Biuletyn Instytutu Piłsudskiego - Kwiecień 2010

Rada Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce wyraża głęboki smutek i żal z powodu śmierci Pary Prezydenckiej Lecha i Marii Kaczyńskich oraz wielu najważniejszych przedstawicieli państwa polskiego, którzy zginęli w katastrofie samolotu w dniu 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku.

Niepowetowaną stratę poniosła Polska i Polacy na całym świecie. Żegnamy naszych wspaniałych przyjaciół, zawsze wspierających działalność Instytutu, a szczególnie Parę Prezydencką, Ministra Andrzeja Przewoźnika, Ministra Tomasza Mertę, prezesa IPN Janusza Kurtykę, prezesa Wspólnoty Polskiej Macieja Płażyńskiego i byłego prezydenta RP Ryszarda Kaczorowskiego.

Łączymy się w smutku z Rodzinami wszystkich tragicznie zmarłych.

Cześć Ich Pamięci!

Nasi przyjaciele - wspomnienia

W przyszłych numerach Biuletynu planujemy zamieścić dłuższe wspomnienia o naszych przyjaciołach, którzy zginęli w katastrofie w Smoleńsku. Dziś tylko krótki fotoreportaż. Polecamy też wspomnienia które pojawiły się na YouTube o Januszu Kurtyce, Tomaszu Mercie, a także wywiad z Maciejem Płażyńskim.

Informacje

Wolontariusze

Zapraszamy wszystkie osoby, które chciałyby  pracować bezinteresownie w Instytucie. W pracy takiej jak digitalizacja dokumentów czy komputerowe katalogowanie książek, można nabyć wiedzę potrzebną przy poszukiwaniu zatrudnienia.
Budowa pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Gdyni Związek Piłsudczyków Rzeczypospolitej Polskiej Towarzystwo Przyjaciół Józefa Piłsudskiego, Oddział Pomorski w Gdyni zaprosił Instytut Piłsudskiego w Ameryce do Komitetu

Honorowego Budowy Pomnika Marszałka w Gdyni. Tak czytamy w liście skierowanym do nas:

My, gdynianie, w uznaniu zasług Marszałka, inicjatora budowy "miasta z morza i marzeń" pragniemy wyrazić swoją wdzięczność, stawiając w Gdyni monument Komendanta.

Uroczystość obchodów 75-letniej rocznicy śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego

W dniu 25-ego kwietnia (niedziela) o godz. 16-tej w siedzibie Instytutu odbędzie się uroczystość z okazji 75-tej rocznicy śmierci Marszałka Piłsudskiego. W programie przewidziane jest wyświetlenie fragmentu filmu archiwalnego z pogrzebu Marszałka, recytacje wierszy i śpiewanie pieśni legionowych w wykonaniu znanych śpiewaków, Barbary Gajdek (mezzosopran) i Wojciecha Bukalskiego (bas). Ze względu na ograniczoną ilość miejsc, prosimy o wcześniejszą rezerwację.

Konferencja Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich poza Krajem
Trzydziesta druga sesja Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich poza Granicami Kraju odbędzie się w Warszawie od 9 do 11 września 2010. Konferencję organizują w tym roku: Papieski Instytut Studiów Kościelnych i Biblioteka Narodowa. Doroczna konferencja zrzesza wiele Polskich organizacji działających poza granicami Polski. Tematem przewodnim sesji otwartej są Kontakty instytucji członkowskich Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie z instytucjami krajowymi. Konferencja ta jest unikalną okazją poznania tych organizacji, ich historii i działalności.

Wydarzenia

Pokaz filmu "Towarzysz generał"

Dokument demaskujący sylwetkę generała Wojciecha Jaruzelskiego, jego karierę oraz fakty z życia do tej pory prawie nie znane, został wyświetlony w Instytucie w piątek 12 marca. Na spotkaniu byli obecni: Aleksandra Gruziel – montażystka i Piotr Gontarczyk - występujący w filmie, znany historyk.

