I Światowy Zjazd Wilniuków - Wilno 2009

Idea Zjazdu

Rok 2009 to dla Litwy wyjątkowa sposobność do zaprezentowania się światu zarówno jako Państwo – akurat minie tysiąc lat od odnotowania nazwy „Litwa” w źródłach historycznych, jak i jako stolica – Wilno pełni w tym roku zaszczytną funkcję Europejskiej Stolicy Kultury. Ważnym akcentem tego wydarzenia stanie się, planowany na pierwszą dekadę sierpnia I Światowy Zjazd Wilniuków – Wilno 2009.
Zawirowania historii sprawiły, że przed laty wielu wilnian zmuszonych zostało do opuszczenia swego miasta. Rozproszyli się po całym świecie. Nie ma chyba kraju, w którym nie mieszkałby tzw. wilniuk (tak w języku polskim określa się mieszkańców lub wychodźców z Ziemi Wileńskiej) lub jego potomek. To właśnie z myślą o nich – wilniukach z każdego pokolenia, pochodzenia lub wyboru, z myślą o tych wszystkich, którym Wilno nie jest obojętne, organizowany jest I Światowy Zjazd Wilniuków – Wilno`2009. W dniach 9-16 sierpnia stolica Litwy będzie gościć swoich potomków, którzy stali się ambasadorami tego miasta w najdalszych zakątkach świata. Gospodarzami spotkania będzie ponad 300 tysięcy Polaków z Wileńszczyzny, rdzennych mieszkańców tej ziemi. W ramach I Światowego Zjazdu Wilniuków odbędzie się szereg przedsięwzięć propagujących współczesną kulturę Wilna i Litwy, wiele imprez integracyjnych ukazujących wielonarodowe i wielokulturowe oblicze litewskiej stolicy, imprez przypominających wielowiekowe osiągnięcia Wilna oraz prezentujących współczesny charakter naszego miasta.

I Światowy Zjazd Wilniuków – to ośmiodniowe spotkanie dla byłych mieszkańców Wilna i Wileńszczyzny, którzy w minionym stuleciu, z różnych względów, musieli opuścić swoje miasto rodzinne, a także ich rodzin, potomków i przyjaciół – wszystkich, którzy uważają się za wilniuków lub po prostu kochają Wilno. Dziś mieszkają niemal na całym świecie, jednak najliczniej w Polsce (co najmniej kilkaset tysięcy osób) oraz w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Francji, Włoszech, RPA, Australii (w sumie stanowią kilkudziesięciotysięczną społeczność).
Pod względem narodowościowym w większości uważają się oni za Polaków i utożsamiają się z polską kulturą, chociaż wielu z nich szczyci się swoimi tatarskimi, karaimskimi, białoruskimi, litewskimi lub żydowskimi korzeniami. Ich przodkowie przez wiele wieków tworzyli w Wilnie ten unikalny konglomerat zgodnie współżyjących narodów, kultur i religii.

Silne związki zarówno z polską kulturą jak i z tradycją Wielkiego Księstwa Litewskiego wytworzyły specyficzny patriotyzm lokalny i mocne emocjonalne związki ze swoją Małą Ojczyzną. Historyczne zawieruchy XX wieku rozproszyły po całym świecie nie tylko wileńskich Polaków, ale i Litwinów, Żydów czy Białorusinów. Na emigracji wszystkich ich łączyła miłość do Wilna, dlatego wilniuki, bez względu na narodowość, zwykle pozostawali ze sobą w bliskich kontaktach. Stąd nadzieja, że nie tylko Polacy, ale i ich przyjaciele różnego pochodzenia, zechcą odwiedzić rodzinne strony z okazji I Światowego Zlotu Wilniuków.

Doskonałym przykładem takiej ponadnarodowej, a nawet ponadpokoleniowej solidarności wilniuków była przyjaźń, jaka przez wiele lat łączyła dwóch z nich – wielkich poetów Czesława Miłosza i Tomasa Venclovę.

I Światowy Zjazd Wilniuków – Wilno 2009 zaprezentuje unikatową wielokulturowość Wilna na wielu płaszczyznach, m.in. pod kątem historycznym, a także w dzisiejszych realiach. Został on wciągnięty do programu Wilno – Europejska Stolica Kultury 2009, co świadczy o tym, iż Litwa jest zainteresowana zaprezentowaniem współczesnym mieszkańcom i zagranicznym gościom również dorobku wywodzącej się z Wilna polskiej kultury.


