Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego - styczeń 2015

Instytut Piłsudskiego w Ameryce zaprasza na sympozjum “Patriotyzm dzisiaj”
W sobotę, 24 stycznia o godz. 3 po południu w Konsulacie Generalnym RP w Nowym Jorku spotkają się przedstawiciele różnych środowisk, wybitnych polskich naukowców, polonijnej młodzieży szkolnej i uniwersyteckiej oraz młodych profesjonalistów.

Konferencja rozpocznie się wystąpieniami dwóch naukowców z Polski: prof. Andrzeja Nowaka profesora zwyczajnego w Instytucie Historii PAN i kierownika Zakładu Historii Europy Wschodniej na Uniwersytecie Jagiellońskim, który wygłosi wykład “101 lat po wyjściu z Oleandrow: patriotyzm niepodległościowy w roku 2015” i prof. Krzysztofa Szwagrzyka naczelnika Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu i pełnomocnika Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej ds. poszukiwań miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego. Jego wykład jest zatytułowany “Patriotyzm – archaiczna spuścizna dziejów czy wyzwanie współczesności?”

Po ich wystąpieniach otwarty zostanie panel dyskusyjny - jak rozumiem patriotyzm? Weźmie w nim udział młodzież szkół polonijnych, studenci polskiego pochodzenia i młodzi Polacy, którzy rozpoczęli już zawodowe życie w Ameryce.

Konferencję poprowadzi dyrektor Instytutu Piłsudskiego, historyk dr Iwona Korga. Sympozjum zakończy się projekcją filmu dokumentalnego Aliny Czerniakowskiej “Tak żyć warto było”, o Sybiraczce Grażynie Jonkajtys-Luba, wolontariuszce Instytutu w latach 90-tych ubiegłego wieku, znanej architekt i działaczce społecznej.

W sympozjum udział wziąć może każdy. Wymagana jest wcześniejsza rejestracja do 20 stycznia 2015 r. w biurze Instytutu Piłsudskiego: tel: 212 505-9077, e-mail: office@pilsudski.org

Wydarzenia

James Dewey Watson, odkrywca struktury DNA, z wizytą w Instytucie

W dniu 3 grudnia w spotkaniu z dr. Henrykiem Cioczkiem poświęconym jego książce pt: “Walka o Sekret Życia. Dr James D. Watson i historia odkrycia struktury DNA. Wizyta Noblisty w Polsce” wziął udział sam bohater książki. James Dewey Watson to amerykański genetyk i biochemik. W 1953 r., który wraz z Francisem Crickiem i Rosalind Franklin opracował model budowy przestrzennej podwójnej helisy DNA, za co otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii za rok 1962. W 2007 roku James Watson otrzymał od firmy 454 Life Sciences Corporation (a także naukowców z Human Genome Sequencing Center i Baylor College of Medicine) pełny zapis własnego genomu. W tym samym roku, jako drugi człowiek na świecie, Watson opublikował go online, aby zamanifestować wsparcie dla rozwoju spersonalizowanej medycyny, która pozwoli skuteczniej leczyć i zapobiegać chorobom.

Henryk Antoni Cioczek, dr med. to specjalista chorób nowotworowych i internista. Urodzony w Lublinie, mieszka w Nowym Jorku. Autor wielu książek, licznych prac naukowych i artykułów społeczno-kulturalnych. Od 1997 roku prowadzi prywatną praktykę lekarską, właściciel prywatnych przychodni medycznych w NY, lekarz konsultant w Maimonides Medical Center w NY.

Spotkanie poprowadził dr Marek Michalski, profesor w University of Maryland oraz Catholic University of America w Waszyngtonie. Dr Cioczek opowiadał o okolicznościach spotkania z profesorem Watsonem i o jego wizycie w Polsce. Licznie zgromadzeni goście mieli wiele pytań do samego noblisty, na które on odpowiadał ze swadą i humorem. Pod koniec wieczoru, obaj panowie - autor publikacji i jej bohater, składali autografy i dedykacje w książce.
Spotkanie z Januszem Kapustą

"Każdy rodzi się geniuszem, ale nie każdy nim umiera" – mówił Janusz Kapusta, bohater spotkania, które odbyło się we wtorek 16 grudnia w siedzibie Instytutu Piłsudskiego. Polski rysownik, malarz, scenograf, filozof, odkrywca K-dronu (nowego kształtu w geometrii) prezentował swoją książkę Plus Minus. Podręcznik do myślenia. To zbiór kilkuset rysunków-aforyzmów, które publikowane były w ciągu dekady w autorskiej kolumnie Janusza Kapusty w “Rzeczpospolitej”. Spotkanie prowadził dziennikarz Jan Latus, który nadał mu formę filozoficznej pogadanki.

