Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego z Nowego Jorku

Uchwała o Powstaniu Warszawskim w Senacie USA
Senator Barbara Mikulski, laureatka nagrody Instytutu “Józef Piłsudski Achievement and Leadership Medal”, 23 lipca 2014 r. przedstawiła w Senacie projekt uchwały związanej z Powstaniem Warszawskim. W uchwale tej są następujące słowa:

“1 sierpnia mija 70. rocznica Powstania Warszawskiego, heroicznego wydarzenia podczas II wojny światowej, kiedy to obywatele Polski sprzeciwili się okupacji hitlerowskiej w Warszawie. Walczyli z nazistami przez 63 dni - to była walka pełna cierpienia i poświęcenia. 250 tysięcy Polaków zginęło, zostało rannych lub zaginęło. Natomiast Adolf Hitler w akcie zemsty nakazał zniszczenie Warszawy, pozostawiając ponad 85% miasta w gruzach, w tym wiele historycznych budynków i pomników. Niech postawa polskich obywateli będzie inspiracją dla wszystkich walczących o wolność i demokrację.”

Nowe materiały ESTEZET dostępne online
Kolejna część digitalizowanego archiwum polskiej placówki wywiadowczej w Nowym Jorku - Samodzielnej Ekspozytury Wywiadowczej „Estezet” Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza jest dostępna online. Dokumenty obejmują działalność placówki na terenie obu Ameryk.

Więcej o Estezecie i o owianych tajemnicą losach dokumentów tej placówki po 1945 roku można przeczytać we wcześniejszym artykule. Kolekcja jest udostępniona dzięki wysiłkowi pracowników Instytutu Pamięci Narodowej. Zapraszamy.

Aukcja dzieł sztuki polskiej
Zapraszamy na aukcję dzieł sztuki polskiej w dniu 10 października (piątek), która odbędzie w salach Konsulatu Generalnego RP. Cały dochód przeznaczony jest na pokrycie kosztów przeprowadzki i adaptacji nowego miejsca do potrzeb Instytutu. Wystawione będą między innymi dzieła twórców takich jak Zdzisław Czermański, Andrzej Pityński, Rafał Olbiński, Joanna Wężyk, Jan Betley, Hanna Bakuła i inni. Prosimy o powiadomienie przyjaciół i znajomych.

Wyróżnienia
W czasie uroczystości obchodów 100-lecia powstania Legionów, w dniu 6 sierpnia prezes dr Magda Kapuścińska wraz z dr Iwoną Korgą i wiceprezesem dr Markiem Zielińskim, wręczyła repliki Krzyża Legionowego trzem osobom specjalnie zasłużonym dla Instytutu. Wyróżnienie to otrzymali:

• Zofia Kłopotowska, naczelny redaktor i współwydawca tygodnika „Kurier Plus”, która od wielu lat wspiera sprawy Polonii i Instytutu,
• oraz młodzi wolontariusze, członkowie grupy młodych Teraz my/Time for us, którzy wyjątkowo dużo swego czasu i wysiłku poświęcili na rzecz Instytutu:
• Agnieszka Brissey, założycielka grupy młodych, kierownik programu Powstania Śląskie, od niedawna członek Rady Dyrektorów i
• Piotr Puchalski, oprócz aktywności w grupie młodych, bierze udział w programie edukacyjnym i niedawno zainicjowanej przez Instytut Kampanii na Rzecz Przyszłości oraz działa jako Wikipedysta - Rezydent w Wikiprojekcie Instytutu, jest studentem uniwersytetu w Wisconsin - Madison (studia magisterskie i doktoranckie).
• Krzyż Legionowy był odznaką pamiątkową ustanowioną Uchwałą I Zjazdu Legionistów w 1922 r. w Krakowie. Nadawany osobiście przez Józefa Piłsudskiego był symbolem honoru żołnierza polskiego walczącego o niepodległość.

