Wybory parlamentarne '23. Zwiększa się frekwencja Polonii

Przewodniczący komisji senator Kazimierz Michał Ujazdowski zauważył, że „z wyborów na wybory zwiększa się frekwencja wyborcza Polaków poza granicami kraju, czego dowodzi udział przeszło 300 tys. wyborców za granicą w wyborach parlamentarnych w 2019 r. i ponad 500 tys. w wyborach prezydenckich”. Przypomniał też, że istnieją obawy co do tego, że negatywne konsekwencje dla frekwencji w wyborach za granicą może mieć brak możliwości głosowania korespondencyjnego w nadchodzących wyborach parlamentarnych, a także niewystarczająca liczba obwodów głosowania za granicą.

Dyrektor Departamentu Konsularnego w MSZ Marcin Jakubowski poinformował, że ministerstwo planuje znaczące zwiększenie liczby obwodów do głosowania za granicą – z 320 obwodów w 2019 r. do 400 w roku bieżącym. Ministerstwo przekazało konsulom szereg zaleceń i zadań związanych z organizacją tegorocznych wyborów parlamentarnych na podstawie wniosków wyciągniętych z doświadczeń z poprzednich wyborów. Chodzi m.in. o to, by liczba głosujących w obwodzie za granicą nie przekraczała 2,5–3 tys. osób, zwłaszcza w krajach, w których frekwencja wyborcza wyraźnie wzrosła w ostatnich latach, co wiąże się z koniecznością ustalenia optymalnej lokalizacji i utworzenia dodatkowych obwodowych komisji wyborczych (OKW). Konsulom powierzono również zadanie znalezienia odpowiedniej do potrzeb liczby osób gotowych do pracy w charakterze członków OKW. W ministerstwie trwają też przygotowania związane z opracowaniem narzędzi ułatwiających m.in. rejestrację wyborców.

Przewodniczący Ujazdowski pytał, czy MSZ nie dostrzega niebezpieczeństwa, że nałożone nowelizacją obowiązki w postaci konieczności okazywania kart wyborczych każdemu z członków komisji, zliczenia wszystkich głosów i przekazania protokołów z wynikami głosowania w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania, mogą okazać się po prostu niewykonalne. „Jeśli ten system się załamie, to będzie to odpowiedzialność MSZ i służb konsularnych” – podkreślił. Z kolei senator Jerzy Fedorowicz opowiadał o zgłaszanych w czasie spotkań z Polakami w USA i w Niemczech, a także przesyłanych do komisji przez organizacje polonijne z innych krajów licznych obawach, związanych z utrudnieniami wyborczymi wynikającymi ze znowelizowanych przepisów i pytał o ich przyczynę.

Przedstawiciel MSZ odpowiedział, że zwiększenie liczby OKW umożliwi zrealizowanie obowiązków związanych z przeprowadzeniem głosowania. Dotyczy to zwłaszcza krajów, w których mieszka najwięcej Polaków. W samej Wielkiej Brytanii będzie co najmniej o 20 komisji więcej niż w 2019 r. Liczba nowych OKW będzie zależała od potrzeb wskazanych przez konsulów. Obecnie jednak nie jest jeszcze znany termin, w którym odbędą się wybory, co uniemożliwia podjęcie prac nad rozporządzeniem Ministra Spraw Zagranicznych w sprawie utworzenia obwodów głosowania za granicą. Do czasu obwieszczenia daty wyborów nie jest też możliwa rezerwacja pomieszczeń dla obwodowych komisji ulokowanych poza siedzibami polskich placówek.

W opinii eksperta komisji, prof. Bartłomieja Michalaka z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, w obecnie obowiązujących przepisach nie ma zakazu podjęcia prac nad rozporządzeniem Ministra Spraw Zagranicznych w sprawie utworzenia obwodów głosowania za granicą ani wydania takiego rozporządzenia przed ogłoszeniem terminu wyborów. Jego zdaniem nawet jeżeli MSZ nie chce wydać takiego rozporządzenia przed formalnym ogłoszeniem wyborów, nic nie stoi na przeszkodzie, aby już teraz opracować plan utworzenia obwodów głosowania na podstawie statystyk z poprzednich wyborów. Prof. Michalak wyraził również obawę, że w przypadku OKW z największą liczbą głosujących lub mających mniejszą sprawność organizacyjną wyniki głosowania mogą na czas nie zostać przekazane, co spowoduje ich unieważnienie.

Z koeli prof. Magdalena Lesińska z Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego poinformowała, że wśród Polonii żywe są również obawy dotyczące zmiany procedur związanych z rejestracją wyborców i zaapelowała do MSZ o szeroką kampanię informacyjną w tym zakresie.

Przewodniczący Komisji Kazimierz Michał Ujazdowski zaapelował do MSZ o przekazanie listy wszystkich OKW na piśmie, gdy zostaną one powołane.