Pozycja ukazała się nakładem wydawnictwa Zysk i S-ka, a w Instytucie dostępna była w sprzedaży dzięki Elżbiecie Kieszczyńskiej z EK Polish Bookstore, współorganizatorce spotkania. Wieczór stał się przyczynkiem do obszerniejszych dyskusji na tematy egzystencjalne.

Poruszony został temat wygranego przez autora oraz dwóch architektów - Voytka Gorczyńskiego i Andrzeja Pawlika prestiżowego konkursu na projekt Narodowego Monumentu Ofiar Komunizmu zorganizowanego przez rząd Kanady. Stanie on w centrum Ottawy, niedaleko siedziby parlamentu. Zapytany o pracę nad projektem pomnika Janusz Kapusta, podkreślał, że głównym zamysłem towarzyszącym projektantom było oddanie czci każdej ze 100 milionów ofiar komunizmu na całym świecie.

Następnie dyskutowane były pojęcia - religia, mądrość, etyka. Prelegent opowiedział o swojej pracy ilustratorskiej dla pism takich jak The New York Times oraz znaczeniu edukacji w życiu młodych ludzi. Zainteresowana publiczność nie szczędziła wyrazów uznania dla bohatera wieczoru i jego twórczości. Wśród zadawanych mu pytań znalazły się kwestie dotyczące sztuki i moralności.

Wszyscy, którzy nie zdołali wziąć udziału w spotkaniu z Januszem Kapustą w Instytucie Piłsudskiego, mogą szukać jego mądrości w książce “Plus Minus. Podręcznik do myślenia”. Jest ona dostępna w sprzedaży w EK Polish Bookstore.

“Gwiazdka “ w Instytucie Piłsudskiego

14 grudnia w niedzielę na spotkanie „gwiazdkowe” przybyli przyjaciele, sympatycy i sponsorzy Instytutu. Obecni byli: Ambasador Bogusław Winid z rodziną, Stały Przedstawiciel RP przy Narodach Zjednocznych w Nowym Jorku, Konsul Generalna Ewa Juńczyk-Ziomecka oraz pani Urszula Gacek, która 22 grudnia objęła urząd Konsula Generalnego RP w Nowym Jorku. To było historyczne wydarzenie – ostatnia „Gwiazdka” w siedzibie mieszczącej się przez ostatnie 22 lata przy 180 Second Ave, w budynku, który był w polskich rękach przez ponad 100 lat.

Prezes Magda Kapuścińska w słowie powitalnym z optymizmem mówiła o przyszłości Instytutu w nowym lokalu wynajmowanym na korzystnych warunkach od Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej.

W czasie uroczystości zostały wręczone medale „Merentibus” przyznawane za szczególne zasługi położone dla rozwoju i działalności Instytutu Piłsudskiego. Otrzymali je doradcy prawni: Rafał Gawłowski i Marta Talarek, którzy pracują w firmie Latham & Watkins. Od lat bezinteresownie pomagają Instytutowi w rozwiązywaniu różnych spraw wymagających porady i pracy prawnika, takich jak podpisywanie umów czy spraw dotyczących praw autorskich. Rafał Gawłowski w imieniu nagrodzonych pięknie podziękował za wyróżnienie i stwierdził, że współpraca z taką placówką jak Instytut daje dużo satysfakcji.

Konsul Generalna w krótkim przemówieniu podkreśliła ogromną pracę i rolę Instytutu dla zachowania dziedzictwa narodowego, upowszechniania historii i kultury polskiej oraz edukacji historycznej młodego pokolenia. W serdecznych słowach żegnała się z zebranymi - za kilka dni kończyła pracę w Konsulacie. Dyrektor Iwona Korga podziękowała wolontariuszom za ich pracę i wręczyła upominki. Wszyscy zostali uwiecznieni na pamiątkowym zdjęciu.

Ojciec Tadeusz Lizyńczyk, do którego dołączył ksiądz Andrzej Bielak, odmówił modlitwę, pobłogosławił opłatki i złożył życzenia świąteczne. Goście składali sobie życzenia i łamali się opłatkiem. Po tych wzruszających chwilach serwowano poczęstunek przygotowany przez zespół instytutowy. Potem rozdano śpiewniki i pani Izabela Grajner-Partyka poprowadziła śpiewanie znanych polskich kolęd. Chór brzmiał głośno i pięknie.

Wieczór był przyjemny i długi. Goście niechętnie opuszczali Galerię Instytutu. Zdawali sobie sprawę, że już w niej nigdy nie odbędzie się następna podobna uroczystość.

Wizyty

W dniach 15-19 grudnia w Instytucie gościł Krzysztof Skarżycki, pracownik Archiwum Państwowego w Radomiu, który na zlecenie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych przybył na konsultacje dotyczące przeniesienia zbiorów Instytutu do nowej siedziby w Greenpoint, NY. Podczas swego pobytu K. Skarżycki doradzał jak opracować logistykę przeprowadzki zbiorów Instytutu, zwiedził nową siedzibę oraz pracował nad zabezpieczeniem kolekcji Instytutu. To była ważna i potrzebna wizyta, która wspomogła planowanie przeprowadzki i przygotowanie zbiorów do bezpiecznego transportu.

