Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego, NY - luty 2015

Informacje

W związku z przeprowadzką zbiory Instytutu nie będą dostępne dla badaczy od dnia 1 marca br. O terminie otwarcia nowej siedziby w dzielnicy Greenpoint będziemy informować na bieżąco. Planujemy, że będzie to czerwiec br.

Potrzebni są wolontariusze do pomocy przy przygotowaniu archiwum i biblioteki do przeprowadzki. Wśród zadań znajdzie się między innymi oklejanie sygnatur oraz zabezpieczanie nieopracowanych jeszcze kolekcji. Zainteresowane osoby proszone są o kontakt z biurem Instytutu: tel.212 505-9077, e-mail:office@pilsudski.org.

Dziękujemy seniorom z Amber Health Club, którzy przychodzą do Instytutu kilka razy w tygodniu, i zabezpieczają książki przed przeprowadzką.

Wizyty

W dniach 22-26 stycznia przebywali w Instytucie dyrektorzy Biura Udostępnienia i Archiwizacji Dokumentów Instytutu Pamięci Narodowej, dr Rafał Leśkiewicz i Andrzej Pieczunko. IPN od szeregu lat pomaga Instytutowi w pracach nad digitalizacją, a obecnie oferuje Instytutowi pomoc przy przeprowadzce do nowej siedziby w dzielnicy Greenpoint. Omawiany był plan współpracy na 2015 rok. W przeprowadzce będą nam pomagać pracownicy mający doświadczenie w tego rodzaju pracach. Planowany jest też przyjazd stażystów do prowadzenia digitalizacji.

Wydarzenia

Sympozjum “Patriotyzm Dzisiaj”

Instytut zorganizował w dniu 24 stycznia sympozjum pt. “Patriotyzm dzisiaj”, które odbyło się w Konsulacie Generalnym RP w Nowym Jorku. Około 200 osób zainteresowanych dzisiejszym znaczeniem słowa „patriotyzm” uczestniczyło w tym wydarzeniu. Zjawiło się dużo młodzieży z wyższych klas licealnych polskich szkół dokształcających, studenci i harcerze.

Konsul Alicja Tunk w powitaniu pięknie powiedziała jak rozumie znaczenie patrotyzmu w obecnych czasach. Prezes Magda Kapuścińska odczytała list od Zofii Pileckiej, córki Witolda Pileckiego, która miała być honorowym gościem sympozjum, ale ze względów zdrowotnych nie mogła przyjechać. Witold Pilecki, polski bohater, był żołnierzem Armii AK, w czasie wojny dał się aresztować, aby trafić do Auschwitz i tam zorganizował grupę oporu. Jako jeden z pierwszych tworzył raporty o Holokauście. Po wojnie oskarżony, torturowany i skazany przez władze komunistyczne na karę śmierci, stracony został w 1948 r.

W liście córki zamordowanego bohatera są następujące słowa: “Patriotyzm ma niejedno imię. Trzeba pamiętać o tym, że istnieje patriotyzm trudny, bo właśnie taki codzienny, zwyczajny i najprostszy. Przez patriotyzm rozumieć można odpowiedzialną i uczciwą pracę na rzecz ojczyzny, na rzecz miejsca, w którym się mieszka i na rzecz wszystkich współmieszkańców, wytrwałą naukę i odpowiednie wychowanie następnych pokoleń. Patriotyzm stanowi o wspólnej naszej tożsamości, łączy nas razem nawet wówczas, gdy mieszkamy na różnych kontynentach. Zaś w trudnych chwilach patriotyzm wymaga też decyzji radykalnych, odwagi i bezkompromisowości - tak jak wówczas, gdy trzeba było dobrowolnie pójść do Auschwitz, aby założyć organizację dla ratowania współwięźniów. Patriotyzm jest też związany z trwałą pamięcią o przeszłości.”

Na sympozjum przyjechali z Polski profesorowie Andrzej Nowak i Krzysztof Szwagrzyk, którzy swoimi wykładami wprowadzili słuchaczy w tematykę patriotyzmu. Andrzej Nowak wygłosił wykład pt. "101 lat po wyjściu z Oleandrów: patriotyzm niepodległościowy w roku 2015", a prof. Krzysztof Szwagrzyk "Patriotyzm – archaiczna spuścizna dziejów, czy wyzwanie współczesności?" W sympozjum wzięli udział również dyrektorzy Biura Udostępnienia i Archiwizacji Dokumentów Instytutu Pamięci Narodowej, dr Rafał Leśkiewicz i Andrzej Pieczunko.