Cele Zjazdu

1. Promocja Wilna jako nowoczesnej, prężnie rozwijającej się europejskiej stolicy XXI wieku, która mimo modernizacji wciąż pamięta o swojej chlubnej przeszłości, dba o ciągłość miejskich tradycji, żyje w duchu zgody i tolerancji wszystkich narodowości, kultur oraz religii. Tworzenie wizerunku Wilna jako miasta ciekawego, otwartego i atrakcyjnego turystycznie, gdzie warto przybyć nie tylko tropem historii, ale i w poszukiwaniu nowego (a raczej niezbyt znanego) oblicza Europy.
2. Przyciągnięcie na Litwę środowisk emigracyjnych, gdzie mieszkają wychodźcy z Wilna lub ich potomkowie i zachęcenie ich do odwiedzenia rodzinnych stron.
3. Włączenie w realizację projektu „Wilno – europejska stolica kultury” społeczności polskiej na Litwie, która podejmie główny ciężar organizacyjny, ale jednocześnie będzie mogła pokazać nie tylko gościom, lecz i mieszkańcom Wilna innych narodowości swój bogaty dorobek społeczno-kulturalny, zaakcentować swój udział w życiu zarówno stolicy, jak i całej Litwy, dać świadectwo warunkom, w jakich funkcjonują na Litwie mniejszości narodowe.
4. Podkreślenie ważnej roli Polaków i znacznego wkładu, jaki wniosła polska kultura w rozwój Wilna oraz całej Litwy od czasów Gedymina i Jagiełły, a także przypomnienie jakże istotnego miejsca Wilna i Litwy w kulturze europejskiej na przestrzeni wielu wieków, gdy było ono obok Krakowa jedną ze stolic Rzeczypospolitej, tej „Unii Środkowoeuropejskiej”, co zapewniało mu miejsce (obok Paryża czy Londynu) w pierwszym szeregu miast europejskich.

Program „I Światowego Zjazdu Wilniuków”, 9-16 sierpnia 2009 r. Wilno

Niedziela - 9 sierpnia 2009r.
13.00 Koncert muzyki organowej w wykonaniu Henryka Gwardaka
15.00 „Salon Wilniuka" - Twórczość Napoleona Ordy
18.00 Inauguracyjna Msza św. (Kaplica Ostrej Bramy)
20.00 I Letni Festiwal Polskich Filmów Fabularnych

Poniedziałek - 10 sierpnia 2009 r.
9.00 Msza św. (Kośiół pw. św. Piotra i Pawła)
8.00-17.00 Wystawa „Sleńdzińscy - wileńscy malarze ”
10.00 Wycieczka - „Wilno literackie"
15.00 Konferencja prasowa
17.00 Uroczyste otwarcie „I Światowego Zjazdu Wilniuków”
17.30 Wernisaż wystawy „Co kryły walizki repatriantów? Edycja Wileńska”
18.00 Koncert jazzowy zespołu „Jan Maksymowicz TRIO”
20.00 I Letni Festiwal Polskich Filmów Fabularnych

Wtorek - 11 sierpnia 2009 r.
8.30 Msza św. (Kościół pw. św. Rafała)
10.00 Wycieczka - „Wilno pielgrzymkowe"
9.00-18.00 Wystawa „Co kryły walizki repatriantów? Edycja Wileńska”
12.00-18.00 Wystawa „Sleńdzińscy - wileńscy malarze”
12.00-18.00 Wystawa „Wilno z pocztówki” (Galeria „Arka”, ul. Aušros Vartų 7)
11.00-17.00 Spotkanie z rzemiosłem ludowym
15.00 Spotkanie z cyklu dyskusji „Salon Wilniuka” p. t. „Wilno sportowe”
17.00 Prezentacja wystawy „Sleńdzińscy - wileńscy malarze”
20.00 I Letni Festiwal Polskich Filmów Fabularnych
21.30 Noc polskiej animacji

