Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego, już w nowej siedzibie - kwiecień-maj 2015

Nowe pomieszczenie, które Instytut wynajmuje od Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej (PSFUK), zostało przebudowane tak, aby wyglądało reprezentacyjnie, a jednocześnie było funkcjonalne. Pomagało nam w tym pro-bono dwoje architektów: Beata Tatka i Wojciech Oktawiec, a pracę wykonywała firma Victoria Consulting, kierowana przez Dariusza Knapika. Koszty tej przeróbki są duże, około 250 tysięcy dolarów. Część tej sumy mamy nadzieję otrzymać od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego poprzez Fundację na Rzecz Dziedzictwa Narodowego Imienia Józefa Piłsudskiego. W ramach Kampanii na Rzecz Przyszłości zebraliśmy ponad 100 tysięcy dolarów. Potrzebujemy więcej donacji, aby całkowicie pokryć nasze wydatki. Jesteśmy wdzięczni wszystkim darczyńcom. Dziękujemy Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej za podarowanie przesuwanych regałów na zbiory archiwalne wartych około 50 tysięcy dolarów.

Przygotowania do przeprowadzki rozpoczęły się w marcu. Przyjechali do nas przemili pracownicy z Instytutu Pamięci Narodowej (po cztery osoby w marcu i kwietniu), którzy z zaangażowaniem profesjonalnie pakowali archiwa (około 1.7 miliona stron) i książki (około 22 tysiące tomów). Zbiory archiwalne zostały następnie rozpakowane i ustawione na przesuwanych regałach w nowej siedzibie przez pracowników IPN. Zostały też starannie zapakowane cenne obrazy, tak aby nie doznały uszczerbku w czasie przewozu. Pakowaniem obrazów dyrygował Mieczysław “Mietko” Rudek, właściciel Emart Galery. Pracownicy IPN brali też udział w przewożeniu naszych zasobów na Greenpoint. Jesteśmy niezmiernie wdzięczni “chłopakom z IPN” - tak ich nazywaliśmy, chociaż wszyscy byli archiwistami po wyższych studiach - za ich ogromną pracę. Bez ich pomocy przenoszenie zbiorów trwałoby bardzo długo. Dziękujemy dyrekcji IPN za oddelegowanie swoich pracowników do pomocy w Instytucie. W pakowaniu i rozpakowywaniu zasobów brali udział także wolontariusze. Pod koniec kwietnia nastąpiła główna przeprowadzka, do której zatrudniliśmy firmę przewozową. Ośmiu pracowników wynosiło paczki z książkami, regały i meble. Najwięcej emocji budził ogromny posąg z brązu przedstawiający Marszałka. Jak będzie zniesiony po wąskich schodach Instytutu? Czy zmieści się w drzwiach nowej siedziby? Przed przeprowadzką pomnik został otulony kołdrami i tekturą. Z drżeniem serca obserwowaliśmy jak ośmiu pracowników firmy Excellent Quality Movers znosiło ze schodów opatulonego Marszałka. Udało się! Gorzej było z wprowadzeniem posągu do nowej siedziby. Marszałek nie mieścił się w drzwiach. Doraźnie znalazł zakwaterowanie obok, w ogromnej sali z kasami PSFUK. Prezentuje się tam wspaniale. Wzbudza ogromne zainteresowanie wśród klientów Unii. Panowie z szacunkiem zdejmują przed nim czapki, wiele osób z czcią się kłania, a rodzice tłumaczą dzieciom, kim był nasz Marszałek Piłsudski. Pomnik będzie przebywać przez jakiś czas w gościnnej sali Unii, gdzie wiele osób może go podziwiać.

Wydarzenia

Wizyty

8 kwietnia odwiedziła Instytut dr Małgorzata Mazurek, Associate Professor of Polish Studies na Uniwersytecie Columbia. Opowiedziała o swojej pracy i planach nowo powstającej Katedry Polskiej. Dyrektor Iwona Korga przedstawiła działalność Instytutu. Była też dyskutowana przyszła współpraca. Szczególnie podkreślano możliwości uczestnictwa polskich studentów w wydarzeniach Instytutu.

Dzień Polsko-Węgierski

19 kwietnia w Polskim Domu Narodowym w Greenpoincie wraz z Polonijnymi organizacjami zorganizował obchody Dnia Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. Dzień ten jest obchodzony już po raz drugi. W poprzednim roku podobne wydarzenie odbyło się w Domu Węgierskim i zorganizowała je strona węgierska przy współpracy z Instytutem Piłsudskiego. Na spotkanie w Domu Narodowym przybyli licznie przedstawiciele dyplomacji oraz organizacji węgierskich i polskich. Sala była wypełniona po brzegi. Po przemówieniach oficjalnych, nastąpiły występy artystyczne węgierskiej grupy tanecznej, a potem pyszny poczęstunek składający się z węgierskich dań.