Film przedstawia historię  człowieka wzbudzającego niezmiennie kontrowersje w Polsce.  Autorzy pokazują całą drogę kariery  generała Wojciecha Jaruzelskiego - od zesłania na Syberię poprzez karierę w PRL-u i stan wojenny, aż do objęcia urzędu prezydenckiego w III RP. Dokument ujawnia nieznane dotąd informacje, które jego realizatorzy zdobyli w moskiewskich archiwach radzieckiego wywiadu. Tym sposobem odkrywamy nieznane dotąd oblicze generała Jaruzelskiego. Wstrząsająca jest nie tylko błyskotliwa kariera, ale skuteczność technik manipulacyjnych jego mocodawców. Ich siła była tak wielka, że po dziś dzień niektórzy obywatele wierzą, że ów człowiek był patriotą. Film wywołał ogromną dyskusję i wiele kontrowersji w mediach polskich i wśród różnych środowisk.

W spotkaniu uczestniczyło ponad 60 osób. Po filmie była ożywiona dyskusja i wiele pytań skierowanych do Piotra Gontarczyka.  Pan Gontarczyk nakreślił sylwetki osób, które opowiadają o generale - znanych historyków:  prof. Pawła Wieczorkiewicza, prof. Marka Chodakiewicza i  Bogdana Musiała.

Początki Polskiej Broni Pancernej  - Prelekcja Witolda J. Ławrynowicza: 

W sobotę, 13 marca br. Witold Ławrynowicz, dr. nauk chemicznych z wykształcenia i historyk z zamiłowania, wygłosił niezmiernie ciekawy wykład na temat początków polskiej broni pancernej.

Historia polskiej broni pancernej jest znacznie dłuższa i bardziej bogata, niż się to powszechnie przyjmuje. Jej korzeni należy szukać jeszcze przed odzyskaniem niepodległości w listopadzie 1918 roku oraz poza geograficznymi granicami II Rzeczypospolitej. Jakie wydarzenie można uznać za właściwy początek powstania nowego rodzaju broni, jest zależne od przyjętych kryteriów. W tym wykładzie autor przedstawia szereg epizodów, z których za oficjalny początek polskiej broni pancernej uważa się przyjazd do Łodzi polskiego 1 Pułku Czołgów pod dowództwem francuskim.

Pisankowe Warsztaty

We wtorek, 30 marca, galeria w Instytucie zamieniła się w pracownię malarską, gdzie pod okiem artystki Ismeny Halkiewicz powstawały kolorowe pisanki.

Przy długim stole zasiedli rodzice i dzieci. Uzbrojeni w pędzle, patyczki i dłutka oraz farby przyozdabiali wielkanocne pisanki w bajkowe ornamenty i wzory. W ten sposób powstawały kraszanki, oklejanki, kalkomanki, wycinanki, a także pisanki malowane farbami i mazakami.

Jury nagrodziło twórców najładniejszych pisanek. Pierwsze miejsce w kategorii dziecięcej zajął Dominik Karwowski, a w kategorii dorosłych - Mirosława Nowak. Dzieci w nagrodę za pracę otrzymały maskotki i słodycze, a dorośli - książki, filmy i płyty CD.

Takiego spotkania w Instytucie jeszcze nie było. Pragniemy, aby malowanie pisanek odbywało się w Instytucie co roku w okresie Wielkiego Tygodnia. (js)

Wizyta uczniów szkoły średniej  w Instytucie

6 kwietnia 2010 w Instytucie gościła 6-osobowa grupa uczniów szkoły średniej CITYterm at The Masters School wraz nauczycielem Jason Hult, którzy w ramach jednego szkolnego semestru poznają miasto Nowy Jork. W ramach programu znajduje się segment dotyczący polskiej grupy etnicznej zamieszkującej Nowy Jork.
Dr Iwona Korga zapoznała młodzież z historią polskiej emigracji w Ameryce, a szczególnie w Nowym Jorku oraz opowiedziała o działalności Instytutu.

W grupie znajdowali się uczniowie z Texasu, Bostonu i okolic Nowego Jorku, zadawali interesujące pytania i wykazali duże zainteresowanie polską tematyką.

