Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego

W związku ze 120-tą rocznicą urodzin i 20-tą rocznicą śmierci prof. Wacława Jędrzejewicza, współzałożyciela Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, 22 listopada (piątek) o godz. 19-tej w Konsulacie Generalnym RP w Nowym Jorku odbędzie się uroczystość na jego cześć. W programie wspomnienia jego współpracowników i przyjaciół oraz projekcja filmu ze 100-lecia urodzin Jubilata. Przy tej okazji odbędzie się promocja książki wydanej w 2013 r. przez Instytut Pamięci Narodowej i Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, pt. Rola Józefa Piłsudskiego w odbudowie i umacnianiu państwa polskiego, która jest zbiorem wykładów prof. Jędrzejewicza wygłoszonych w latach 1981-1982 w Instytucie Piłsudskiego.

W dniu 30 listopada (sobota) na Manhattanie w kościele św. Stanisława Biskupa i Męczennika na 101 East 7th Street, o godz 19-tej zostanie odprawiona msza za duszę Profesora. Zapraszamy.

Gratulacje
Gratulujemy pani dr hab. Danucie Piątkowskiej, członkini Rady Dyrektorów Instytutu, pięknie wydanej książki jej autorstwa pt. Droga bez powrotu. Emigracyjny szlak Tomasza Drewniaka. Jest to publikacja z dużą ilością informacji, ciekawych kolorowych zdjęć i kopią rękopisu wspomnień bohatera książki z lat 1909 do 1912. Autorka we wstępie pisze, że skupia swoją uwagę na losach Tomasza Drewniaka, który przed I wojną światową wyruszył za Atlantyk w poszukiwaniu lepszego życia.

Ostatnio ukazało się tłumaczenie angielskie książki dr hab. Danuty Piątkowskiej Od polskiej do amerykańskiej Częstochowy: 50 lat misji paulina o. Lucjusza Tyrasińskiego (1956 - 2006). Tłumaczenia dokonał Albert Juszczak. Tytuł angielski brzmi: Faith and reason: Story of the Center of American Devotion to Poland’s Black Madonna and the monk who rescued it from oblivion.

Wymienione pozycje są dostępne w bibliotece Instytutu.

Wydarzenia

Jubileusz - 70 lat istnienia Instytutu
W dniu 11 października odbyła się następna jubileuszowa uroczystość dla przyjaciół i sympatyków Instytutu Piłsudskiego mieszkających w Nowym Jorku i jego pobliżu, tym razem w salach Konsulatu Generalnego RP. Goście dopisali. Sale konsulatu były wypełnione po brzegi – przybyło około 200 osób. Taka frekwencja świadczy o popularności tej zacnej instytucji, docenieniu znaczenia jej działalności dla społeczności polskiej w Nowym Jorku.

Uroczystość pięknie poprowadziła dziennikarka Anna Tarnawska. Zgromadzonych powitał w imieniu Konsulatu Generalnego RP konsul Mateusz Stąsiek, który podziękował Instytutowi za dotychczasową działalność i życzył dalszych sukcesów. Prezes Instytutu dr Magda Kapuścińska w krótkich i ciepłych słowach wyraziła radość, że tylu przyjaciół i sympatyków zaszczyciło tę ważną dla Instytutu uroczystość i podziękowała im za przybycie. Potem nastąpiły gratulacje: dr Janusz Romański z Polskiego Uniwersytetu Ludowego w Filadelfii wręczył pani prezes Magdzie Kapuścińskiej dyplom uznania dla Instytutu, a przedstawicielka Federalnej Unii Kredytowej, pani Elżbieta Baumgartner w swoim przemówieniu doceniła działania tej placówki dla Polonii i obiecała dalszą dla niej pomoc finansową.