W czasie uroczystości Magda Kapuścińska w imieniu Instytutu Piłsudskiego wręczyła profesorom Nowakowi i Szwagrzykowi kopie Krzyża Legionowego jako wyraz wdzięczności za ich wysiłki w odkrywaniu i szerzeniu prawdy historycznej. Jest to specjalne odznaczenie Instytutu Piłsudskiego, wręczane za zasługi dla spraw Polski.

W panelu dyskusyjnym zabrali głos młodzi ludzie wychowani już w Stanach Zjednoczonych oraz działacze polonijni i społeczni. Każdy z panelistów miał inne doświadczenia życiowe. Dzięki temu bardzo ciekawe były różnorodne odpowiedzi na pytanie “jak rozumiem słowo patriotyzm”. W panelu udział wzięli:

• Piotr Puchalski, urodzony w Warszawie, w wieku 13 lat wyemigrował do USA. Jest doktorantem historii europejskiej na Uniwersytecie Wisconsin-Madison.
• Weronika Ciechowska-Weiss, warszawianka która od 6 lat mieszka w Nowym Jorku. Pracuje jako Project Manager dla firmy consultingowej, zajmującej się budownictwem.
• Weronika Patycka, uczennica XI klasy Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii Św. Cyryla i Metodego w Greenpoint oraz amerykańskiej szkoły średniej Brooklyn Tech. Do USA przyjechała jako mała dziewczynka.
• Halina Koralewska, działaczka polonijna i społeczna. Od wielu lat działa w Achilles International, dzięki niej niepełnosprawni sportowcy z Polski mogą uczestniczyć w biegach w USA. Organizuje wyjazdy żołnierzy amerykańskich, członków Achilles Freedom Team of Wounded Veterans, na maratony do Polski. Wspiera akcje charytatywne wśród Polonii i organizacje polonijne.
• Stanisław Śliwowski, lekarz medycyny, prowadzi praktykę medyczną w Wallington, New Jersey. Członek Kongresu Polonii Amerykańskiej (KPA) Oddział w New Jersey, dyrektor krajowy KPA, od roku 2009 roku prezes stanowego Oddziału KPA w New Jersey. Członek Rady Dyrektorów Polskiej Fundacji Kulturalnej w Clark, NJ.

Na zakończenie został pokazany film Aliny Czerniakowskiej, znanej dokumentalistki i reżysera, która jest autorką kilkudziesięciu filmów dokumentalnych, wiele z nich prezentowano w Instytucie. Film „Tak żyć warto było” jest historią Grażyny Jonkajtys-Luba, oddanej sprawom Polski wyjątkowej osoby, która całym swoim życiem odpowiada na pytanie co to jest patriotyzm dzisiaj. Jest Sybiraczką i znanym architektem. W latach 1998-2003 była wolontariuszką Instytutu. Bohaterka w prostych słowach opowiadała o swoim życiu.

Po sympozjum goście zostali zaproszeni na poczęstunek ufundowany przez firmę Adamba. Jesteśmy wdzięczni Konsulatowi Generalnemu RP w Nowym Jorku za udostępnienie swoich sal na zorganizowanie tego wyjątkowego spotkania.

Spotkanie w Polskiej Fundacji Kulturalnej w Clark

25 stycznia odbyło się spotkanie zorganizowane przez Polską Fundację Kulturalną w Clark w NJ i Instytut Piłsudskiego. Oprócz przedstawicieli Instytutu: prezes Magdy Kapuścinskiej, dyrektor Iwony Korgi i członka Rady Andrzeja Pelca w wydarzeniu tym uczestniczyli goscie z Polski, Krzysztof Szwagrzyk, dr Rafal Leśkiewicz i Andrzej Pieczunko o któryc pisalismy powyzej. Prof. Szwagrzyk wygłosił wykład: „Polska szuka bohaterow. Poszukiwanie żołnierzy niezłomnych – ofiar komunizmu w Polsce”. W swojej prezentacji prof. Szwagrzyk opowiedział o postępie prac poszukiwań szczątków straconych po wojnie żołnierzy “niezłomnych”. Wykład był ilustrowany wstrząsającymi zdjęciami ofiar wykonanych przez uczestników tych zbrodni. Po wykładzie wywiązała się ożywiona dyskusja.

Instytut Piłsudskiego już od kilku lat współpracuje z Fundacją Kulturalną w Clark w zakresie tworzenia wspólnego elektronicznego katalogu książek. Dyrektor Korga przedstawiła zebranym historię Instytutu i nasze obecne działania oraz sytuacje związaną z koniecznością przeprowadzki do nowego lokalu w dzielnicy Greenpoint.