Środa - 12 sierpnia 2009 r.
9.00 Msza św. (Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny)
8.00-17.00 Wystawa „Sleńdzińscy - wileńscy malarze”
9.00-18.00 Wystawa „Co kryły walizki repatriantów? Edycja Wileńska”
12.00-18.00 Wystawa „Malarstwo”
12.00-18.00 Wystawa „Wilno z pocztówki” (Galeria „Arka”, ul. Aušros Vartų 7)
10.00-22.00 „Mówią poeci i kompozytorzy”
10.00 Wycieczka - „Wilno pielgrzymkowe"
10.00 Gra terenowa
11.00-17.00 Spotkanie z rzemiosłem ludowym
15.00 Spotkanie z cyklu dyskusji „Salon Wilniuka” p. t. „Wilno naukowe”
18.00 „Spacer poetycko - muzyczny po starówce wileńskiej” w wykonaniu Luby Nazarenko i Anny Adamowicz
22.00 Wycieczka po nocnym Wilnie
20.00 I Letni Festiwal Polskich Filmów Fabularnych

Czwartek - 13 sierpnia 2009 r.
9.00 Msza św. (Świątynia Miłosierdzia Bożego)
8.00-17.00 Wystawa „Sleńdzińscy - wileńscy malarze”
9.00-18.00 Wystawa „Co kryły walizki repatriantów? Edycja Wileńska”
12.00-18.00 Wystawa „Malarstwo”
12.00-18.00 Wystawa „Wilno z pocztówki” (Galeria „Arka”, ul. Aušros Vartų 7)
11.00-17.00 Spotkanie z rzemiosłem ludowym
15.00 Spotkanie z cyklu dyskusji „Salon Wilniuka” p. t. „Wilnianie w literaturze wczoraj i dziasiaj”
18.00 Koncert zespołu „Frank Prus Trio”
20.00 Wieczorek poezji wileńskiej (podwórko Alumnata, ul. Universiteto 4)
20.00 I Letni Festiwal Polskich Filmów Fabularnych
21.30 Noc dokumentu polskiego

Piątek - 14 sierpnia 2009 r.
8.00 Msza św. (Kościół pw. św. Teresy)
8.00-17.00 Wystawa „Sleńdzińscy - wileńscy malarze”
9.00-18.00 Wystawa „Co kryły walizki repatriantów? Edycja Wileńska”
12.00-18.00 Wystawa „Malarstwo”
12.00-18.00 Wystawa „Wilno z pocztówki” (Galeria „Arka”, ul. Aušros Vartų 7)
15.00 Spotkanie z cyklu dyskusji „Salon Wilniuka”
18.00 Koncert Maryli Rodowicz i SKAMP czyli pop, rock i trochę hipo-hop\'u
20.00 I Letni Festiwal Polskich Filmów Fabularnych
21.30 Noc komedii polskiej

Sobota - 15 sierpnia 2009 r.
9.00 Msza św. (Kościół pw. Ducha św.)
9.00-18.00 Wystawa „Co kryły walizki repatriantów? Edycja Wileńska”
11.00-16.00 Wystawa „Malarstwo”
12.00-16.00 Wystawa „Wilno z pocztówki” (Galeria „Arka”, ul. Aušros Vartų 7)
10.00 Dwudniowa wyprawa kajakowa szlakami hrabiego Tyszkiewicza
15.00 Spotkanie z cyklu „Salon Wilniuka” p. t. „Europejska architektura Wilna: prawda czy mit?”
19.00 Koncert „Kapeli Wileńskiej”
20.00 I Letni Festiwal Polskich Filmów Fabularnych

Niedziela - 16 sierpnia 2009 r.
9.00-18.00 Wystawa „Co kryły walizki repatriantów? Edycja Wileńska”
11.00  Msza św. (Kaplica Ostrej Bramy)
18.00 Koncert „Folk-jazz"


* Program Zjazdu może ulec nieznacznym zmianom
Szczegółowe informacje pod adresem:
www.wilniuki.lt

* * *

Szanowni Państwo,

Uprzejmie zapraszamy do wzięcia udziału w I Światowym Zjeździe Wilniuków, który odbędzie się w dniach 9 - 16 sierpnia w Wilnie. Wilniucy – to Polacy, którzy pochodzili, mieszkali bądź tworzyli w Wilnie i na Wileńszczyźnie. Zjazd ma przede wszystkim na celu podzielenie się tym, co wileńska kultura ma najlepsze.