Wydarzenia

Pokaz filmowy
22 lipca pokazano wyjątki z serii filmowej “Najzabawniejsze Polskie Kroniki Filmowe”. Kronika Filmowa w latach 1944-1994 poprzedzała każdą projekcję filmu w polskich kinach. Kompozytorem sygnału Kroniki był Władysław Szpilman. Pokaz obejmował zabawne urywki filmowe z życia w PRL w latach 60-tych uprzedniego stulecia.

Spotkania z seniorami w Klubie Amber
W dniu 23 lipca Instytut razem z Amber Klub prowadzonym przez Janusza Skowrona i pismem Kurier Plus redagowanym przez Zofię Kłopotowską zorganizował w sali Klubu w dzielnicy Greenpoint spotkanie promujące Instytut oraz upamiętniające 100-letnią rocznicę powstania Legionów Polskich. Piękna ogromna sala wypełniona była gośćmi. Wśród nich byli przedstawiciele mediów takich jak Kurier Plus, Super Express i Polskie Radio.

W programie był film Tomasza Magierskiego przedstawiający Instytut Piłsudskiego, dyskusja na temat działalności tej organizacji z udziałem jej przedstawicieli, prelekcja wygłoszona przez dr Iwonę Korgę z okazji 100-lecia Czynu Legionowego i na zakończenie wspólne śpiewanie pieśni legionowych przy akompaniamencie fortepianowym Artura Skowrona - pianisty i kompozytora oraz akordeonie, na którym grał jeden z seniorów.

22 sierpnia Magda Kapuścińska i Jolanta Szczepkowska na spotkaniu w Amber Club prezentowały książkę “Rola Józefa Piłsudskiego w odbudowie i umacnianiu państwa polskiego”, która zawiera wykłady profesora Wacława Jędrzejowicza wygłoszone w latach 1981-1982 dla młodych emigrantów z Polski. M. Kapuścińska przedstawiła sylwetkę profesora i opowiadała o swojej współpracy z nim w latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia. Na zakończenie goście zostali poczęstowani ulubioną przez profesora cytrynówką.

Obchody 100-letniej rocznicy powstania Legionów w Instytucie Piłsudskiego
6 sierpnia 2014 r. minęła setna rocznica wymarszu Pierwszej Kadrowej z Krakowskich Oleandrów do Kielc. Kompania Kadrowa była oddziałem piechoty utworzonym 3 sierpnia 1914 r. w Krakowie przez Józefa Piłsudskiego z połączenia członków Związku Strzeleckiego „Strzelec” i Polskich Drużyn Strzeleckich. 6 sierpnia o 2:42 rano Kompania wymaszerowała w stronę Kielc. W Michałowicach obaliła rosyjskie słupy graniczne, przeszła przez Miechów, Jędrzejów i Chęciny, a następnie zajęła Kielce. Po bezskutecznej próbie przebicia się do Warszawy w celu wywołania powstania, Pierwsza Kadrowa powróciła do Krakowa, stając się zalążkiem Legionów Polskich.

W stulecie tego wydarzenia w Polsce odbyły się kilkudniowe obchody zorganizowane przez Jana Kasprzyka, prezesa Związku Piłsudczyków w Polsce. Obchody rozpoczęły się 6 sierpnia na Wawelu i trwały do 12 sierpnia. Obejmowały marsz szlakiem Pierwszej Kadrowej i szereg innych wydarzeń, w tym odsłonięcie pomnika Józefa Piłsudskiego w Kielcach. Członek Rady Instytutu, dr Krzysztof Langowski brał udział w tych obchodach i razem z innymi pokonał pieszo trasę z Krakowa do Kielc.

