uruchomiono operację "Reszka", która miała doprowadzić do "wyeliminowania" Jeglińskiego. Operacja zakończyła się fiaskiem.

W spotkaniu brali udział przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, Krzysztof Kuciński i Andrzej Pieczunko. Pan Kuciński dokonał ciekawego wprowadzenia, opowiadając o kulisach całej operacji, o reżyserze Włodzimierzu Kuligowskim oraz o trudnościach związanych z pokazywaniem tego filmu w Polsce.


Pokaz filmu "My - Ogniowe Dzieci"
Film pokazuje historię majora Józefa Kurasia ps. "Ogień", jednego z najbardziej znienawidzonych przez komunistów dowódców podziemia w Polsce, które w latach 1945-47 przeciwstawiało się władzy komunistycznej na Podhalu. Mówią o nim głównie jego żołnierze. Major Kuraś na Podhalu, na podległym sobie terenie, występował w charakterze podziemnej władzy państwowej, zmuszając PPR do działalności konspiracyjnej, a posterunki MO do zawieszenia działalności. 22 lutego 1947 r., w wyniku zdrady, został otoczony przez obławę UB-KBW. Nie widząc szansy wyrwania się z okrążenia, ostatnią kulę przeznaczył dla siebie. Major Józef Kuraś do dziś nie ma własnego grobu, UB nigdy nie wyjawiło miejsca jego pochówku.

W drugiej części pokazu wyświetlono audycję TVP zatytułowaną "Siła Bezsilnych - Ogień" prowadzoną przez Rafała Ziemkiewicza z udziałem Artura Dmochowskiego, dyrektora TVP Historia, Grzegorza Wąsowskiego założyciela Fundacji "Pamiętaj" i Macieja Korkucia historyka z IPN. Tematem rozmowy było najbardziej spektakularne osiągnięcie oddziału "Ognia" jakim było rozbicie w biały dzień, w środku Krakowa, więzienia "św. Michała" i uwolnienie kilkudziesięciu więźniów - członków podziemia niepodległościowego, w tym wielu już skazanych na karę śmierci. Jak powiedział redaktor Ziemkiewicz, mimo, ze od tego czasu minęło przeszło 60 lat, Major Kuraś nie doczekał się oddania mu historycznej sprawiedliwości. W pokazie zamieszczono również krótki reportaż z uroczystości odsłonięcia pomnika ku czci Ognia, w których uczestniczył prezydent Lech Kaczyński.

Wprowadzenia do filmu i dyskusję poprowadził członek Rady Instytutu, historyk Krzysztof Langowski. Zgromadzone osoby z przejęciem oglądały film.

Po filmie w dyskusji mówiono o fałszowaniu historii w okresie PRL, gdy Józefa Kurasia przedstawiano jako bandytę. Natomiast w filmie "Ogień" jest pokazany jako bohater, którego przewodnią misją było uwolnienie Polski od komunistycznej przemocy.

Rocznice
600 Rocznica Bitwy pod Grunwaldem
Bitwa pod Grunwaldem została stoczona 15 lipca 1410 roku, pomiędzy Zakonem Krzyżackim pod dowództwem wielkiego mistrza Ulricha von Jungingena, a połączonymi siłami polskimi, litewsko-ruskimi i oddziałami czeskimi, pod dowództwem króla Władysława II Jagiełły i księcia Witolda. 34 tysięce polskich żołnierzy stanęło naprzeciwko oddziałów krzyżackich, które liczyły 21 tysięcy ludzi. Bitwa trwała ponad 10 godzin. Większa liczba wojsk polskich równoważyła lepsze uzbrojenie i większe umiejętności wojsk krzyżackich. Zwycięstwo Polaków miało zasadniczy wpływ na stosunki polityczne w ówczesnej Europie. Jagiełło nie tylko ostatecznie załamał potęgę Zakonu, ale również wyniósł dynastię jagiellońską do rangi najważniejszych na kontynencie. Trofeami wojennymi było przede wszystkim 51 chorągwi krzyżackich.

400 rocznica zwycięskiej bitwy pod Kłuszynem
4 lipca 1610 roku, podczas wojny polsko-rosyjskiej 1609-1618, polska husaria w bitwie pod Kłuszynem (na zachód od Moskwy) rozgromiła czterokrotnie większe wojska moskiewsko-szwedzkie. To wspaniałe zwycięstwo husarii było przede wszystkim zasługą  dowódcy Stanisława Żółkiewskiego (1547 - 1620).jednego z największych hetmanów, jakich Najjaśniejsza Rzeczpospolita miała w swojej historii.

Bitwa została stoczona między wojskami polskimi (6556 kawalerii - w tym 5556 husarii, 200 piechoty), a armią rosyjską pod dowództwem kniazia Dymitra Szujskiego (około 30 tysięcy wojsk rosyjsko-szwedzkich oraz szwedzkich posiłków). Wojska moskiewskie zostały rozbite. Bitwa zakończyła się paniczną ucieczką Szujskiego i ocalałego wojska rosyjskiego. Żółkiewski zajął Moskwę. W obliczu klęski bojarzy zdetronizowali cara Wasyla Szujskiego i obwołali carem polskiego królewicza Władysława.

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie
Z okazji Święta Żołnierza, Instytut Józefa Piłsudskiego będzie otwarty w niedzielę 15 sierpnia 2010 r. Zaprezentowana zostanie wystawa fotograficzna „Rok 1920” . Wystawę będzie można oglądać do końca sierpnia br.

 

Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce jest niezależną placówką o profilu historycznym, jednym z największych polskich i polonijnych archiwów poza granicami kraju, posiadającym zbiory dokumentów, zdjęć, obrazów, medali i innych pamiątek, a także bibliotekę. Aby uzyskać więcej informacji odwiedź nasza stronę www.pilsudski.org.
Poprzednie numery Biuletynu dostępne są na stronie Instytutu, gdzie można również zamówić subskrypcję.  Jeśli chcesz włączyć się do prac Instytutu, zostań jego członkiem albo wolontariuszem. Instytut utrzymuje się z donacji i darowizn, jesteśmy wdzięczni za każdą pomoc.

Apelujemy o przekazywanie do Instytutu Piłsudskiego pamiątek rodzinnych, korespondencji i innego rodzaju zbiorów archiwalnych. Instytut potrzebuje także wolontariuszy do pomocy w działalności, opracowywaniu zbiorów, digitalizacji, kwerendach itp.

Instytut Józefa Piłsudskiego otwarty jest codziennie od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10:00 do 17:00.

Pilsudski Institute of America
180 Second Avenue
New York, New York 10003