18. edycja Konkursu o Nagrodę Marszałka Senatu dla dziennikarzy polskich i polonijnych została rozstrzygnięta

• Pierwszą nagrodę – 15 tys. zł - otrzymała Marzena Wróbel-Szała za reportaż radiowy w interesujący sposób przywracający pamięć o polskiej pisarce emigracyjnej Danucie Mostwin pt. „Portrecistka emigrantów”, wyemitowany na antenie Polskiego Radia Zachód 29 listopada 2023 r.
  Jury wysoko oceniło reportaż o wyjątkowej postaci Danucie Mostwin – literatce, publicystce, społeczniczce, która stworzyła realistyczny obraz polskiej emigracji, oparty na własnych doświadczeniach i pracy z polskimi emigrantami. Stanowi on cenne źródło wiedzy o ważnej części polskiego społeczeństwa żyjącego poza granicami. Bohaterka reportażu jako młoda dziewczyna wraz z całą rodziną wyemigrowała w 1945 r. do Anglii, potem Stanów Zjednoczonych. Jej twórczość literacka i publicystyczna wywarła ogromny wpływ na kształtowanie obrazu polskiej emigracji. Skromna polska dziewczyna, dzięki ogromnemu uporowi w dążeniu do celu została profesorem na amerykańskim uniwersytecie, prowadziła klinikę zdrowia psychicznego i jednocześnie publikowała w wielu emigracyjnych czasopismach m.in. w paryskiej „Kulturze”. Jest to opowieść jej biografki przeplatana fragmentami książek Danuty Mostwin oraz fragmentem wywiadu z Jerzym Giedroyciem. To opowieść o długim, ciekawym i twórczym życiu polskiej emigrantki.
• Drugą nagrodę – 9 tys. zł - jury przyznało Andrzejowi Pisalnikowi za reportaż prasowy o legendzie polskiego odrodzenia na Białorusi, dyrektorce Społecznej Szkoły Polskiej im. Tadeusza Reytana w Baranowiczach Elżbiecie Dołędze-Wrzosek pt. „Matczyny nakaz”, opublikowany na portalu Polaków na Białorusi ZNADNIEMNA.PL 30 listopada 2023 r.
  Według jury to interesująca opowieść o losach kobiety, które przeplatają się z historią odradzania się polskości na Białorusi. W tym roku szkoła, gdzie pracowała bohaterka reportażu obchodziłaby jubileusz 35-lecia, ale reżim Łukaszenki, zwalczający wszelkie przejawy polskości, doprowadził do likwidacji placówki. Szkoła była wzorcowym przykładem, jak uczyć języka polskiego i wychowywać młodzież w duchu polskości. Bohaterkę reportażu poznajemy, gdy ma 13 lat. Wówczas, w 1944 roku matkę ( łączniczkę z AK) zabierają Niemcy do obozu śmierci w Kołdyczewie. Żegnając się z córką, prosi ją, by pamiętała, że jest Polką i żeby wszyscy w rodzinie mieli dobre wykształcenie. Temu nakazowi Elżbieta Dołęga-Wrzosek pozostaje wierna całe długie i trudne życie na Białorusi. W czasie wojny opiekuje się dwoma chłopcami – Żydem i Białorusinem. Wychowuje obu chłopców w duchu polskości, sama kończy Wyższą Szkołę Języków Obcych. W ocenie jury jest ważne, żeby pamiętać o takich kobietach, bo to m.in. dzięki nim Polacy na Białorusi odzyskali tożsamość i trwają przy polskości.
• Trzecią nagrodę -7 tys. zł – jury przyznało Dorocie Jaśkiewicz-Łebek za reportaż radiowy pt. „Nie tylko kołysanka” o twórczych Polkach żyjących na emigracji w Berlinie, którym polskie korzenie dają napęd do działania. Reportaż wyemitowany został na stronie podcastowej podcasters.spotify.com oraz na Spotify i Soundcloud 30 listopada 2023 r.
  Według jury to ciekawa opowieść o kawałku polskiego, kobiecego świata w stolicy Niemiec. To tak naprawdę reportaż o sukcesach i porażkach, ale też twórczej walce o siebie Polek w Berlinie. Jego bohaterki - polskie emigrantki – spotykają się w polskiej kawiarence językowej w stolicy Niemiec, do której przywiodły je różne drogi. Kawiarenka jest dla nich namiastką domu, twórczym miejscem współpracy i integracji. Reportaż opowiada o losach kilku emigrantek. Kobiety mówią o swojej drodze, o swoich aspiracjach i o tym, że starają się łączyć Polskę z Niemcami. Emigracja to dla nich ciągła walka o prawo do własnej godności i tożsamości, walka ze stereotypem emigranta. Bohaterki reportażu wygrywają tę walkę. Są lekarkami, prawniczkami, pisarkami, mają własne galerie, teatry, sklepy.