Instytut Piłsudskiego wsparł polskie obchody 100 lecia powstania Legionów poprzez współpracę z Muzeum Armii Krajowej w Krakowie. 3 sierpnia nastąpiło uroczyste otwarcie wystawy pt. "Żołnierze Legionów i Polskiej Organizacji Wojskowej w służbie Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej", która ukazuje biogramy polskich bohaterów walczących o wolność ojczyzny najpierw w Legionach Piłsudskiego i dalej w szeregach Armii Krajowej podczas II wojny światowej. Archiwum Instytutu dostarczyło wybrane materiały archiwalne, które wzbogaciły wystawę. Podczas otwarcia wystawy w gmachu Muzeum AK głos zabrali dyrektor dr hab Janusz Mierzwa i Jan Józef Kasprzyk. Z kolei dr Krzysztof Langowski i dr Jerzy Bukowski podkreślili rolę Instytutu w zachowaniu i przekazywaniu wartości wypracowanych w II RP.

Instytut Piłsudskiego uczcił wydarzenie wymarszu Pierwszej Kadrowej w dniu rocznicy, 6 sierpnia 2014 r. Inscenizacja, odbyła się według scenariusza i w reżyserii asystentki prezesa Jolanty Szczepkowskiej. Obejmowała teksty i wiersze związane z marszem Kadrówki – między innymi przemówienie Marszałka Piłsudskiego do żołnierzy i rozkaz do wymarszu. Zebrani nagrodzili ich gorącymi oklaskami. Wśród występujących było czterech uczniów z nowojorskich szkół średnich, którzy korzystając z wakacji, z zaangażowaniem przychodzili prawie każdego dnia i przez kilka godzin pracowali przy digitalizacji archiwów Instytutu.

Następnym punktem programu był wykład dyrektor dr Iwony Korgi, która przypomniała historię powstania Legionów i wybranych żołnierzy. Szczególnie ciekawe było wspomnienie o dwóch Legionistach, którzy po II wojnie światowej zamieszkali w Stanach Zjednoczonych – Wacławie Jędrzejewiczu, twórcy Instytutu Piłsudskiego i Wacławie Maźnickim, który jako siedemnastoletni chłopak udał się ze Stanów Zjednoczonych do Legionów i walczył o wolność Polski do 1921 r., a następnie wrócił do USA. Obydwaj żyli ponad sto lat i całe swoje życie poświęcili pracy dla wolnej Polski.

Po wykładzie wyświetlono unikatowy 30-minutowy niemy film pt. Kadrówka, który otrzymaliśmy w prezencie od Muzeum Historii Kielc, zrealizowany w latach dwudziestych ubiegłego stulecia, który zachował się jedynie w archiwach estońskich. Pokazuje on przemarsz oddziałów Legionowych trasą Pierwszej Kadrowej w 1926 r. Są tam ujmujące sceny spotkania z Marszałkiem i defilada w dniu zakończenia marszu w Kielcach. Film zaopatrzony został w narrację w języku polskim oraz podkład muzyczny.

Po pokazie i i wręczeniu odznaczeń nastąpiło oczekiwane śpiewanie pieśni legionowych. Ze śpiewnikami w ręce śpiewanie rozpoczęto jedną z najpopularniejszych pieśni legionowych “Pierwsza Brygada”. Tę część spotkania poprowadziła znana w Nowym Jorku śpiewaczka i założycielka chóru Aria, Izabela Grajner-Partyka. Na zakończenie był poczęstunek i integracyjne rozmowy gości. Towarzystwo rozeszło się dopiero późnym wieczorem.

Spotkanie z dr Aleksandrą Ziółkowską
W dniu 12 sierpnia Aleksandra Ziółkowska, autorka ponad dwudziestu książek, wśród których kilka jest poświęconych twórczości Melchiora Wańkowicza, promowała swoją najnowszą publikację “Druga Bitwa pod Monte Casino i inne opowieści”. Na książkę tę składa się dziewięć opowiadań opartych na wydarzeniach historycznych towarzyszących drugiej wojnie światowej.

Autorka z przejęciem i niezwykle ciekawie opowiadała o bohaterach swoich opowieści a na zakończenie podpisywała swoje książki. Spotkanie prowadziła współorganizatorka wydarzenia Elżbieta Kieszczyńska z EK Polish Bookstore.

Wizyty

Wizyta Ministra Ciechanowskiego
18 sierpnia Instytut odwiedził minister Jan Stanisław Ciechanowski, szef Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wraz ze swoimi współpracownicami: Dorotą Gałaszewską i Moniką Lelejko.