Dr Iwona Korga wygłosiła referat pt. "70 lat Instytutu Piłsudskiego w Ameryce", który został przyjęty brawami na stojąco. Po prezentacji wyświetlono film o Instytucie wykonany w prezencie, specjalnie z okazji jubileuszu przez znanego polskiego reżysera Tomasza Magierskiego mieszkającego w Nowym Jorku. Występują w nim zarówno osoby związane z Instytutem: prezes Magda Kapuścińska, dyrektor Iwona Korga, wiceprezes Marek Zieliński oraz najstarszy członek Rady Dyrektorów i prezes Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Janusz Krzyżanowski, jak również Konsul Generalna Ewa Juńczyk-Ziomecka i prof. z Yale University Timothy Snyder. Film prezentuje zbiory Instytutu – archiwa, książki, czasopisma, obrazy, ordery i inne materiały. Kończy się znaną legionową pieśnią pt. My pierwsza brygada. Na jej dźwięk zgromadzeni powstali i ze wzruszeniem śpiewali ten ulubiony utwór legionistów.

Po filmie znana pianistka Magdalena Baczewska z wirtuozerią zagrała utwory Paderewskiego, Szymanowskiego i Chopina. Koncert spotkał się z aplauzem publiczności. Na zakończenie prezes Magda Kapuścińska podziękowała Konsulatowi Generalnemu za dofinansowanie i pomoc w organizacji obchodów. Podziękowała gościom za przybycie i zaprosiła na poczęstunek, do którego szczodrze dołożyli się sponsorzy: Firma Adamba Imports International Inc., Hudson Bread, Bratek Deli i Syrena Bakery. Pyszne sałatki, przekąski i smalec przygotowali pracownicy, wolontariusze i stażyści Instytutu.

Goście dobrze się bawili. Śpiewali „100 lat” i „hip,hip hurra” na cześć Instytutu. Gratulowali dobrze zorganizowanego i wzruszającego wydarzenia.

Sympozjum Polonijny Nowy Jork
W dniu 12 października kontynuowano obchody w siedzibie Instytutu, gdzie odbyło się sympozjum Polonijny Nowy Jork, zorganizowane przez dyrektor dr Iwonę Korga. Sala pełna była osób zainteresowanych historią i Instytutem. W pierwszej części zatytułowanej Piłsudczycy w Nowym Jorku wygłoszone zostały trzy ciekawe wykłady: przez prof. ECSU dr Annę Jaroszyńską-Kirchmann - Tworzenie się polskiej wojennej i powojennej diaspory w świecie, w USA i w Nowym Jorku, przez prof. Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie dr hab. Mariusza Wołosa - Emigracyjne niedole pierwszego ułana Drugiej Rzeczypospolitej. Generał Bolesław Wieniawa-Długoszowski w USA w latach 1940-1942 oraz przez mgr Krzysztofa Langowskiego z IPN - Początki powstania i działalności Instytutu Piłsudskiego w Ameryce.

W drugiej części sympozjum prowadzonej w języku angielskim wystąpili polscy studenci amerykańskich uczelni w Nowym Jorku, którzy prezentowali swoje prace tematycznie związane z polską historią i kulturą. W panelu tym wystąpili: Luiza Newlin-Lukowicz (NYU), Piotr Puchalski (NYU) i Agnieszka Petla (City College CUNY).

Obecność dużej ilości osób na uroczystościach jubileuszowych Instytutu świadczy o tym, że jest on znaczącą i cieszącą się uznaniem organizacją polską w Nowym Jorku, mającą dużo przyjaciół, dzięki czemu może działać i patrzeć z ufnością w przyszłość.

Spotkanie z Witoldem Ławrynowiczem
W dniu 5 października dr Witold Ławrynowicz prezentował swoją najnowszą książkę pt. Kiedy krwawią kwiaty. Jest to druga część powieści sensacyjno-przygodowej z wątkiem miłosnym, osadzona w realiach wojny polsko-bolszewickiej, która opowiada o działaniach wywiadu polskiego w Rosji. Autor opisuje operacje komórki Polskiej Organizacji Wojskowej i wywiadu wojskowego w Wilnie, Smoleńsku i Kijowie podczas tzw. Wyprawy Kijowskiej w kwietniu 1920 r. Bohater zostaje wysłany do Rosji z misją wykrycia planowanego przez bolszewików zamachu na najwyższe dowództwo polskie.

