Biuletyn Instytutu Piłsudskiego - Maj 2010

Prezydent Lech Kaczyński i Pierwsza Dama, Maria Kaczyńska

Chociaż z Parą Prezydencką łączyły nas rzadkie osobiste kontakty, to byli nam bliscy jako patrioci, ludzie dobrzy i uczciwi. Wierzyliśmy, że Prezydent w swoich decyzjach kierował się interesem Kraju.
Pani Maria Kaczyńska odwiedziła Instytut we wrześniu 2006. Magda Kapuścińska i Iwona Korga uczestniczyły w przyjęciu wydanym na cześć Prezydenta w salonach Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku we wrześniu 2009 r. Miały zaszczyt krótko rozmawiać z Prezydentem i zaprosić Go do Instytutu w roku 2010. Obiecał, że spełni tą prośbę. Niestety.....

Tomasz Merta – podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Dla naszego przyjaciela, podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Tomasza Merty, Instytut Piłsudskiego był jedną z najważniejszych instytucji polonijnych na świecie. Okazywał to zawsze w czasie rozmów Magdą Kapuścińską, podczas jej wizyt w Ministerstwie i w konkretnych działaniach wspierających naszą placówkę.
Wiedząc o dyskusjach na temat przyszłości Instytutu, wypowiedział jasno opinię Ministerstwa MKiDN w liście adresowanym do prezesa Instytutu. W liście tym, podsekretarz stanu Tomasz Merta, napisał między innymi:

W opinii MKiDN Instytut Piłsudskiego w Ameryce, z jego historyczną siedzibą w Nowym Jorku, jest najkorzystniejszym miejscem dla zgromadzonych zbiorów ... Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego doceniając znaczenie tak zasłużonej dla polskiej kultury placówki, dołoży wszelkich starań, aby wspierać nadal finansowo i merytorycznie kolejne projekty realizowane przez Instytut Piłsudskiego w Ameryce.

List z Ministerstwa nie tylko bardzo nas ucieszył, ale również utwierdził w przekonaniu o słuszności kierunku, który wybraliśmy.

Mieliśmy zaszczyt gościć ministra Mertę w Instytucie na Gali Nagród 2009 w listopadzie ubiegłego roku. Jego przemówienie, w którym podkreślał ważną rolę naszej organizacji dla zachowania dziedzictwa narodowego, szerzenia kultury i historii wśród Polaków za granicą wzmocniło nasze znaczenie w środowisku polonijnym. W czasie gali, Tomasz Merta odznaczył trzy osoby z Rady Instytutu nagrodami "Zasłużeni Kulturze Gloria Artis".

Będzie nam bardzo brakowało ministra Tomasza Merty.

Andrzej Przewoźnik - Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa

Minister Andrzej Przewoźnik- Sekretarz ROPWiM i prezes Instytutu Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Dr Ewa Jędruch, członek Rady Instytutu, która dobrze znała Andrzeja Przewoźnika tak go wspomina:

Jest angielskie powiedzenie:

“I shall walk this way but once – Tylko raz przejdę tą drogą.” Stosuje się to do wszystkich ludzi, ale są tacy którzy tę drogę przebywszy, pozostawiają po sobie na niej niezatarty ślad. Do takich należy Andrzej Przewoźnik, Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Jego charyzmatyczną osobowość cechowały połączenie intelektu i skromności z niebywałą energią i całkowitym oddaniem się sprawie, które zmuszało go do wysiłku nieraz omal nadludzkiego. Rozmawiając z Panem Andrzejem przez telefon, przeważnie słyszałam: “właśnie godzinę temu wróciłem z Budapesztu;” albo “za godzinę lecę do Moskwy;” kiedy indziej, “całą noc jechaliśmy z Charkowa.”

Katyń, Charków, Miednoje, Cmentarz Orląt: oto pomniki na drodze życia Andrzeja Przewoźnika. Wysiłek związany z urzeczywistnieniem planów na założenie tych czterech nekropolii, symboli polskiej ofiary krwi, wobec trudności i opozycji lokalnych władz, musiał być monumentalny. Ale ten człowiek wydawał się nie liczyć kosztów zdrowia, zmęczenia i wygody osobistej. Za te zdobycze jego życia dla sprawy polskiej należy mu się hołd wszystkich Polaków, jak również głęboka wdzięczność dla jego żony Jolanty, która na każdym kroku towarzyszyła mu z ofiarnością i miłością.”

Magda Kapuścińska spotykała się z panem Andrzejem w Polsce oraz prowadziła z nim długie rozmowy telefoniczne (często późnym wieczorem). Rozmowy dotyczyły Instytutu Piłsudskiego. Służył nam pomocą we wszystkim, o co go prosiliśmy.
Ostatnio opowiadał o planowanych obchodach w Katyniu, o swojej prawie ukończonej książce o Katyniu, w której są zawarte nieznane dotąd rewelacyjne informacje na temat tej strasznej zbrodni, o wystawie katyńskiej, która będzie pokazana w Waszyngtonie, Chicago i Nowym Jorku. Cieszył się na przyjazd do Nowego Jorku na początku maja br. Głównym celem przyjazdu była konferencja w Waszyngtonie poświęcona Katyniowi połączona z wystawą. Ale obiecał przyjechać do Instytutu i spotkać się z Polonią nowojorską. Z radością oczekiwaliśmy jego przyjazdu. Od poprzedniej wizyty w Nowym Jorku minęło już 13 lat.