Wizyta miała na celu poznanie działalności Instytutu oraz przeprowadzenie kwerendy naukowej związanej z postacią gen. Władysława Sikorskiego. Minister został poinformowany o planach Instytutu na przyszłość związanymi z przeprowadzką i organizacją nowej siedziby. Spotkanie przebiegło w miłej atmosferze.

Wykład prof.dr hab. Andrzeja Kaźmierczaka
26 sierpnia Instytut gościł prof. dr hab. Andrzeja Kaźmierczaka, który wygłosił wykład pt. “Stan i perspektywy gospodarki Polski”. W spotkaniu, które poprowadził Bogdan Chmielewski, dyrektor wykonawczy Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej uczestniczył członek Rady Polityki Pieniężnej prof. Adam Glapinski. Prelegent poruszył szereg tematów, w tym uwarunkowania makroekonomiczne rozwoju Polski, rolę banków w finansowaniu przedsiębiorstw i gospodarstw domowych i zewnętrzną równowagę płatnicza Polski

Prof. dr hab. Andrzej Kaźmierczak od lat specjalizuje się w zagadnieniach związanych miedzy innymi z teorią pieniądza, polityką pieniężną, rynkiem pieniężnym a celem działalności banku centralnego, integracją walutową z Unią Europejską, instrumentami i celami polityki pieniężnej. Jest autorem ponad 100 rozpraw naukowych, wielu ekspertyz przeznaczonych dla ośrodków dydaktycznych i instytucji państwowych oraz twórcą cenionych podręczników akademickich. Odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2006).

Z archiwum Instytutu
W dokumentach Stowarzyszenia Polskich Kombatantów znajduje się rezolucja podjęta przez Dziewięćdziesiąty Szósty Kongres Stanów Zjednoczonych i zaaprobowana przez prezydenta Jimmy Cartera w dniu 3 sierpnia 1979 r. Poniżej wyjątki z tej rezolucji (w tłumaczeniu):

“1 sierpnia 1979 roku mija trzydziesta piąta rocznica Powstania Warszawskiego, wydarzenia o wielkiej wadze w historii II wojny światowej; (...) 1 sierpnia 1944 r. Armia Krajowa powstała przeciwko Nazistom i walczyła przez sześćdziesiąt trzy dni przeciwko siłom nie do przezwyciężenia, opanowując większą część miasta, cierpiąc ekstremalną biedę, prześladowania i bohatersko angażując się w walkę, w której zginęło ponad 200 tysięcy Polaków.(...)

Duch Polskiego oporu przeciwko zagranicznemu ciemiężcy symbolizowany przez te historyczne wydarzenia jest żywotnym elementem w Polskim charakterze narodowym(...)

Senat i Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych na sesji Kongresu podejmuje rezolucję, że Stany Zjednoczone dołączają się do uznania rocznicy Powstania Warszawskiego, jako przejmującego przypomnienia światu o sile ludzkiego ducha przeciwko nieszczęściu. Rocznica Polskiego oporu przeciwko inwazji w czasie II wojny światowej symbolizuje nieustającą walkę Polaków i ludzi miłujących wolność o zachowanie ich praw i wypełnianie ich narodowych aspiracji.”

Podziękowania
Dziękujemy Snape Family Fund, Andrzejowi Pelc, Joannie Clark i Magdzie Kapuścińskiej za niezwykle szczodre donacje.

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie
17 sierpnia 2014 r. w Muzeum Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie została otwarta wystawa: Legiony Polskie - obrazy życia codziennego. W dniu otwarcia wystawę obejrzało ponad 70 osób. Wśród gości nie zabrakło przedstawicieli organizacji społecznych, kombatanckich i harcerskich. Z przyjemnością witaliśmy w naszych progach młodzież i osoby po raz pierwszy odwiedzające nasze Muzeum.

Pilsudski Institute of America
Greenpoint
New York