Dr Witold Ławrynowicz jest z wykształcenia chemikiem, z zamiłowania historykiem i specjalistą w dziedzinie militariów. Jest członkiem Klubu Miłośników Dawnych Militariów Polskich im. A. Zaręby w Nowym Jorku. Publikował w prasie polonijnej i w Polsce. W dorobku pisarskim Witolda J. Ławrynowicza znajdują się także książki: Droga do Blitzkriegu, Prekursorzy. Pierwsze brytyjskie czołgi, French Light Tank Renault FT & U.S. Six-ton Tank M1917, Schneider CA, St. Chamond oraz powieści historyczne: Halina i Kiedy krwawią kwiaty.

Książka Kiedy krwawią kwiaty jest do nabycia w księgarni Nowego Dziennika.

Wykład "Józef Piłsudski w oczach sowieckich dyplomatów"
W dniu 15 października profesor Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie dr hab. Mariusz Wołos wygłosił wykład pt. Józef Piłsudski w oczach sowieckich dyplomatów. Wykład połączony był z prezentacją książki pt. O Piłsudskim, Dmowskim i zamachu majowym wydanej przez Wydawnictwo Literackie w maju 2013 r. i dotyczył dyplomacji sowieckiej wobec Polski w okresie kryzysu politycznego 1925-1926. Prof. M. Wołos przybliżył nieznane sowieckie źródła dyplomatyczne i wywiadowcze związane z osobą Józefa Piłsudskiego i jego otoczeniem, przewrotem majowym i rolą endecji w praktyce sowieckiej dyplomacji.

Dr Mariusz Wołos pracuje w Instytucie Historii PAN w Warszawie. Był pracownikiem Instytutu Historii i Archiwistyki UMK w Toruniu, a od października 2011 r. związany jest z Uniwersytetem Pedagogicznym im. KEN w Krakowie. W latach 2007 - 2011, pełnił funkcję dyrektora Stacji Naukowej PAN w Moskwie i Stałego Przedstawiciela PAN przy Rosyjskiej Akademii Nauk. Prowadził wykłady gościnne w Université Michel de Montaigne – Bordeaux 3 we Francji i Rosyjskim Państwowym Uniwersytecie Humanistycznym w Moskwie, pełnił funkcję tutora w Les Ecoles Militaires Saint-Cyr – Coëtquidan (Francja). Jest autorem ponad 100 publikacji naukowych ogłoszonych w językach polskim, francuskim, rosyjskim i angielskim.
Prezentacja książki "Tetetka"

Instytut Piłsudskiego wraz z księgarnią EK Polish Bookstore zorganizował 24 października spotkanie z Mirosławem Januszem Nowikiem - podróżnikiem, pasjonatem polskiego filmu i muzyki lat 50 i 60. Ponad cztery lata poświęcił na zbieranie materiałów dotyczących życia Teresy Tuszyńskiej znanej z filmu Do widzenia, do jutra, gdzie grała ze Zbigniewem Cybulskim. To ona jest bohaterką wspomnień zawartych w książce Teteka. Teresa Tuszyńska na ekrany trafiła w wieku 16 lat jako laureatka zorganizowanego w 1958 r. przez tygodnik Przekrój konkursu Film szuka młodych aktorek. Pomimo że nigdy nie zdobyła formalnego wykształcenia aktorskiego, jej role przeszły do historii polskiego kina lat 60.

Autor zrealizował film dokumentalny Teresa Tuszyńska Movie, w którym dotarł do osób z najbliższego otoczenia aktorki – brata, mężów, reżyserów oraz kolegów z planu. Na tej podstawie napisał książkę prezentowaną w Instytucie.

Rozmowę z autorem prowadziła Elżbieta Kieszczyńska z EK Polish Bookstore. Zebrani goście żywo interesowali się losami tej pięknej i wyjątkowo zdolnej aktorki, zadając wiele pytań dotyczących jej życia i kariery. Po spotkaniu można było nabyć prezentowaną książkę oraz inne wydawnictwa.