Wykład dr hab. Danuty Piątkowskiej

Dr inż. Janusz Romański, prezes Polskiego Uniwersytetu Ludowego (PUL) w Filadelfii, zasłużonej placówki kulturalnej działającej wśród Polonii od niemal stu lat (założony w 1919 roku), zaprosił dr hab. Danutę Piątkowską oraz ojca paulina Lucjusza Tyrasińskiego do wygłoszenia wykładów. Spotkanie odbyło się 26 kwietnia 2015 r. w Polskim Domu w Filadelfii (9150 Academy Road, Philadelphia, PA 19114).

Wystąpienie Danuty Piątkowskiej nosiło tytuł: “Wizyta prezydenta Ronalda Reagana w Amerykańskiej Częstochowie”. W wykładzie wykorzystała zdjęcia wykonane przez fotografa Białego Domu, które nigdy dotąd nie były publikowane. Ojciec Lucjusz Tyrasiński mówił o najważniejszych wydarzeniach w jego duszpasterskim szlaku.

Prezentowana była również książka Danuty Piątkowskiej pt. “Faith and Reason, New York - Opole 2012”. Jest to angielska wersja polskiej edycji książki tejże autorki pt. ”Od Polskiej do Amerykańskiej Częstochowy, New York - Opole 2006”. Przekładu na język angielski dokonał Albert Juszczak. Książka cieszyła się dużym powodzeniem wśród licznie zebranych słuchaczy PUL. Wśród nich była także znana Polakom autorka Aleksandra Ziółkowska-Boehm.

Spotkanie miało szczególnie uroczysty charakter, zbiegło się bowiem z 84 rocznicą urodzin o. Tyrasińskiego i prawie 59 rocznicą jego święceń kapłańskich.

Obchody 80. rocznicy śmierci Józefa Piłsudskiego

Instytut planuje rozpocząć regularną działalność od połowy czerwca. Jednak nie można było pominąć obchodów 80. rocznicy śmierci Józefa Piłsudskiego. 15 maja o godz. 19:00 w budynku PSFUK przy McGuinness Boulevard zorganizowaliśmy wydarzenie związane z tą rocznicą. Do ogromnej sali przybyło około 100 osób. Wśród nich konsul Mateusz Stąsiek, przedstawiciele Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej - dyrektor wykonawczy Bogdan Chmielewski, prezes Krzysztof Matyszczyk i członkowie Rady, prezes Centrali Polskich Szkół dokształcających w Ameryce - Dorota Andraka i przedstawiciele mediów. Byli też uczniowie i nauczyciele z Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św. Cyryla i Metodego. Zebranych powitała prezes dr Magda Kapuścińska i krótko wprowadziła w temat spotkania. Sylwetkę Marszałka jako męża stanu, przywódcy, ojca rodziny i żołnierza, przybliżyły zebranym uczennice jedenastej klasy Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św. Cyryla i Metodego: Kinga, Weronika i Ola oraz aktorka Dorota Krimmel we wzruszającej inscenizacji przygotowanej i zrealizowanej przez Jolantę Szczepkowską. Po występach pokazany został film o Wilnie i Marszałku Piłsudskim pt. “Serce zostawił Wilnu” w reżyserii Józefa Wierzby.

W niedzielę 17 maja w kościele św. Stanisława Biskupa i Męczennika (101 E. 7th Street, New York, NY) o godz. 10:30 została odprawiona msza w intencji Marszałka. Celebrował ją ojciec Tadeusz. We mszy uczestniczyła Konsul Generalna RP Urszula Gacek oraz pracownicy i przyjaciele Instytutu.

Spotkanie z Marią Dłużewską i pokaz filmu “Dama”

W dniu 27 maja o godz. 19:00 w gościnnej sali Klubu Amber przy 71 India Street w dzielnicy Greenpoint odbyło się spotkanie zorganizowane przez Instytut Piłsudskiego ze znaną twórczynią filmów dokumentalnych Marią Dłużewską oraz projekcja jej najnowszego filmu pt.: “Dama”.

Jest to opowieść o życiu Marii z Mackiewiczów Kaczyńskiej, która towarzyszyła w politycznej drodze swojego męża, prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i wspierała go w trudnych chwilach. To także historia wspaniałej matki, kobiety wszechstronnie wykształconej, znającej obce języki, zakochanej w kulturze i sztuce, którą aktywnie wspierała jako żona prezydenta. „W losach Marii Kaczyńskiej jest trochę z bajki o Kopciuszku. Bo nie chodzi o to, w jakich warunkach się urodziła, tylko o system wartości, w którym wzrastała. Jej postawa zdumiewała w świecie, w którym przyszło jej żyć, w świecie bez zasad, z wytrzebionym systemem wartości, w dużym stopniu bez prawdziwej elity. A Pani Maria urodziła się polską inteligentką i taką pozostała do końca” - mówi o niej reżyserka.