Wykład dr Ewy Krystyny Hoffman Jędruch pt.: „Udział kobiet w akcjach Drugiego Korpusu”

W dniu 3 lutego Dr Ewa Jędruch przedstawiła prezentację o kobietach walczących w czasie drugiej wojny światowej. Wielotysięczna liczba ochotniczek odegrała dużą rolę w działaniach wojennych. W prezentacji ilustrowanej zdjęciami autorka opowiedziała o początkach powstania Pomocniczej Służby Kobiet (PSK) tzw. “Pestek”, która potem przkształciła się w Pomocniczą Wojskową Służbę Kobiet. Jedną z Pestek była matka autorki i na podstawie jej dziejów został opracowany wykład.

Dr Ewa Krystyna Hoffman-Jedruch, lwowianka, jako dziecko wojnę przeżyła w Polsce. Na emigracji od 1946 r, na poczatku w Londynie, następnie w Buenos Aires gdzie ukończyła inżynierię chemiczną. Po przeniesieniu się do USA pracowała w przemyśle chemicznym. Po przejściu na emeryturę zrobiła doktorat z zakresu humanistyki na Drew University i napisała sagę rodzinną pod tytułem "Ślady na piasku", która została wydana w Polsce w 2012 r. przez wydawnictwo Świat Książki. Obecnie pracuje nad wersją angielską historii wojennej swojej matki.

Wykładowi towarzyszyła wystawa przygotowana przez Janusza Skowrona "Architektura Roztocza i Kresów Wschodnich w grafikach Romana Muchy"

Roman Mucha, urodzony w 1934 roku, jest autorem licznych grafik, ekslibrisów i rysunków ukazujących walory wielokulturowe Zamojszczyzny. Swój wieloletni dorobek prezentował na 89 wystawach indywidualnych i 188 zbiorowych w kraju i za granicą. Wypowiada się w różnorodnych technikach graficznych jak: linoryt, drzeworyt, miedzioryt, akwaforta i sucha igła. Był wielokrotnie nagradzany, zdobywał wyróżnienia i medale oraz wiele pozytywnych recenzji swoich prac.

Z archiwum Instytutu

W teczce 220 kolekcji 24 “Uchodźcy Polscy w Niemczech” znajduje się list z Teatru Polskiego, Sekcja Miłośników Sceny w Moringen z dnia 28 sierpnia 1947 r. skierowany do Zjednoczenia Polskiego, Wydział Prasy i Kultury Bramsche o następującej treści:

“W odpowiedzi na list z dnia 23.8.47. zawiadamiamy, że nigdzie więcej nie będziemy kierować zgłoszeń, ponieważ nie pozwala nam na to czas na bawienie się w zbędną korespondencję.”

Podpis: Kierownik Zespołu L. Korab-Kucharski”

In memoriam

Richard M. Watt (1930 - 2015)

Richahd M. Watt, Historyk i pisarz amerykański zmarł 26 stycznia tego roku. Ukończył Dartmouth College, następnie służył przez trzy lata jako oficer w marynarce wojennej Stanów Zjednoczonych. Później pracował w firmie chemicznej.

Jego zainteresowania historyczne skupiały się na najnowszych dziejach Europy. Oprócz artykułów publikowanych w New York Times i The Washington Post wydał trzy książki przetłumaczone na kilka języków: “Dare Call It Treason”, o buntach w armii francuskiej w 1917 r. wydana w pięciu językach, “The Kings Depart”, o traktacie Wersalskim i rewolucji w Niemczech w latach 1918 - 1919; wydana w dziesięciu językach i “Bitter Glory. Poland and its Fate 1918-1939”. W 2005 ukazała się polska edycja pt. “Gorzka Chwała. Polska i jej los 1918-1939” z przedmową Normana Daviesa.

Richard Watt przyjaźnił się z prof. Wacławem Jędrzejewiczem, z którym współpracował pisząc książkę “Bitter Glory”. Jest laureatem nagrody literackiej The Joseph Conrad Literature Medal przyznanej mu przez Instytut w 1996 r.

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie

19 stycznia br. w Instytucie, na lampce wina spotkali się pracownicy, wolontariusze i osoby wspierających prace naszej placówki. Spotkanie było okazją do wyrażenia podziękowania za całoroczną ofiarną i oddaną pracę.

Enigma we francuskiej telewizji

27 stycznia ekipa francuskiej stacji telewizyjnej - TF1 News - filmowała maszynę szyfrującą Enigma znajdującą się w zbiorach naszego Instytutu. W trakcie filmowania, dr Olivier Chopin wyjaśniając zasady działania Enigmy podkreślił wkład polskich kryptologów przy złamaniu kodu szyfrowego Enigmy. Potwierdził także unikalny charakter i wyjątkowo dobry stan techniczny naszej Enigmy.

Podziękowania

Dziękujemy za szczodre donacje przekazane przez Polonia Association Lodge # 30 Polish National Alliance i Peter Swiecicki.

Pilsudski Institute of America
Greenpoint
New York