Wykłady w Polsce

Krzysztof Langowski, członek Rady Instytutu, przebywając w Polsce w ramach programu trzeciego i czwartego roku wydziału Politologii na Uniwersytecie w Opolu, wygłosił w dniu 9 marca br. wykład na temat historii i działalności naszej placówki. Wykład ten ilustrowany filmem o Instytucie autorstwa Krzysztofa Story z Fundacji Lux Veritatis, prowadzony dla dwóch oddzielnych grup studentów, spotkał się z dużym zainteresowaniem. Pan Langowski został zaproszony przez prof. Aleksandrę Piątkowską, która jest dyrektorem Departamentu Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej na Uniwersytecie w Opolu.

Dr Iwona Korga została zaproszona przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku na konferencję naukową "Emigracja a środowiska kultury niezależnej w kraju", która się odbyła  w dniach 25-26 marca w Gdańsku.  Dr Korga wygłosiła wykład zatytułowany "Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce jako ośrodek wspierania nauki i kultury polskiej w USA i w kraju". W konferencji, oprócz przedstawicieli Instytutu Piłsudskiego, brali udział przedstawiciele organizacji polonijnych w Szwecji, Danii, Wlk. Brytanii i Niemiec. W Konferencji uczestniczyli również liczni naukowcy, działacze, politolodzy i historycy z IPN i innych instytucji w Polsce.

Konferencję, która odbyła się w Ratuszu Staromiejskim w Gdańsku, otworzył  prezes Instytutu dr hab. Janusz Kurtyka. Jeden z najciekawszych referatów wygłosiła Irena Lasota, działaczka opozycyjna, w latach 80-tych XX w., członek Rady Instytutu Piłsudskiego w Ameryce, założycielka i dyrektor Institute for Democracy in Eastern Europe (IDEE) w Waszyngtonie.

Szczególnym problemem poruszanym przez zaproszonych gości była kwestia działalności wydawniczej w krajach zachodnich na rzecz Polski, pomoc finansowa i organizacyjna środowiskom Kultury Niezależnej w Polsce.
Konferencja, bardzo sprawnie zorganizowana, z udziałem wielu znanych badaczy, działaczy i przedstawicieli instytucji krajowych zajmujących się studiami naukowymi nad emigracją polską, przyczyniła się do wymiany doświadczeń, zawiązania przyjaźni a przede wszystkim zapoczątkowania badań nad tym mało znanym tematem z najnowszej historii Polski.

Listy

List dotyczący polskiej flagi narodowej

Pan Leszek Rodziewicz- Prezes Stowarzyszenia Rodu Rodziewiczów przysłał list, w którym czytamy między innymi: "drugiego maja będziemy obchodzili po raz siódmy Dzień Flagi. Jest to święto państwowe, które zaistniało z inicjatywy zwykłych obywateli. Ma ono wymiar edukacyjny. Ma nadrobić wielopokoleniową lukę w wiedzy o tym najpowszechniej stosowanym symbolu narodowym.

Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej jest w Polsce oficjalnie obchodzony 2 maja. W tym samym dniu obchodzony jest Światowy Dzień Polonii i Polaków za Granicą. Pan Rodziewicz prosi o przeprowadzenie następującego testu na temat znajomości i interpretacji symboliki zawartej w naszych barwach narodowych.

Barwy polskiej flagi narodowej:

1. Pochodzą od herbu Polski to jest Białego Orła na czerwonym tle.
2. Symbolizują biel dobro i czystość dążeń narodu polskiego, czerwień zaś dostojność, majestat i potęgę władców polskich.
3. Tradycje Rzeczpospolitej Obojga Narodów

Która odpowiedź jest prawidłowa? Wylosujemy jedną nagrodę książkową wśród osób, które dadzą prawidłową odpowiedź.

List dotyczący filmu "Honor Generała"

Pani Ewa Maltańska napisała o kolejnych losach filmu "Honor Generała" i jego bohaterów.

