Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego Nr 2/2012, Luty 2012

Praca nad archiwami Powstań Śląskich posuwa się do przodu w dużym tempie. Odzew na nasz apel o pomoc był fenomenalny, zgłosiło się wiele osób chętnych do pracy, tak, że mieliśmy początkowo kłopoty z uwzględnieniem wszystkich. W tej chwili system działa dobrze; jeśli są jakiekolwiek zakłócenia, prosimy o e-mail na adres PowstaniaSlaskie@pilsudski.org. W niedługim czasie będziemy już mogli udostępnić pierwszą część wyników pracy wolontariuszy na naszej stronie Powstania Śląskie.

Dziękujemy wszystkim, którzy odpowiedzieli na nasz apel. Dziękujemy prof. Wiesławie Piątkowskiej-Stepaniak z Uniwersytetu Opolskiego za rozpropagowanie tej idei wśród pracowników i studentów tego uniwersytetu (oraz Danucie Piątkowskiej za poparcie i kontakt). Dziękujemy Wioletcie Mioduszewskiej z Centralnego Archiwum Wojskowego i jego dyrektorowi dr Andrzejowi Żakowi. Będąc u nas z wizytą zapalili się do idei zdalnego opracowywania archiwów i polecają ciągle nowych wolontariuszy; Wioletta jest również jedną z najbardziej sumiennych i wydajnych archiwistek w tym projekcie. Szczególne podziękowania należą się dr Andrzejowi Wesołowskiemu z tegoż Archiwum, który w ramach koła naukowego zaproponował włączenie się do tego przedsięwzięcia studentom Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, co spotkało się z przychylnością dziekana i szerokim odzewem ze strony studentów. Przy takim zapale projekt planowany na lata ma szanse zostać zakończony jeszcze w tym roku. Jak zawsze wszystkich zainteresowanych pracą zapraszamy i prosimy o kontakt na podany wyżej adres e-mailowy.

Publikacje

We współpracy Wojskowego Biura Badań Historycznych Wojskowego Centrum Edukacji Obywatelskiej z Instytutem Piłsudskiego w Ameryce powstała książka Wojna polsko-sowiecka. Komunikaty wojenne Sztabu Generalnego, dokumenty, fotografie. Ta cenna, pięknie wydana publikacja, została opracowana przez Konrada Paduszka, młodego historyka wojskowości. W książce zostały zaprezentowane liczne i cenne materiały znajdujące się w Instytucie, związane z tematyką wojny polsko-sowieckiej. Oprócz dokumentów dotychczas nie opublikowanych, pozycja zawiera również wybór wydawanych przez Sztab Generalny Wojska Polskiego wojennych komunikatów prasowych, które ukazywały się w okresie od 26 listopada 1918 roku do 20 października 1920 roku.

Książkę tę będzie można kupić wkrótce w Instytucie.

Powstaje grupa młodych Polaków

Interesujesz się historią, sztuką, kulturą? "Teraz My/Time for Us" przy Instytucie Józefa Piłsudskiego w Ameryce jest grupą skupiającą młodych ludzi. Naszym celem jest dotarcie do młodej Polonii poprzez organizację spotkań towarzyskich, dyskusyjnych, filmowych, wystaw, prezentacji związanych z historią, kulturą i sztuką.

Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych na spotkanie informacyjne dnia 11 lutego (sobota) o godz. 16-tej. Masz pomysły, chcesz działać i spotykać się w gronie ludzi o podobnych zainteresowaniach i pasjach? Przyjdź na spotkanie. Zapraszamy!

Wydarzenia

Spotkanie z Marianem Polakiem-Chlabiczem

W dniu 21 stycznia (sobota) o godz. 17-tej w Instytucie wielbiciele poezji spotkali się z Marianem Polakiem-Chlabiczem tłumaczem i twórcą pierwszego polsko-angielskiego wydania ”33 najpiękniejszych wierszy miłosnych”  Bolesława Leśmiana. Tomik ilustrował Janusz Skowron. Spotkanie było jednocześnie wernisażem wystawy rysunków i grafik, (między innymi prac znajdujących się w książce) autorstwa tego znanego nowojorskiego artysty.

Marian Chlabicz recytował wiersze Leśmiana w języku polskim i angielskim. Wyjaśniał znaczenie tych utworów i opowiadał jak trudne jest tłumaczenie utworów poetyckich, aby oddać ich treść i rytm. Dużą niespodzianką było pojawienie się Tadeusza    Turkowskiego, byłego aktora teatru "Hybrydy", który wspaniale  recytował Balladę Dziadowską Bolesława Leśmiana oraz wiersz Jonasza Kofty poświęcony poecie. Po spotkaniu autor podpisywał tomik wierszy. Publikacja ta jest do nabycia w Instytucie.

Projekcja filmu Polska Jasienicy

W dniu 31 stycznia (wtorek) o godz. 18:30 w Instytucie pokazano 1 i 2 część filmu Polska Jasienicy w reżyserii Rafała Mierzejewskiego, który był obecny na spotkaniu i po projekcji odpowiadał na pytania.

Film jest opowieścią o dramatycznym życiu Lecha Beynara, pisarza i publicysty, autora popularnych książek historycznych, znanego pod literackim pseudonimem - Paweł Jasienica. To wyjątkowo skrupulatny dokument i ważne przedsięwzięcie historyczne, ale też fascynująca, pełna zwrotów akcji historia.