Maria Dłużewska jest autorką scenariuszy i reżyserem filmów dokumentalnych, aktorką i dziennikarką. Działała w opozycji antykomunistycznej w okresie PRL. Należała do NSZZ "Solidarność" oraz działała w "Solidarności Walczącej". Była redaktorem i autorką tekstów Radia Solidarność. Kolportowała podziemne wydawnictwa. Współorganizowała Msze za Ojczyznę i Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej. W latach 1983 - 1985 prowadziła Teatr Poniedziałkowy w Ursusie. Od 2010 r. tworzy filmy dokumentalne dotyczące katastrofy w Smoleńsku.

Po tym interesującym filmie licznie zgromadzeni goście zadawali Marii Dłużewskiej pytania, wspominali Marię Kaczyńską i wyrażali ogromny żal, że zginęła 5 lat temu w tragedii somleńskiej. Na spotkaniu można było nabyć książkę M. Dłużewskiej pt. "Dama" - jest to pierwsza biografia Marii Kaczyńskiej, mająca status „oficjalnej” i największe kompendium wiedzy na temat Pierwszej Damy - zawiera ponad sto zdjęć i dokumentów rodzinnych.

Z archiwum Instytutu

W numerze 1 czasopisma “Nowiny z Polski” z dnia 28 października 1956 roku, pojawił się artykuł zatytułowany: 300 tysięcy Warszawiaków śpiewa “100 lat” Władysławowi Gomułce. W artykule tym czytamy:

"Warszawa nie widziała jeszcze takiego wiecu.(...) Robotnicy, młodzież, inteligencja, żołnierze przybyli na wiec, aby manifestować swe gorące, serdeczne poparcie dla nowo wybranego kierownictwa partii, na czele którego stanął Władysław Gomułka - Wiesław. Przybyli, aby wyrazić pełną gotowość wzięcia udziału w realizacji nakreślonego przez VIII Plenum KC PZPR programu odnowy."

"Nad głowami manifestantów widnieją setki sztandarów i transparentów: 'Wierzymy Wiesławowi', 'Wojsko z ludem', 'Niech żyje przyjaźń polsko-radziecka', 'Niech żyje PZPR i jej nowe kierownictwo' - to tylko niektóre z nich.

Po ciężkich latach reżimu stalinowskiego, rok 1956 wydawał się rzeczywiście odnową. Ale PRL dalej istniała i dalej była pod okupacją sowiecką.

In memoriam

Kazimierz Rasiej (1926 - 2015)

26 kwietnia 2015 roku zmarł Kazimierz S. Rasiej. Sybirak, były lotnik Polskich Sił Powietrznych w Anglii, polonijny działacz społeczny, przyjaciel i wieloletni członek Instytutu Piłsudskiego w Ameryce. Aktywnie udzielał się w środowisku weteranów. W latach 80. był prezesem Stowarzyszenia Lotników Polskich w USA, a od 1983 r. do 1987 prezesem Stowarzyszenia Polonia Technica. Należał do Polskiej Bratniej Pomocy, był członkiem Polskiego Instytutu Naukowego (PIASA).

Urodził się 28 września 1926 roku w Przemyślu. Dyplom inżyniera elektryka zdobył na Municipal College w Bournemouth w Wielkiej Brytanii. Do USA przybył w roku 1952. Pracował m.in. w Syska & Henness, Inc., gdzie był bardzo cenionym inżynierem.

Kazimierz Rasiej był wielkim patriotą. Odznaczony został między innymi: Polish Air Force Medal (1945), Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP oraz Złotym Krzyżem Kawalerskim Polonia Restituta.

Cześć Jego pamięci.

Wolą Rodziny Kazimierza Rasieja było, aby Przyjaciele Zmarłego, zamiast kwiatów na grób, przekazali donacje na rzecz Instytutu Piłsudskiego w Ameryce. Serdecznie dziękujemy.

Podziękowania

Dziękujemy Izabeli Roman, Polonia Aid Foundation i państwu Śliwowskim za szczodre donacje.

Bardzo jesteśmy wdzięczni wolontariuszom za pomoc przy przeprowadzce - pakowaniu i rozpakowywaniu naszych zasobów. Należy tu wymienić: Emily Sujkę, Roberta Gołaszewskiego, Wojciecha Rapę, seniorów z Amber Health Club, Sławka Gawędę, Joannę Zielińską, Małgorzatę Draus, Halinę Niepokój, Martę Brzostek, Agatę Demchuk, Beatę Pociask, Magdalenę Zawadzką, Krzysztofa Korgę, Bożenę i Olivię Skowroński, Piotra Puchalskiego, Agatę Sobczak oraz Pawła Wojdyłę.

Apelujemy o przekazywanie do Instytutu Piłsudskiego pamiątek rodzinnych, korespondencji i innego rodzaju zbiorów archiwalnych. Instytut potrzebuje także wolontariuszy do pomocy w działalności, opracowywaniu zbiorów, digitalizacji, kwerendach itp.

Pilsudski Institute of America
Greenpoint
New York