W tym roku na konkurs wpłynęło wiele prac, które prezentowały wyrównany poziom, dlatego jury zdecydowało o przyznaniu czterech równorzędnych wyróżnień po 3 tys. zł.

Wyróżnienia otrzymali:

• Joanna Sikora za reportaż radiowy „Więcej niż dom”, wyemitowany 30 listopada 2023 r. na antenie Polskiego Radia Białystok. To opowieść o rodzinie Stróżanowskich, która tuż przed wybuchem II wojny światowej rozpoczyna budowę domu w Wilnie, na Antokolu. Dom z czasem staje się schronieniem dla Żydów, polskich oficerów, organizuje się w nim tajne komplety dla polskiej młodzieży. Reportaż to wzruszająca opowieść o heroizmie polskiej patriotki, która po wojnie pozostała w Wilnie, aby świadczyć o polskości tych ziem. Po wojnie zakłada w Wilnie m.in. polski teatr, który jako Polski Teatr „Studio” działa do dziś.
• Danuta Świątek za wywiad prasowy „Bez polskiego by uschła jak kwiat bez wody”, opublikowany 18 października 2023 r. na nowojorskim portalu DobraPolskaSzkoła.com. Rozmowa z Izabelą Laskowską, polską emigrantką do Niemiec, a potem do USA. Ciekawa opowieść o budowaniu na nowo życia na emigracji. Wydawało się, że język dla aktorki może być barierą w kontynuowaniu życiowej pasji i zawodowych celów. A jednak dzięki sile charakteru z tej bariery bohaterka artykułu potrafiła zrobić atut i zbudować pasjonujące życie zawodowe. Dziś z pasją i zaangażowaniem kieruje polonijnym teatrem, promuje Polskę, polską kulturę i sztukę.
• Katarzyna Ziółkowska za rozmowę prasową „Miałam szczęście do ludzi”, opublikowaną 14 października 2023 r. w „Kurierze” plus Polish Weekly Magazin. Rozmowa z Krystyną Durą, byłą właścicielką polskiej restauracji na Greenpoincie - Christina’s Restaurant. Praca pokazuje, jak Pani Krystyna z restauratorki staje się propagatorką i animatorką polskiej kultury, jak polską przedsiębiorczość i operatywność można wykorzystać dla promocji polskiej kultury i sztuki, jak stworzyć miejsce, gdzie przy tradycyjnej polskiej kuchni można porozmawiać z muzykami, fotografami, pisarzami i aktorami. Poczuć atmosferę polskiego domu, który stworzony został na nowojorskim Greenpoincie.
• Ewa Trzcińska za rozmowę prasową „Polki w Italii nie zawsze słonecznej”, opublikowaną 30 listopada 2023 r. na portalu Polacy we Włoszech. Polki, które mieszkają we Włoszech, opowiadają o historii swojej emigracji. We Włoszech, jak podkreślają, to właśnie polskie kobiety są bardziej widoczne niż mężczyźni, zakładają firmy, realizują się zawodowo. To portret aktywnych Polek we Włoszech. Jedna z nich założyła Stowarzyszenie Polsko-Włoskie, inna grupę informacyjną „Polacy z Bolonii i okolic”. Jeszcze inna portal „Polacy we Włoszech”, który stał się niezbędnikiem dla włoskiej Polonii. Kultywują polskie tradycje, dbają o język polski, promują polską kulturę.

W tym roku najwięcej prac na konkurs nadesłano z Polski. Były też prace z Białorusi, Czech, Kanady, Litwy, Niemiec, Szwecji, Ukrainy, Włoch, Stanów Zjednoczonych.

Autorzy tegorocznych prac dotarli do niezwykłych kobiet. Opowiedzieli o ich losach, życiu na obczyźnie, a także o ich związkach z Polską. Pokazali Polki wrażliwe, a jednak silne, zdeterminowane w dążeniu do celu, odnoszące sukcesy, potrafiące godzić życie rodzinne z zawodowym, co jest jeszcze trudniejsze poza granicami ojczystego kraju. Nie zabrakło przykładów kobiet – bohaterek, gotowych zapłacić i płacących wysoką cenę za zachowanie polskości. Dotyczy to Polek, które znalazły się poza granicami ojczyzny na skutek powojennego przesunięcia granic. Bohaterki wywiadów, reportaży nie zapominają o swoich korzeniach, wracają do Polski, dbają o to, by ich dzieci mówiły po polsku. Pozostają wierne polskiej tradycji i kulturze i zależy im na zachowaniu związków z ojczyzną. Cieszy fakt, że duża część prac została zainspirowana konkursem, skłoniła dziennikarzy do poszukiwania interesujących Polek, które z różnych powodów zdecydowały się swoje życie budować na obczyźnie, ale także do poszukiwania w przeszłości takich kobiet, o których warto opowiedzieć i przywrócić je naszej pamięci.

Laureaci tegorocznej edycji konkursu zostaną zaproszeni do Senatu na uroczystość wręczenia dyplomów.