W ciągu całego tygodnia gości miasta i jego mieszkańców będziemy serdecznie witać w przestrzeni wyznaczonej przez sztukę i muzykę, w kościołach, na ulicach, przytulnych dziedzińcach. Będziemy dyskutować o historii, śpiewać pieśni ludowe, grać jazz, deklamować poezję, błądzić po barokowych uliczkach, będziemy oglądać filmy i odwiedzać niepowtarzalne wystawy sztuki.
We wstęgę historii Wilna już od pradawnych czasów wpleciona jest spuścizna i tradycje różnych narodów, a kultura polska – to wyjątkowy motyw tej wielobarwnej tkaniny.

Muzyka dla wszystkich
W czasie zjazdu wilniuków każdy będzie mógł posłuchać sercu miłej muzyki – w kościele św. Kazimierza będą rozbrzmiewać organy, na przytulnych dziedzińcach wileńskiej starówki będą jazzować słynni wilniucy i wilnianie, a z wileńskiego ratusza popłyną pieśni wykonywane przez zespoły ludowe w aranżacji słynnych jazzmanów oraz utwory śpiewane przez Marylę Rodowicz i gwiazdy litewskiej estrady.

Kino jako sztuka
W dość nietypowej wileńskiej scenerii – na ekranie umieszczonym na dziedzińcu Domu Nauczyciela czy wprost na elewacji starego budynku na jakimś wileńskim zaułku – widzowie obejrzą najlepsze przykłady polskiej sztuki filmowej. Będą mieli z czego wybrać zarówno amatorzy animacji, filmu dokumentalnego jak i komedii!

Wystawy sztuki
W trakcie I Światowego Zjazdu Wilniuków będzie eksponowana unikalna wystawa z Muzeum Narodowego w Gdańsku pt. „Co kryły walizki repatriantów?” edycja wileńska. Ekspozycja „Ślendzińscy – wileńscy malarze” zaprezentuje wyjątkowe dzieła tych artystów w wileńskim Ratuszu. Eksponowana będzie również wystawa malarstwa dzisiejszych Wilniuków.

Wycieczki historycznymi szlakami miasta i jego okolic
Goście Wilna i jego mieszkańcy codziennie będą zapraszani na wycieczki po Wilnie i jego okolicach. „Literackie Wilno”, „Pielgrzymkowe Wilno”, „Wycieczka po tajemniczym nocnym Wilnie” – oto proponowane przez nas tematyczne spacery po Wilnie z udziałem przewodnika. Amatorów dwóch kółek zaprosimy na symboliczną rowerową podróż po starówce. Tym, którzy chcą bliżej poznać urok okolic Wilna, zaproponujemy dwudniowy spływ kajakami.

Wieczorki dyskusyjne w „Salonie Wilniuka”
Każdego dnia w przytulnym „Salonie Wilniuka” – w Domu Kultury Polskiej w Wilnie – będą się gromadzili artyści i intelektualiści. Będą oni prowadzili dyskusje o nauce, sztuce, architekturze, które, jak ufamy, ściądną tu nie tylko zawodowych znawców tych dziedzin, ale również wsztystkich, którzy zechcą się wypowiedzieć na wybrany temat. Jednym z najbardziej oczekiwanych wieczorków będzie zapewne spotkanie ze słynnym działaczem Wileńszczyzny, w czasie którego będzie się dyskutowało o Wilnie poetyckim.

Godziny żywej modlitwy
W przepięknych barokowych kościołach Wilna każdego poranka będzie odprawiana (w języku polskim) Msza św. w intencji byłych
i obecnych mieszkańców Wilna. W Kaplicy Ostrobramskiej, w kościołach pw. Ducha Św, św. Rafała i w innych świątyniach Wilna będą celebrowane takie same obrzędy liturgiczne, jakie odbywały się tu przed wiekami, a będą też odprawiane przez następne stulecia.

Wybierzcie się, więc tego lata na tydzień do miłego sercu Wilna. Dajcie się porwać temu wirowi przedsięwzięć i widowisk. Liczymy na zainteresowanie wszystkich Państwa, dla których powyższa oferta wydaje się być godna uwagi. Spotkajmy się 9-16 sierpnia w Wilnie, bo Wilno nas łączy!

Więcej informacji na temat Zjazdu wraz z dokładnym jego programem znajdą Państwo pod adresem www.wilniuki.lt. Wstęp na wszystkie imprezy – nieodpłatny.

Z wyrazami szacunku
Prezes I.W.U.P. „Światowy Zjazd Wilniuków”
Władysław Wojnicz