Janusz Kurtyka – prezes Instytutu Pamięci Narodowej

Historyk, zajmował się historią Polski średniowiecznej oraz oporu antykomunistycznego w Polsce po 1944 r. W PRL działał w opozycji antydemokratycznej. Był związany z IPN od początku jego istnienia, najpierw kierował krakowskim oddziałem instytutu, w 2005 został wybrany przez Sejm na prezesa IPN.

Wspominamy Janusza Kurtykę jako człowieka miłego, spokojnego, mądrego i bardzo życzliwego dla Instytutu Piłsudskiego. Tak niedawno, bo w grudniu 2009 witaliśmy go i towarzyszącą mu delegację IPN na dworcu autobusowym w Nowym Jorku. Przyjechali zmęczeni w zimny grudniowy dzień, a mimo to w dobrych humorach - bezpośredni i przyjacielscy.

Na drugi dzień cała delegacja (7 osób) zjawiła się w Instytucie, aby przedyskutować możliwości współpracy pomiędzy obydwoma instytucjami. Współpraca ta została sfinalizowana w marcu tego roku przez podpisanie umowy, która obejmuje digitalizację wybranych zespołów archiwalnych i wspólne publikacje. Na podstawie tego spotkania w Nowym Jorku i innych kontaktów z prezesem Kurtyką i jego współpracownikami sądzimy, że był świetnym szefem. Podwładni odnosili się do niego z respektem, ale i z ogromną sympatią. Antoni Dudek, historyk z IPN powiedział "To był wspaniały człowiek, oddał wiele lat służbie publicznej i dobrze zasłużył się Polsce".

Prezes Kurtyka, był już raz gościem Instytutu w 1999 roku i od tego czasu pozostał przyjacielem naszej placówki. Jakże żałujemy, że już go nie spotkamy.

Maciej Płażyński – prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”

Maciej Płażyński, aktywny opozycjonista w czasach PRL, pierwszy niekomunistyczny wojewoda w Gdańsku, marszałek Sejmu, ostatnio prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”.

Odwiedził Instytut dwukrotnie, ostatnio w październiku 2009 r. Wspierał Instytut poprzez Stowarzyszenie "Wspólnota Polska". Rozumiał nasze potrzeby i był otwarty na pomoc dla naszej działalności. Doceniał znaczenie naszej placówki dla społeczności polskiej za granicą i dla Polski. Wspominał ciepło swoją wizytę u nas przed laty.

Anna Walentynowicz – Legenda Solidarności

Pracowała w Stoczni Gdańskiej jako operator suwnicy. Za działalność związkową została dyscyplinarnie zwolniona z pracy, co doprowadziło do wybuchu strajku sierpniowego. W stanie wojennym wielokrotnie więziona i inwigilowana.
Znała i rozumiała działalność Instytutu Piłsudskiego w Ameryce. Gościła tu z wykładem 16 czerwca 1989 i mówiła o sytuacji w Polsce. Przez te wszystkie lata interesowała się sprawami Instytutu. Ostatnio przyjechała w 2007 r. z krótką wizytą, była zafascynowana rozwojem naszej placówki. Skromna, pracowita, uczciwa, oddana sprawom Polski do końca pozostała sobą.

Informacje

Poszukujemy wolontariuszy do pracy w bibliotece Instytutu. Nauczymy katalogowania ksiązek przy pomocy komputerowego programu KOHA.

Wydarzenia

Wizyta uczniów szkoły średniej w Instytucie

Szóstego kwietnia 2010 w Instytucie gościła 6-osobowa grupa uczniów szkoły średniej CITYterm at The Masters School wraz nauczycielem Jason Hult, którzy w ramach jednego szkolnego semestru poznają miasto Nowy Jork. W ramach programu znajduje się segment dotyczący polskiej grupy etnicznej zamieszkującej Nowy Jork.

Dyrektor dr Iwona Korga zapoznała młodzież z historię polskiej emigracji w Ameryce, a szczególnie w Nowym Jorku oraz opowiedziała o działalności Instytutu. W grupie znajdowali się uczniowie z Texasu, Bostonu i okolic Nowego Jorku, zadawali interesujące pytania i wykazali duże zaangażowanie polską tematyką.

Piąta rocznica śmierci Jana Pawła II

Jedenastego kwietnia minęła piąta rocznica śmierci papieża Jana Pawła II. Z tej okazji Instytut zorganizował spotkanie, na którym pokazano urywki filmu z jego życia. Zebrani ze wzruszeniem opowiadali swoje przeżycia związane z tym wielkim Polakiem.