Grupa młodych Teraz my / Time for us
26 października odbyła się prezentacja pierwszej noweli pod tytułem Relikwie napisanej przez członka naszej grupy, Piotra Puchalskiego. Piotr, który obecnie studiuje na NYU nauki europejskie, od zawsze pasjonował się pisaniem. Relikwie to opowieść o młodym polskim poruczniku, rozdartym pomiędzy służbowymi obowiązkami a byłą żoną, komunistką. Akcja książki rozgrywa się w przeróżnych miejscach na świecie, między innymi w Meksyku, Bretanii, Polsce i Stanach Zjednoczonych. Główny wątek oscyluje wokół mało znanego historycznego epizodu, tj. polskiego kolononializmu w okresie międzywojennym. Więcej informacji o książce na stronie Facebook.

Piotr opowiedział również o okolicznościach powstania książki, łączeniu różnych wątków historycznych, psychologicznych i fantastycznych wykorzystanych w pracy. Po prezentacji autor odpowiadał na pytania zadawane przez licznie zgromadzoną publiczność.

Gratulujemy i życzymy Piotrowi dalszych sukcesów! Zachęcamy do udziału w naszych spotkaniach! Pytania prosimy kierować pod adres: tmtu@pilsudski.org.

Apel w sprawie Muzeum Polskiego na Zamku w Rapperswilu
Prosimy o poparcie inicjatywy zbierania głosów w sprawie utrzymania Muzeum Polskiego na Zamku w Rapperswilu. Tej znanej placówce polskiej kultury z długą tradycją grozi likwidacja. Wszystkie informacje znajdą Państwo na stronie internetowej muzeum. Prosimy o solidarność.

Podziękowania
Dziękujemy za szczodre donacje przysłane na prowadzenie digitalizacji i w związku z obchodami jubileuszu. Szczególnie jesteśmy wdzięczni: Adam M. Bak Foundation za grant ($3000), państwu Rasiejom ($500) oraz Frankowi Milewskiemu i państwu Hannie i Normanowi Kelker ($200).

Dziękujemy sponsorom jubileuszowego poczęstunku: Firmie Adamba Imports International Inc. - zaopatrzenie baru, Hudson Bread - dostarczenie pieczywa, Bratek Deli - podarunek wędlin oraz Syrena Bakery z Greenpoint - słodkie wypieki.

Ludzie Instytutu
Michał Budny - Dyrektor Instytutu w latach 1973-1983.

Polski dyplomata, urodził się w 1907 r. w Kielcach, ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1935-1945 był sekretarzem Ambasady RP, początkowo w Waszyngtonie, później w Londynie. Przez ponad 20 lat współpracował z Międzynarodową Federacją Linii Lotniczych – IATA w Nowym Jorku i Montrealu, gdzie pełnił funkcję dyrektora wydziału biur podróży. Autor Wspomnień niefrasobliwych oraz wielu opracowań i artykułów w wydawnictwach polskich i obcojęzycznych. Zmarł w 1995 roku w wieku 88 lat.

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie
Z okazji Dnia Niepodległości, 10 listopada Instytut gości wystawę Od Skautingu do Solidarności Walczącej – Wychowanie Młodzieży do Niepodległości. Na podstawie relacji, sprawozdań, prasy, fotografii i zbiorów z kolekcji Archiwum Akt Nowych w Warszawie prezentujemy fascynujący portret historyczny organizacji harcerskich i skautowskich. Wystawę uatrakcyjnią fotografie ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego w Warszawie oraz z Archiwum Państwowego w Nowym Sączu.

Na najmłodszych zwiedzających czekają gry, konkursy i quizy historyczne.

Apelujemy o przekazywanie do Instytutu Piłsudskiego pamiątek rodzinnych, korespondencji i innego rodzaju zbiorów archiwalnych. Instytut potrzebuje także wolontariuszy do pomocy w działalności, opracowywaniu zbiorów, digitalizacji, kwerendach itp.

Pilsudski Institute of America
180 Second Avenue
New York, NY 10003