11 maja odbędzie się pokaz filmu w Parlamencie Europejskim w Brukseli, Eric van Tilbeurgh został poproszony o wygłoszenie słowa po projekcji. Chcielibyśmy zainteresować parlamentarzystów i resztę nieświadomej Europy Polską i jej trudnymi losami powojennymi. Zmusić do przyznania, czy zaakceptowania faktu, że Polska zawsze była obecna w historii Europy, nawet gdy znajdowała się za żelazną kurtyną. To muzeum musi powstać właśnie tu, gdzie "Ci żołnierze walczyli za wolną Europę, a umierali za Polskę" (gen. Maczek).

Doceniamy i dziękujemy pani Ewie i panu Erykowi za ich wytrwałość i pracę na rzecz przypominania o trudnych losach Polski i jej bohaterów.

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie

Prelekcja pani Eugeni Maresh na temat początków ruchu skautowskiego w Polsce wzbudziła duże zainteresowanie zarówno wśród starszych jak i młodszych uczestników spotkania.
Zakończono remont lokalu bibliotecznego, w którym zostały zamontowane ruchome półki.

Uroki poszukiwań archiwalnych

Krzysztof Langowski, historyk i członek Rady naszej organizacji, przeglądając dokumenty dotyczące Wacława Jędrzejewicza, jednego z założycieli Instytutu Piłsudskiego w Ameryce, natknął się na korespondencję profesora z Walerym Starczewskim, długoletnim pracownikiem Biblioteki Kongresu w Waszyngtonie i członkiem Komisji Rewizyjnej w Instytucie.

W dwóch listach skierowanych do pana Starczewskiego profesor Jędrzejewicz prosi o pomoc finansową dla Instytutu w następujących słowach:

"Czy nie mógłby Pan przyść nam z pomocą w Instytucie? Obawiam się, że jeśli tak dalej pójdzie, nie będzie miał Pan co rewidować podczas obrad Komisji Rewizyjnej."  (list datowany 2 listopada 1946 r.).

W innym liście  pisanym 11 lipca 1947 r. czytamy:  "Jak zawsze szturmuję o tę forsę, bez której nic na tym padole zrobić nie możemy. Gdyby Pan mógł nam coś nadesłać, bylibyśmy bardzo zobowiązani. Robota wali się drzwiami i oknami, aż szkoda, żeby to się marnowało."

Jak widać nasz Instytut od początku swego istnienia miał potrzeby finansowe przekraczające jego zasoby, ale przetrwał i działał aktywnie przez następnych ponad pięćdziesiąt lat dzięki ofiarności  i bezinteresownej pracy Polonii amerykańskiej i w ostatnich latach również pomocy z Polski.

Podziękowania

Dziękujemy panu Krzysztofowi Story z Fundacji Lux Veritatis za wykonanie świetnego filmu o Instytucie Piłsudskiego. W filmie narratorzy - Magda Kapuścińska i Iwona Korga - mówią o historii, działalności i kolekcjach Instytutu. W tym samym czasie kamera pokazuje obrazy, cenne dokumenty i zbiory naszej placówki.

Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce jest niezależną placówką o profilu historycznym, jednym z największych polskich i polonijnych archiwów poza granicami kraju, posiadającym zbiory dokumentów, zdjęć, obrazów, medali i innych pamiątek, a także bibliotekę. Aby uzyskać więcej informacji odwiedź nasza stronęwww.pilsudski.org.
Poprzednie numery Biuletynu dostępne są na stronie Instytutu, gdzie można również zamówić subskrypcję.  Jeśli chcesz włączyć się do prac Instytutu, zostań jego członkiem albo wolontariuszem . Instytut utrzymuje się z donacji i darowizn, jesteśmy wdzięczni za każdą pomoc.

Apelujemy o przekazywanie do Instytutu Piłsudskiego pamiątek rodzinnych, korespondencji i innego rodzaju zbiorów archiwalnych. Instytut potrzebuje także wolontariuszy do pomocy w działalności, opracowywaniu zbiorów, digitalizacji, kwerendach itp.

Instytut Józefa Piłsudskiego otwarty jest codziennie od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10:00 do 17:00.