W odcinku 1 Żołnierz wyklęty - zawarte są najważniejsze epizody z życiorysu Jasienicy. Wileńską młodość, gdy przyjaźnił się m.in. z Czesławem Miłoszem, partyzancką walkę podczas okupacji, gdy był oficerem Armii Krajowej w oddziale walczącym z Armią Czerwoną oraz etap służby w brygadzie słynnego Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Jasienica cudem uniknął kary śmierci po rozgromieniu tego oddziału.

W odcinku 2 Wróg publiczny przedstawione jest życie literata w bierutowskiej i gomułkowskiej Polsce. Stał się wtedy jednym z filarów Tygodnika Powszechnego, działaczem Klubu Krzywego Koła, walczącym o niezależność opinii, a przede wszystkim autorem bestsellerowych książek, w których ukazywał wizję historii Polski, odmienną od obowiązujących wtedy założeń marksistowskich. W filmie pokazano nagonkę, którą osobiście rozpętał przeciwko niemu Władysław Gomułka.

Odcinek 3 Tajny współpracownik: żona będzie pokazany w Instytucie we wtorek 7 lutego o godz. 18:30. Film ukazuje wyjątkowo bolesny etap życia Jasienicy. SB wprowadziło w jego otoczenie agenta-kobietę, która została jego żoną i aż do jego śmierci systematycznie pisała na swego męża donosy. Ostatnim zaś akordem trylogii jest proces, który wdowie po Jasienicy - Zofii Neny O’Bretenny wytoczyła jego córka, Ewa Beynar.

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie

Uroki poszukiwań archiwalnych

Poniższy list jest dopiskiem do odezwy majowej, pisanej przez Piłsudskiego w kwietniu 1895 r.

Kochani! Posyłam Wam 25 rs. Mało to co prawda, ale que fair! Nie wiem to o czem wam Adaś 1 pisał, ale przypuszczam, że łajał nas, bo stale teraz ma on humor starokawalerski. Zaczynam myśleć o tem, by mu jaką babę podrzucić, albo co, żeby go z tego defektu wyleczyć.  Serdeczne życzenia całej kolonii przesyłam. Ciekawym czy baćka mój 2 dotrzymał słowa i wysłał szynkę. Gadałem z nim i o stałym handlu, ale coś wątpię, by z tego co wyszło. (....)
                                                    Wasz Ziuk
Może jeszcze coś nagrymzolę o tutejszym maju
(1) Adaś - Stanisław Wojciechowski, (2) baćka - ojciec Józefa Piłsudskiego, prowadzący różne interesy handlowe.

Podziękowania

Dziękujemy za składki członkowskie i donacje, które w dużej ilości przychodziły do Instytutu w grudniu i na początku stycznia w odpowiedzi na nasz list wysłany do członków i przyjaciół Instytutu.

Jesteśmy wdzięczni Centralnemu Archiwum Wojskowemu za pięknie wydane książki Bolesław Ignacy Florentyn Długoszowski i Wigilie Polskiego Żołnierza i Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych za 50 egzemplarzy Informatora o Zasobie Archiwalnym Instytutu Piłsudskiego w Ameryce w opracowaniu Pawła Pietrzyka.

Quiz

Pytanie z poprzedniego biuletynu

Legendarny "zagończyk" ppłk. Jerzy Dąbrowski nosił pseudonim "Łupaszka". Proszę wyjaśnić znaczenie pseudonimu.

Prawidłowa odpowiedź: Pseudonim Łupaszka pochodził z języka rosyjskiego. Oznaczał osobę o wyłupiastych oczach.

Otrzymaliśmy jedną odpowiedź na to pytanie, która jednak nie była prawidłowa.

Nowe pytanie

Wojciech Kossak, znakomity malarz obrazów o tematyce historycznej i batalistycznej, namalował wiele olejów i akwarel o tematyce legionowej. Proszę podać nazwę najbardziej znanego obrazu Wojciecha Kossaka związanego z tradycją legionową i świętami Bożego Narodzenia. 

Pytania do quizu układają historycy z Wojskowego Centrum Edukacji Obywatelskiej Centralnego Archiwum Państwowego. Dziękujemy!

Uwaga: Przy nadsyłaniu odpowiedzi prosimy podawać adres korespondencyjny, aby można było wysłać nagrodę. Spośród otrzymanych prawidłowych odpowiedzi rozlosujemy jedną nagrodę.

Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce jest niezależną placówką o profilu historycznym, jednym z największych polskich i polonijnych archiwów poza granicami kraju, posiadającym zbiory dokumentów, zdjęć, obrazów, medali i innych pamiątek, a także bibliotekę. Aby uzyskać więcej informacji odwiedź nasza stronę www.pilsudski.org.
Poprzednie numery Biuletynu dostępne są na stronie Instytutu, gdzie można również zamówić subskrypcję. Jeśli chcesz włączyć się do prac Instytutu, zostań jego członkiem albo wolontariuszem . Instytut utrzymuje się z donacji i darowizn, jesteśmy wdzięczni za każdą pomoc.
Apelujemy o przekazywanie do Instytutu Piłsudskiego pamiątek rodzinnych, korespondencji i innego rodzaju zbiorów archiwalnych. Instytut potrzebuje także wolontariuszy do pomocy w działalności, opracowywaniu zbiorów, digitalizacji, kwerendach itp.
Instytut Józefa Piłsudskiego otwarty jest codziennie od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10:00 do 17:00.

Pilsudski Institute of America
180 Second Avenue
New York, New York 10003