Uroczystość obchodów 75-letniej rocznicy śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego

W dniu 25 kwietnia w siedzibie Instytutu odbyła się uroczystość z okazji 75-tej rocznicy śmierci Marszałka Piłsudskiego. W tej wzruszającej uroczystości uczestniczyło około 70 osób - nie dla wszystkich starczyło miejsc siedzących. Po interesującym wprowadzeniu przez Iwonę Korgę, pokazano wyjątek filmu z pogrzebu Marszałka. Potem wyświetlono kilka filmowych obrazów z podobnej uroczystości sprzed 25 lat, a w nich przemówienie córki Marszałka Wandy Piłsudskiej, jego współpracownika, przedwojennego ministra edukacji i twórcy Instytutu Pilsudskiego prof. Wacława Jędrzejewicza, tragicznie zmarłego prezesa Instytutu Stanisława Jordanowskiego i innych działaczy tego okresu.
W dalszej części nasi młodzi wolontariusze Agnieszka Petka i Mateusz Stefański zadeklamowali wiersze Kazimierza Wierzyńskiego napisane na okoliczność śmierci Józefa Piłsudskiego. Potem wspaniale zabrzmiały pieśni legionowe wykonane przez znanych nowojorskich śpiewaków Barbarę Revi i Wojciecha Bukalskiego przy akompaniamencie Pawła Raczkowskiego. Zebrani wtórowali i ogarnęło wszystkich wzruszenie przy odśpiewaniu na stojąco sławnej pieśni legionowej  My Pierwsza Brygada.

Z testamentu Marszałka:

"Nie wiem, czy nie zechcą mnie pochować na Wawelu.

Niech! Niech tylko moje serce wtedy zamknięte chowają w Wilnie, gdzie leżą moi żołnierze, co w kwietniu 1919 roku mnie, jako wodzowi, Wilno, jako prezent, pod nogi rzucili"

Archiwa i Biblioteka
Kontynuujemy prace nad porządkowaniem, opisywaniem i digitalizacją zasobów archiwalnych. Zakończyliśmy digitalizację zespołu archiwalnego "Rząd Polski na Emigracji", i rozpoczęliśmy pracę nad zespołami "Komitet Obrony Narodowej" i "Archiwum Józefa Piłsudskiego". W katalogowaniu archiwów pomaga nam obecnie Paweł Pietrzyk z Archiwum Państwowego w Łodzi, a w digitalizacji Dominik Wołącewicz z Archiwum Państwowego w Krakowie. Przy digitalizacji i opracowywaniu archiwów pracują również woluntariusze: Barbara Lech, Aleksandra Sidorenko, Agnieszka Petka, Agnieszka Rybak, Monika Wsołek i Joanna Zielińska.

Przygotowujemy sie także do otwarcia publicznego katalogu Biblioteki Instytutu. Katalog jest zbudowany w oparciu o program Koha (Otwarte Oprogramowanie); w chwili obecnej przeprowadzamy ostanie testy i przygotowujemy wsad danych w formacie MARC. Przy przygotowaniu archiwum z zapałem pracuje jako woluntariusz Tomek Kalata (z zawodu bibliotekarz, obecnie zatrudniony w Publicznej Bibliotece Brooklynskiej). W lecie spodziewamy się wizyty bibliotekarza z Biblioteki Narodowej, który pomoże nam w dalszym katalogowaniu zasobów jak i w szkoleniu woluntariuszy.

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie

W związku z 70 rocznicą śmierci Józefa Piłsudskiego Instytut zaprezentował okolicznościową wystawę fotograficzną, która została otwarta w niedziele 10 maja 2010. Ekspozycję będzie można zwiedzać w każdy wtorek i czwartek maja.

Dwunastego maja w kościele pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli została odprawiona w intencji Józefa Piłsudskiego uroczysta msza święta.


Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce jest niezależną placówką o profilu historycznym, jednym z największych polskich i polonijnych archiwów poza granicami kraju, posiadającym zbiory dokumentów, zdjęć, obrazów, medali i innych pamiątek, a także bibliotekę. Aby uzyskać więcej informacji odwiedź nasza stronę www.pilsudski.org.

Poprzednie numery Biuletynu dostępne są na stronie Instytutu, gdzie można również zamówić subskrypcję. Jeśli chcesz włączyć się do prac Instytutu, zostań jego członkiem albo wolontariuszem . Instytut utrzymuje się z donacji i darowizn, jesteśmy wdzięczni za każdą pomoc.

Apelujemy o przekazywanie do Instytutu Piłsudskiego pamiątek rodzinnych, korespondencji i innego rodzaju zbiorów archiwalnych. Instytut potrzebuje także wolontariuszy do pomocy w działalności, opracowywaniu zbiorów, digitalizacji, kwerendach itp.

Instytut Józefa Piłsudskiego otwarty jest codziennie od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10:00 do 17:00.


Pilsudski Institute of America
180 Second Avenue
New York, New York 10003