Instytut jest wdzięczny Dyrektorowi NDAP Władysławowi Stępniakowi za okazywaną życzliwość i wspieranie Instytutu, czego jednym z przykładów była wizyta K. Skarżyckiego.

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie

19 stycznia Instytut organizuje spotkanie Noworoczne dla swoich pracowników, wolontariuszy i osób wspierających prace naszej organizacji. Jest ono okazją do wyrażenia podziękowania za całoroczną ofiarną i oddaną pracę. Podczas spotkania jest też okazja do nieformalnej dyskusji nad przyszłymi planami działalności naszej placówki.

Podziękowania

Dziękujemy za szczodre donacje, które do Instytutu nadesłali: Wanda Pryba von Kashub, Allan i Anna Snape, Eva Cristina Jedruch, Maria i Szymon Świętorzecki, Jan Wojdyła, Bożena Nowicka McLees, Henryk Cioczek, John Dunn, Paula Olsiewski, Hanna i Norman Kelker, Jerzy Świątkowski.

In Memoriam

Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska (1920 – 2014)

Córka Marszałka Józefa Piłsudskiego i Aleksandry Szczerbińskiej była jedną z bohaterek II wojny światowej. Urodziła się w Warszawie, młodość spędziła w rezydencjach ojca - Belwederze oraz w Sulejówku. W czasie II Rzeczypospolitej Jadwiga Piłsudska uzyskała licencję pilota szybowców a następnie pilota samolotów.

Kiedy wraz z matką i starszą siostrą znalazła się w Anglii, po ukończeniu studiów na wydziale architektury w Newnham College Uniwersytetu Cambridge, wstąpiła w lipcu 1942 roku do Air Transport Auxiliary, służby pomocniczej Royal Air Force. Była trzecią Polką, pilotką Royal Air Force. Praca w Air Transport Auxiliary była bardzo ciężka i odpowiedzialna. Za swoją służbę Jadwiga Piłsudska, została odznaczona Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

W 1944 roku wyszła za mąż za oficera marynarki wojennej, kapitana Andrzeja Antoniego Jaraczewskiego. Po wojnie porucznik Jadwiga Jagoda Piłsudska Jaraczewska, pracowała jako architekt w Anglii. Do Polski wróciła w 1990 roku z córką Joanną i synem Krzysztofem.

Córki Marszałka, Wanda Piłsudska i Jadwiga Jaraczewska po powrocie do kraju założyły Fundację Rodziny Piłsudskich i postawiły sobie za cel utworzenie Muzeum Marszałka Józefa Piłsudskiego.

W dniu swoich urodzin 28 lutego 2008 roku Jadwiga Jaraczewska została odznaczona przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Anna Cienciała (1929 - 2014)

W środę, 24 grudnia, zmarła prof. Anna Maria Cienciała, wybitna uczona w dziedzinie najnowszej historii Polski i dziejów polskiej dyplomacji, niezwykle zasłużona dla Polonii Amerykańskiej i sprawy polskiej.

Była autorką wielu książek o polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. "Poland and the Western Powers 1938–1939" (1968), "Polska polityka zagraniczna w latach 1926-1932: na podstawie tekstów min. Józefa Becka" (1990), "Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920 w ocenach historyków" (2003).

Wydana pod jej redakcją w 2007 roku książka "Katyn: A crime without punishment" gromadzi bezcenne dokumenty źródłowe dotyczące zbrodni katyńskiej w tłumaczeniu na język angielski.

Profesor Anna Cienciala urodziła się w Wolnym Mieście Gdańsk. Uczyła się w Polsce, we Francji i Anglii. Studiowała w Liverpoolu i w Montrealu na McGill University. Doktorat obroniła w 1962 roku w Indiana University w Bloomington. Następnie wykładała na uniwersytetach w Ottawie, Toronto i najdłużej (aż do przejścia na emeryturę w 2002 r.) na University of Kansas. Była członkiem wielu towarzystw naukowych w Polsce, USA i Wielkiej Brytanii, między innymi Polskiej Akademii Umiejętności oraz Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. Mimo przejścia na emeryturę pozostała aktywna zawodowo.

Przez wiele lat była związana z Instytutem Piłsudskiego w Ameryce. Była członkiem Komitetu Redakcyjnego rocznika “Niepodległość” wydawanego przez Instytut. Była bliskim współpracownikiem prof. Wacława Jędrzejewicza. Wspierała Instytut merytorycznie i finansowo.

Żegnamy prof. Cienciałę z ogromnym żalem.

Pilsudski Institute of America
Greenpoint
New York